YUNANCADAKİ TÜRKİZMLER ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALARA BİR ÇERÇEVE, DEĞERLENDİRME VE KAYNAKÇA DENEMESİ

Yıl 2020, , 169 - 197, 01.04.2020

Doğan Yücel

https://doi.org/10.29228/kesit.42829

Öz

Balkanların Güney ucunda meskûn Yunanlılar; Hunlar, Peçenekler vb Türk kavimleriyle yüzlerce yıl dil ve kültür ilişkisi içerisinde olmuşlardır. Özellikle Anadolu'da 1000 yıla yakın bir zaman Rumca ile Türkçe konuşanlar birlikte yaşamışlardır. Kıbrıs ve Batı Trakyada bu durum günümüzde de devam etmektedir. 1828 yılında Balkanlarda Osmanlıdan ilk ayrılan ülke Yunanistan'dır. 1835 tarihli Vizantios'un sözlüğünden bu yana Yunancadaki Türkizmler araştırma konusu olmuş ve olmaktadır. Arkada kalan iki asır boyunca anılan konuda kaleme alınan çalışmaları biraraya toplamaya ve tasnif etmeye çalıştık. Makale, tebliğ, doktora tezi vb bütün eserleri ülke, şehir, dil, yazarının milliyeti gibi kıstaslara göre tablolar hâline getirdik. Yunancadaki Türkizmlerin geçiş faktörleri ve araştırmalarına kaynaklık eden çalışmalar üzerine 38 ve doğrudan veya dolaylı şekilde Yunancadaki Türkizmlere dair 122 olmak üzere toplamda 160 çalışmayı listeledik. Listelenen çalışmaları dört basamaklı ve 34 alt başlıklı bir çerçeve içinde sunmaya çalıştık: Tespit, tasnif, tahlil, ihya.

Anahtar Kelimeler

Yunanca, Türkizmler, Balkan dilleri, Türkizmler kaynakçası.

A PROPOSAL OF FRAMEWORK, EVALUATION AND BIBLIOGRAPHY ON TURKISMS STUDIES IN GREEK LANGUAGE

Öz

Greeks, residents in South end of Balkans, have been in lexical and cultural relationship with Turkish tribes as Huns, Pechenegs etc. for hundreds of years. Especially in Anatolia, nearly 1000 years, Greek and Turkish speakers live together. This situation continues in Cyprus and Western Thrace even today. The first country that left Ottoman Empire in Balkans in 1828 is Greece. Since the dictionary of Vizantios in 1835, Turkisms in Greek language has been a research subject and goes. We tried to collect and classify these studies. We have made some tables for articles, papers, and all kind of study works according to criterias such as countries, cities where published , their languages and nationalities of the authors. We have listed a total of 160 studies, 38 of which are on borrowing factors and research sources of Turkisms in Greek, and 122 of directly or indirectly studies of Turkisms in Greek language. We tried to present these listed studies in a four steps frame and having 34 subtitles: Determination, classification, analysis, revival.

Anahtar Kelimeler

Greek language, Turkisms, Balkan languages, Turkism bibliography.

Kaynakça

• Uzun, C. (2019). Balkanlarla ilgili Türkiye’de yapılmış çalışmalar-II. Çukurova Araştırmaları, 5(2), 150-178. DOI: 10.18560/cukurova.1148
• Uzun, C. & Özek, F. (2019). Balkanlarla ilgili Türkiye’de yapılmış çalışmalar-I. Çukurova Araştırma- ları, 5(1), 22-52. DOI: 10.18560/cukurova.1117
• Kutlar, H. (1999). Balkan Ülkelerindeki Türkçe Alıntılar ve Sözlükler Üzerine Kısa Kaynakça. Kebikeç, 4(7-8), 85-93.
• Ahmetaj, M. (2010). Balkanlara Yönelik Türkiye’de Yapılan Tezler Bibliyografyası. Balkan Araştırma- ları Dergisi, (1)2, Ek.
• Xhanari-Latifi, L. (2015). Balkan dillerindeki ortak türkizmalar sözlüğü, Denizli: Pamukkale Üniver- sitesi Yayınları No: 30.
• Škaljić, A. (1966). Turcizmi u Srpskohrvatskom Jeziku. Sarajevo, Bosnia & Hercegovina: Svjetlost.
• Tietze, A. & Kahanen, H, R. (1958). The lingua franca in the Levant: Turkish nautical terms of Italian and Greek origin. Urbana, USA: University of Illinois Press.
• Ölmez, M. (2011). R.M. Dawkins ve Anadolu’da Rumca-Türkçe İlişkileri. In M. Ölmez, & E. Achladi, (Ed.). Between Religion and Language: Turkish-Speaking Christians, Jewsand Greek-Speaking Muslims and Catholics in the Ottoman Empire. (ss. 215-224). İstanbul: EREN.
• Karaağaç, G. (2008). Türkçe Verintiler Sözlüğü, Ankara: TDK Yay.
• Tietze, A. (1999). Wörterbuch der Griechschen, Slavischen, Arubischen und Persischen Lehmwörter im Anatolischen Türkisch. İstanbul: Simurg Yayınları.
• Çukalas, K. (1970). Yunanistan Dosyası (The Greek Tragedy). (Çev. Şeyla) İstanbul: Ant Yayınları.
• Balta, E. (2016). Gerçi Rum İsek De, Rumca Bilmez Türkçe Söyleriz. (2. Bsk). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.