Döşemealtı Kovanlık Sack Weavings

Yıl 2023, Sayı: 31, 161 - 182, 12.06.2023

Mehmet Ali Eroğlu

https://doi.org/10.56597/kausbed.1255816

Öz

Dosemealti is one of the districts of Antalya famous for its handicrafts and especially for the weaving.Kovanlık is one of the important centers where Döşemealtı carpets are woven, which has received the 13th geographical indication registration of Antalya. Kovanlık neighborhood is a district where Dosemealti carpets are produced and Karakoyunlu nomads settled.Before the sedentary life, they needed sack weaving to travel quickly and easily. Ready-made textile products, which replace weaving, are among the main factors that cause this art to be forgotten. Therefore; It is extremely important to identify, examine and catalog sack weavings in this region. Examples of weaving art can be found in the Kovanlık neighborhood of Dosemealti. In Kovanlık, which is famous for its carpets, weavings of sack woven with rugs and cicim techniques were also encountered. These sack weavings were examined in 3 groups and information was given about their technical, pattern, color and composition features.

Anahtar Kelimeler

Sack, Weaving, Yoruk, Dosemealti, Kovanlık

DÖŞEMEALTI KOVANLIK ÇUVAL DOKUMALARI

Öz

Döşemealtı, Antalya’nın el sanatlarıyla ve özellikle Türk kültür ve sanatında önemli bir yeri olan dokuma sanatıyla ünlü ilçelerinden biridir. Antalya’nın 13. Coğrafi işaret tescilini almış olan Döşemealtı halılarının dokunduğu önemli merkezlerden biri olan Kovanlıktır. Kovanlık mahallesi, Döşemealtı halılarının üretiminin yapıldığı ve Karakoyunlu yörüklerinin yerleşik yaşama geçtiği bir bölgedir. Yörükler yerleşik yaşama geçmeden önce yazlak/kışlak olarak kullanılan bölgelere hızlı ve kolay taşınmak amacıyla çuval dokumalara ihtiyaç duymaktaydılar. Dokumaların yerini alan hazır tekstil ürünleri bu sanatın unutulmasına sebep olan başlıca faktörlerdendir. Bu sebeple; Antalya’da halıcılığın merkezi konumunda sayılan bu bölgede çuval dokumaların tespit edilmesi, incelenmesi ve kataloglanması son derece önemlidir. Türk kültür ve sanatında önemli bir yere sahip olan dokuma sanatının örneklerine Döşemealtı ilçesi Kovanlık mahallesinde rastlanmaktadır. Literatürde halılarıyla ünlü olan Kovanlık mahallesinde halılar dışında kilim ve cicim teknikleri ile dokunmuş çuval dokumalarına da rastlanılmıştır. Tespit edilen çuval dokumaları 3 grupta incelenerek, çalışmanın ilgili bölümlerinde çuvalların; teknik, desen, renk ve kompozisyon özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kovanlık, Çuval, Dokuma, Yörük, Döşemealtı

Kaynakça

• Akan, M. (2016). Anadolu yörük yaşamında dokuma geleneği. Kalemişi Türk Sanatları Dergisi, 4(7), 39-58. https://www.kalemisidergisi.com/makale/ pdf/1452601600.pdf Atlıhan, Ş. (2011). Antalya - Döşemealtı’nda kirkitli dokumalar. Arış Halı Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi, 0(6), 4-19. https://doi.org/ 10.34242/akmbaris.2019.15 Deniz, B. (2010). Tekstil ürünlerini saklamada kullanılan halı ve düz dokumalar. Sanat Dergisi, 0(12), 1-13. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunigsfd/ issue/2600/33449 Deniz, B., & Aydın, Ö. (2022). Döşemealtı halıları. Hars Akademi, 5(Özel Sayı), 44-79. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hars/issue/68596/1082961 Döşemealtı Tarihçesi. (2016). Erişim Tarihi: 12 Ocak 2023, Erişim Adresi: http://www.dosemealti.bel.tr/tr/m/dosemealti/tarihcesi.html Eroğlu, M. A. (2011). Döşemealtı yörük yaşamı ve kültürü [Fotoğraf Çekimi]. Kovanlık, Döşemealtı, Antalya.