BİYO-İKTİDAR VE SPARTA’DA HEGEMONİK BEDENİN İNŞASI

Yıl 2024, Sayı: 34, 1027 - 1045, 13.12.2024

Defne Yılmazcan , Aydın Efe , Ahmet Gözlü

https://doi.org/10.56597/kausbed.1471975

Öz

Sparta, Antik Yunan şehir-devletleri arasında özgün bir yere sahiptir. Askeri bir devlet olan Sparta’nın bu özgün karakteri Lykurgos’a atfedilmektedir. Efsanevi yasa koyucu (nomothetai: νομοτεται) Lykurgos, Sparta devletinin sosyo-politik yapısını sözlü yasalar ile oluşturmuş ve bu yasaları en katı biçimde uygulamıştır. Lykurgos’un yaratmış olduğu toplum ve birey inşasında; Spartalı bir yurttaşın yaşama hakkı başta olmak üzere bütün hayatı devlet tarafından tasarlanmıştır. Sparta devletinde yalnızca sağlıklı bir çocuğun yaşamasına izin verilmekteydi. Çünkü sağlıksız ve kusurlu bir beden hem kişinin kendisine hem de devlete yük olarak görülmekteydi. Yaşama hakkı tanınmış olan yani bedensel olarak sağlıklı ve kusursuz bir çocuk ise ancak devletin izlemiş olduğu politikalar yönünde bir yaşam sürebilirdi. Bu yaşamın ilk koşulu da agoge denilen eğitim sisteminden geçmesiydi. Agoge sisteminin temel amacı kişinin güçlü, düzgün ve atletik bir bedene sahip olmasıdır. Bu beden formunun oluşturulmasındaki temel motivasyon ise devletin özellikle iç tehditlere karşı güçlü ve savaşçı askerler yetiştirme politikasıdır. Sparta, coğrafi olarak doğal sınırlarla çevrelenmiş ve dolayısıyla dış tehditlerden uzak bir şehir olmasına rağmen savaşçı ruhuyla öne çıkmaktadır. Sparta’nın askeri bir devlet olmasının en önemli nedeni ise şüphesiz helot isyanlarıdır. Sparta devletinin kölesi olan helotlar oldukça kalabalık bir nüfusa sahipti ve dolayısıyla devlet tarafından sürekli olarak kontrol altında tutulması gerekmekteydi. Gerek helot isyanlarını önlemek, gerekse olası dış tehditlere karşı her daim hazırlıklı olmak üzere bir toplum inşa eden Sparta Yunan dünyasının en güçlü savaşçı bedenlerini yetiştirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sparta, Lykurgos, Agoge, biyo-iktidar, hegemonik beden.

Etik Beyan

Etik beyanı gerektirecek bir durum yoktur.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Teşekkür

Yoktur.

Kaynakça

• Adams, K. M.- Dickey, S. (2000). Home and hegemony. Michigan: University of Michigan Press.
• Andrewes, A. (1971). Greek society. Harmondsworth: Penguin Books
• Barrow, R. (1975). Sparta. London: Allen & Unwin Published.
• Bayliss, A. J. (2020). The Spartans, Oxford: Oxford University Press,
• Bradford, A. S. (2011). Leonidas and the Kings of Sparta Mightiest Warriors, Fairest Kingdom. England: Praeger Published.
• Cartledge, P. (1979). Sparta and Lakonia: a regional history, 1300-362 BC. Boston: Routledge & Kegan Paul Published.
• Cartledge, P. (2003). The Spartans: an epic history. London: Pan Books.
• Castle, E. B. (1961). Ancient education and today. Harmondsworth, Middlesex: Penguin
• Croix, G.M.D. Stede. (2002). The Helot Threat, (Ed: Michael Whitby), Sparta. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Çelgin, G. (2018). Eski Yunanca- Türkçe Sözlük. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Davidson, T. (1897). Aristotle and ancient educational Ideals. New York: C. Scribners Sons
• Davidson, T. (1907). The Education of the Greek People and its influence on Civilization. New York: D. Appleton and Company.
• Dickinson, O. (2012). The Collapse at the End of the Bronze Age. (Edit: Eric H. Cline). The Oxford Handbook of the Bronze Age Aegean. New York: .Classical Studies.
• Dillon, M. (1994). Ancient Greece: social and historical documents from archaic times to the death of Socrates (c. 800-399 BC). New York: Routledge Press.
• Ducat, J. (2006). Spartan Education: Youth and Society in the Classical Period. Translated by Emma Stafford, P.- J. Shaw and Anton Powell. USA: The Classical Press of Wales.
• Dunstan W. E. (2000). Ancient Greece. USA: Harcourt College Publishers.
• Finley, M. I. (1963). The ancient Greeks: an introduction to their life and thought. New York: Viking Press.
• Fontana, B. (2008). Hegemony and power in Gramsci. Howson, R.&Kylie, S. (Eds.). Hegemony studies in consensus and coercion. (First Edition). New York: Routledge Published.
• Foucault, M. (2003). Cinselliğin Tarihi. Cilt 1. Hülya Uğur Tanrıöver (Çev). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2016). Ozne ve iktidar. Işık Ergüden-Osman Akınhay (Çev). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gettell, R. G. (1923). History Of Political Thought. London: George Allen & Unwın Ltd. Published.
• Gramsci, A. (1997). Hapishane Defterleri. İstanbul: Belge Yayınları.
• Hansen, M. H. (2006). Polis: An Introduction to the Ancient Greek City-State. New York: Oxford University Press.
• Hooker, J. T. (1980). The Ancient Spartans. London: J.M. Dent & Sons Ltd. Published.
• Jones, A.H.M. (1967). Sparta. New York: Basil Blackwell Published.
• Ksenophon, (2021). Spartalıların devleti-Atinalıların devleti. (O. Demir, Çev.). Pinhan Yayıncılık: İstanbul.
• Lavelle, B. M. (2020). Archaic Greece The Age of New Reckonings. USA: Wiley Blackwell.
• Mansel, A. M., (2014). Ege ve Yunan Tarihi. Ankara: TTK Yayınları.
• Michalopoulos, M. (2016). The Rise and Fall of the Spartan Revolutionary Movement (243–146 BC). England: Pen & Sword Books Ltd.
• Miller, S. G. (2004). Ancient Greek athletics. New Haven: Yale University Press.
• Nealon, N. T. (2003). Plant Theory: Biopower & Vegetable Life. Stanford. California: Stanford University Press.
• Neils, J. (2011). Women in the ancient World. Los Angeles: J. Paul Getty Museum
• Pomeroy, S. B. (1999). Ancient Greece: A political, social, and cultural history. New York: Oxford University Press.
• Pomeroy, S. B. (2002). Spartan Women. New York: Oxford University Press.
• Plutarkhos, (1967). Lykurgos’un Hayatı.. (S. Eyuboğlu-V. Günyol, Çev.). İstanbul: Çan Yayınları.
• Rahe, P. A. (2016). The Spartan Regime Its Character, Origins, and Grand Strategy. New Haven and London: Yale University Press.
• Rodgers, N. (2014). Antik Yunan: Arkeoloji, Sanat ve Tarih Tutkunları için 1000 Fotoğraf Eşliğinde Kapsamlı Bir Araştırma. (Çev: Ülkü Evrim Uysal). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ross, B. D. (2012). Krypteia: A Form of Ancient Guerrilla Warfare. Grand Valley Journal of History Vol: 1 Issue: 2
• Shutt, T. B. (2009). A history of ancient Sparta: valor, virtue, and devotion in the Greek golden age. ABD: Recorded Books
• Starr, C. G. (1961). The Origins of Greek Civilization 1100-650 B.C., London: Jonathan Cape Thirty Bedford Square Published.
• Starr, C. G. (1971). The Ancient Greeks. New York-Oxford: University Press.
• Thukydides. (2017). Peloponnesos Savaşları. (F. Akderin, Çev.). İstanbul: Belge Yayınları.
• Tigerstedt, E. N. (1965). The Legend of Sparta in Classical Antiquity, Vol. 1. Göteborg-Uppsala:. Uppsala Almquist & Wiksell International.
• Timoth, D. (2018). Ancient History: Spartan Oliganthropia. Issue 1.2. Boston: Brill Press.
• Toynbee, A. (1969). Some problems of Greek History. New York: Oxford University Press.
• Watson, A. (2007). Hegemony & History. New York: Routledge Puplished.