Sosyal ve kültürel faktörlerin etkisi altında Jorge Luis Borges’in “El Sur” (Güney) isimli kısa öyküsünün Türkçe ve İngilizce çevirilerinin karşılaştırmalı çözümlemesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 9, 30.06.2021

Neslihan Ortaç

https://doi.org/10.51177/kayusosder.907414

Öz

Bu çalışma Arjantinli yazar Jorge Luis Borges’in ‘El Sur’ (Güney) isimli hikâyesinin İspanyolca aslından Türkçe ve İngilizceye yapılan çevirilerini sosyal ve kültürel etkenleri de göz önünde bulundurarak karşılaştırmalı bir çözümleme yapmayı hedeflemektedir. Çevirmenler kaynak ve erek kültürlerin özelliklerini tahlil ederek yeri geldiğinde ekleme yeri geldiğinde eksiltme vb. yollarla bu hikâyeyi kendi dillerine kazandırmışlardır. Kültürlerarası zenginliğin artması ve iletişimin ilerleyebilmesi için yapılan çeviriler farklı dünyaların birbirlerine ev sahipliği yapmasına olanak tanır. Edebi hayatı boyunca metafiziksel, fantastik ve tamamen sübjektif ürünler ortaya çıkaran Borges, büyülü gerçekçilik akımının öncelikli isimleri arasında yerini almıştır. Böylesine düşünceleri ve kalemi kuvvetli bir yazara ait öykünün tahlilinde ilk olarak kültürlerarasılık konusundan bahsedeceğiz, hemen ardından bahsi geçen hikâyenin Türkçe ve İngilizce çevirileri üzerine karşılaştırmalı bir analiz yapacağız. Çeviride yaşanan kültürel ve sosyal etkenlerin aktarımda yarattığı sıkıntılar, kaynak ve erek kültürlerin birbirleriyle olan ya da olmayan etkileşimleri makalemizin çıkış noktalarını oluşturacaktır.

Anahtar Kelimeler

Jorge Luis Borges, El Sur, Çeviri, Çeviri Sorunsalları, Kültürlerarasılık

Comparative analysis of Jorge Luis Borges' short story “El Sur” in Turkish and English translations under the influence of social and cultural factors

Öz

This study aims to make a comparative analysis of the translation of ‘El Sur’ (South) by Jorge Luis Borges from the original Spanish to Turkish and English, taking into account the social and cultural factors. The translators analyze the properties of the source and target. The translation of intercultural richness and the translation of communication allows different worlds to host each other. Borges, which produced metaphysical, fantastic and completely subjective products throughout his literary life, has taken its place among the top names of the magical realism movement. We will first talk about the interculturalism, and then we will make a comparative analysis on the Turkish and English translations of the mentioned story. The problems created by the cultural and social factors in translation and the interactions between the sources and the target cultures will be the starting points of our article.

Anahtar Kelimeler

Jorge Luis Borges, El Sur, Translation, Translation Problems, Interculturalism

Kaynakça

• Kristal, E. (1999). Borges y la traducción. Lexis, 23(1), 3-23.
• Limón Aguirre, F. (2013). Interculturalidad y traducción. Retos al entendimiento y la comunicación. Tinkuy, 20, 92-100.
• Logos Group (2014). Translation loss: cultural factors, http://courses.logos.it/EN/4_9.html, Erişim Tarihi: 16.05.2019.
• Marín-Lacarta, M. (2008). La traducción indirecta de la narrativa china contemporánea al castellano: ¿síndrome o enfermedad? Revista de Historia de la Traducción, 2, http://www. traduccionliteraria.org/1611/art/marin.htm
• Popovič, A. (1975). Teória umeleckého prekladu, Bratislava.
• Ruiz Pérez, P. (1986). Borges, hacedor de ficciones: una guía del laberinto, Cuenta y Razón, 25, 113-130.
• Saénz, M. (2009). Traducción y cultura en el ámbito literario, Entreculturas, 1, 763-771.
• Suçin, M. H. (2013). Öteki dilde var olmak, Say Yayınları.
• Taş, S. (2017). Kültürel unsurların çevirisi ve çeviri stratejileri, Humanitas, 5(10), 1-14.
• Toury, G. (1995). The nature and role of norms in translation, John Benjamins Publishing.
• Tymoczko, M. (1995). The metonymics of translating marginalized texts, Duke University Press, 47(1), 11-24.
• Tymoczko, M. (2007). Enlarging translation, empowering translators, St. Jerome Publishing.