“Gün Olur Asra Bedel” romanında hâldeki olayların olay örgüsüne nakşedilişi ve romanda anlatım tekniklerinin kullanılışı

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 24 - 40, 30.06.2021

Sueda Demir

https://doi.org/10.51177/kayusosder.932109

Öz

Cengiz Aytmatov, Kırgız edebiyatının önde gelen isimlerinden olup ünü dünyaya yayılmış bir yazardır. Toplumsal problemlere ışık tuttuğu eserleriyle edebiyatımızda yeri dolmayacak şahsına münhasır bir edebiyat insanıdır. Sovyet dönemi yazarı olarak yetişmiş ve eserlerinde Türk’ün Sovyet elinden çektiği zulmü anlatmıştır. Bunu bazen sezdirmeden ve bazen de aleni olarak yapmıştır. Sözünü edeceğimiz, Gün Olur Asra Bedel, Cengiz Aytmatov’un roman türünde tek eseridir. 1980’de kaleme alınmıştır. Aytmatov, Kırgız toplumunun portresini çizmiştir. Gün Olur Asra Bedel’de yazarımız, Kazangap’ın vefat ve defni arasında geçen bir zamandan bahsederken, geriye dönüşlerle birden fazla olaya açıklık getirmiştir. Hâldeki olaylarda yalnızca olup bitenlerin seyri verilmemiş; çeşitli tarihi olaylara, geleneklere, örf-âdetlere değinilerek, Boranlı halkının günlük hayatı ve kültürü verilmiştir. Bu bakımdan Aytmatov edebiyatımıza, oldukça zengin kültür numunelerini bünyesinde toplayan bir eser kazandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cengiz Aytmatov, Kırgız Edebiyatı, Gün Olur Asra Bedel, Hâldeki Olaylar, Anlatım Teknikleri

In the novel “Gün olur asra bedel”, the events in the present are placed into the plot and the use of narrative techniques in the novel

Öz

Cengiz Aytmatov is one of the leading names of Kyrgyz Literature and a writer whose reputation has spread around the world. With his works that shed light on social problems, he is a unique literary man whose place can never be filled in our literature. He grew up as a writer of the Soviet period and he wrote about the Turks who were oppressed by Soviets. He sometimes did this secretly and sometimes publicly. Gün Olur Asra Bedel that we are going to talk about is the only genre novel that Cengiz Aytmatov wrote. It was written in 1980. Aytmatov painted the portrait of Kyrgyz society. Our writer clarified more than one event with flashbacks in Gün Olur Asra Bedel by mentioning the time between Kazangap's death and his burial. In the novel, it was given the people of Boranlı's daily life and culture by mentioning some historical events, traditions and customs. Only the course of what is happening is not given in the current events by mentioning some historical events, traditions and customs, the daily life and culture of the people of Boran have been given. In this respect, he brought in a work which has quite wealthy culturel samples in it to our literature.

Anahtar Kelimeler

Cengiz Aytmatov, Kyrgyz Literature, Gün Olur Asra Bedel, Current Events, Narrative Techniques

Kaynakça

• Ağır, A. (2013). Cengiz Aytmatov’un Gün Olur Asra Bedel’inde kimlik oluşturma süreçleri. Bilig, 65, 01-22.
• Aktaş, Ş. (2003). Roman sanatı ve roman incelemesine giriş. Akçağ Yayınları.
• Aytmatov, C. (2018). Gün olur asra bedel. (58. baskı). Ötüken Yayınları.
• Birinci, N., Yavuz, K., & Yetiş, K. (2006). Türk dili ve kompozisyon. Bayrak Basım Yayım.
• Çağlar, A. (2018, Aralık 18). Asra bedel olan o güne bir bakış bir görüş. Yeni Ufuk Dergisi, https://www.yeniufukdergisi.com/2018/12/18/asra-bedel-olan-o-gune-bir-bakis-bir-gorus/
• Çetişli, İ. (2004). Metin tahlillerine giriş 2. Akçağ Yayınları.
• Develioğlu, F. (2015). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. (31. baskı). Aydın Kitabevi Yayınları.
• Dıykanbayeva, M. (2015). Hatıralar ışığında Cengiz Aytmatov ve eserleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 169-188. https://doi.org/10.7884/teke.362
• Durmaz, R. (2007). Tanrı dağları’nın karlı doruklarından Aral gölüne akan ırmak; Cengiz Aytmatov. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (24), 55-63.
• Forster, E. M. (2014). Roman sanatı. (Ü. Aytür, Çev.). Milenyum Yayınları.
• İstanbul Aydın Üniversitesi (2018, Kasım 9). Doğumunun 90. yılında Cengiz Aytmatov töreni [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=vvR9lWyiow8
• Kahraman, A. (2016). Aytmatov, Cengiz. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ek-1, 148-150. https://islamansiklopedisi.org.tr/aytmatov-cengiz
• Özyer, N. (1993). Edebî tür olarak otobiyografi ve iki örnek. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 73-85.
• Tekin, M. (2019). Roman sanatı 1, romanın unsurları. (17. baskı). Ötüken Yayınları.
• Tulum, M. M. (2014). Cengiz Aytmatov’un ismi üzerine. Türkiyat Mecmuası, 24, Bahar, 91-97.
• Tuzman, U. (2009, Ocak 5). Kırgızistan Ata-Beyit Katliamı. https://yenidenergenekon.com/352-kirgizistan-ata-beyit-katliami/
• Türk Dil Kurumu. (t.y.). Otobiyografi. İçinde Güncel Türkçe sözlük. Erişim tarihi: Haziran 22, 2021, https://sozluk.gov.tr/
• Yılmaz, A. (1998). Cengiz Aytmatov’da eser-biyografi ilişkisi. Türk Edebiyatı Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, 299, 48-49.
• Yılmaz, D. (2011). Roman sanatı ve toplum. Kesit Yayınları.