SANATTA BİR İFADE ARACI OLARAK SOYUTLAMA

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 43 - 57, 30.12.2019

Evrim Özeskici

Öz

              Araştımanın
amacı; sanatta soyutlamanın nasıl başladığını ve ilişkili olduğu kavramları
irdelemektir. İlkel ve Modern sanatların soyutlamayla ortak noktaları ve
değişen yönlerini ortaya çıkarmaktır. Aynı zamanda sanatın, büyünün ve
soyutlamanın ilişkili olduğu durumlara açıklık getirmek amaçlanmıştır.

               Araştırmanın konusu sanatta
soyutlamanın bir ifade aracı olarak nasıl yansıdığı; sanatçıların eserlerinde
soyutlamaya neden gereksinim duyduklarıdır. İlkel toplumlarda ilk sanat
örnekleri mağara duvarlarına yapılan resimlerdir. Yapılan araştırmada ilkel
sanatların eserlerinde kütlesel ve yalın biçimlere yer verilmesi, soyutlamanın
varlığını kanıtlamaktadır. Soyutlanan nesnelerde sadeleştirme ve detaylardan
arındırma vardır. Modernizmde bu durum yeniden ele alınmış ve eserlerdeki
biçimler bilinçli olarak sadeleştirilmiştir. Dolayısıyla konu kapsamında ilkel
ve modern sanatlar arasında karşılaştırma yapılmış ve eser örnekleri analiz
edilmiştir.    

               Araştırmanın problemleri şu
şekilde sıralanabilir: Sanatçılar soyutlamaya neden ihtiyaç duyarlar? Bir eser
soyutlama sürecinde hangi değişimlere uğrar? Eserde soyutlama, ifade aracına
nasıl dönüşür, eser bu süreçte yeni anlamlar kazanır mı? Nesnenin yapıbozumu
ile soyutlama arasında nasıl bir ilişki vardır? İlkel toplumlarda yansıtma ve
soyutlama arasında nasıl bir bağ vardır? İlkel sanatla modern sanatın ortak
noktası nedir? Araştırmanın soru cevapları ile birlikte hem ilkel ve modern
sanatların ilişkili olduğu durumlara açıklık getireceği; hem de eser analizleri
ile birlikte soyutlamanın kavramsal yapısının çözümleneceği umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Soyutlama, İfade, Yapıbozum, İlkel, Modern

ABSTRACTION AS A MEANS OF EXPRESSION IN ART

Öz

The aim of the research is to explore how
abstraction started in art and the concepts it is related to. With abstraction,
the commonalities and differences between primitive and modern arts forms come
into sight. The aim is also to clarify the situations in which art, magic, and
abstraction are related to each other.

The focus of the research is how
abstraction is expressed in art as a means of expression; why artists need abstraction in their works. In
primitive societies, the first examples of art are the drawings painted on the
cave walls. This study proves the existence of abstraction with the inclusion
of mass and plain shapes in primitive art works. The objects that are
abstracted are simplified and cleared of the details. In modernism, this
situation is reevaluated and the objects in the works are consciously
simplified. Therefore, with regards to the topic, a comparison between
primitive and modern arts has been carried out and samples of the works have
been analyzed.

The problem statements of the research
can be listed as follows: Why do artists need abstraction? What changes does a
work undergo in the process of abstraction? How does a work of art transform
into a means of expression and does the work gain new meaning in this process?
What is the relationship between the deconstruction and the abstraction of the
object? What are the commonalities between primitive art and modern art? It is
expected that with the question and answers the situations in which primitive
art and modern art are related will be clarified; and with the analyses of the
works of art, the conceptual structure of abstraction will be resolved.

Anahtar Kelimeler

Abstraction, Expression, Deconstruction, Primitive, Modern

Kaynakça

• Antmen, A. (2012), Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Arnheim, R. (2005), Görsel Düşünme, R. Öğdül (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Atalay, M. C., Diğler, M. (2016), Abidin Elderoğlu Resimlerinde Estetik ve Deneysel Açıdan Boşluk Doluluk, İdil Sanat ve Dil Dergisi, Sayı (19), Cilt 5, 226.
• Baudrillard, J. (2014), Sanat Komplosu Yeni Sanat Düzeni ve Çağdaş Estetik 1, E. Gen ve I. Ergün (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çakır, M. (2015), Sanatta Eleştirellik, İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Damisch, H. (2009), October 127, A Conversation with Hubert Damisch, October Magazine, Ltd. and Massachusetts Institute of Technology, Winter 2009, p. 151.
• Farthing, S. (Ed.), (2014), Sanatın Tüm Öyküsü, F. C. Çulcu ve G. Aldoğan (Çev.), İstanbul: Hayalperest Kitabevi.
• Fischer, E. (2017), Sanatın Gerekliliği, C. Çapan, (Çev.), İstanbul: Sözcükler Yayınları.
• Gombrich, E. H. (2002), Sanatın Öyküsü, E. Erduran ve Ö. Erduran (Çev.), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• İpşiroğlu, M., İpşiroğlu, N. (2011), Sanatın Tarihi, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• İzgören, A. H. (2013), Sanat ve Hayat Kuramsal Yazılar ve Portreler, Diyarbakır: Aram yayıncılık.
• Lacayo, R. (2014), Space Invader, TIME Magazine, 183 (7), 56.
• Ocvirk, O. G., Stinson, R. E., Wigg, P. R., Bone, R. O., ve Cayton, D. L. (2015), Sanatın Temelleri Teori ve Uygulama, N. B. Kuru ve A. Kuru (Çev.), N. E. Noyan (Ed.), İzmir: Karakalem Kitabevi Yayınları 13.
• Okan, B. (2019). Primitivizm ve Günümüz Sanatına Etkileri, Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 8 (2), 99.
• Plehanov, G., V. (1999), Sosyalist Açıdan Toplum, Sanat, Eleştiri, A. Bezirci (Çev.), Evrensel Basım Yayın: İstanbul.
• Tansuğ, S. (1995), Resim Sanatının Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tuna, M. E. (2018), Şehirleşme Estetiği ve İnsan Yaşamındaki Rolü, İdil Sanat ve Dil Dergisi, Sayı (43), Cilt 7, 264.
• Uzunoğlu, M. (2019), Yapıbozumcu Çağdaş Sanat Pratikleri, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, Sayı (21), 23.
• Yılmaz, M. (2013), Modernden Postmoderne Sanat, Ankara: Ütopya Yayınları.