NOGAY TÜRKLERİNİN MAMAY DESTANI’NA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2020, , 257 - 277, 01.04.2020

Pervin Çetin

https://doi.org/10.29228/kesit.43442

Öz

Bu çalışmada Nogay Türklerinin önemli destanlarından biri olan Mamay Destanı genel bir bakış dahilinde ele alındı. Tarih boyunca her toplumun kendine özgü bir yaşayış biçimi ve edebiyatı mevcuttur. Nogay Türkleri de geçmişten günümüze kadar bir tarih ve bir edebiyata sahiptir. Bu sebepten Nogay Türklerinin tarihi, coğrafi yerleri ve edebiyatları hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Nogay Türklerin; kim, geçmişten günümüze tarihleri, coğrafi yerleri, sözlü ve yazılı edebiyatları hakkında çalışmalar sınırlıdır. Özellikle bir toplum için önemli bir yere sahip olan destanlar hakkında çalışmalar yapılmamasından dolayı bu destanlarla ilgili bir bilgi sahibi olamıyoruz. Günümüzde çeşitli bölgelerde varlıklarını sürdüren Nogaylar kendi varlılarını, tarihlerini ve kültürlerini yaşatmaya çalışıyorlar. Nogay edebiyatında diğer Türk Toplumlarında da olduğu gibi destanlar önemli bir yere sahiptir. Nogay edebiyatında özellikle Edige Destanı ve Mamay destanı önemlidir. Bu çalışmada ele alınan Mamay Destanı, bir kahramanlık destanı olup Nogayların Musa Bey’in döneminden başlayıp Mamay’ın dönemine kadarki sürecini barındıran bir destandır. Mamay Destanı üzerinde çalışmalar sınırlıdır.

Anahtar Kelimeler

Nogaylar, Destan, Mamay Destanı, dil ve üslup, motifler

AN OVERVIEW OF THE "MAMAY EPIC" OF THE NOGAY TURKS

Öz

In this study, MamayEpic, which is one of the important epics of Nogay Turks, was handled in a general view. Throughout history, every society has its own way of life and literature. Nogay Turks also have a history and a literature from pastto present. Forth is reason, it is necessary to have information aboutt he history, geographicall ocations and literatures of Nogay Turks. Nogay Turks; Studies on who, from past to present, geographical locations, oral and written literatures are limited. Especially because there are no studies on epics that have an important place for a society, we cannot get information about these epics. Nowadays, the Noghais, who continue their existence in various regions, are trying to survive their own assets, histories and cultures. Epics, like other Turkish Societies, have an important place in Nogai literature. Edige Epic and Mamay epicare especially important in Nogai literature. The Mamay Epic, which is discussed in this study, is a heroic epic and includes the process of theNogays from the period of Mr. Musa to the period of Mamay. Studies on the Mamay Epic are limited.

Anahtar Kelimeler

Nogai, Epic, Mamay Epic, language and style, motifs

Kaynakça

• Artun. E. (2004). Türk Halk Edebiyatına Giriş, İstanbul: Kitapevi Yayınları.
• Buran. A., Alkaya. E. (2014). Çağdaş Türk Yazı Dilleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Devlet. N. (1989). Çağdaş Türk Dünyası, İstanbul: Marmara Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Ba- sımevi.
• Ekşi. P. (2010). Türkiye’de Nogayca Çalışmalarına Genel Bir Bakış, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 28/183-190.
• Ercilasun. A. B. (2007). Türk Lehçeleri Grameri, Ankara: Akçağ Yayınları. S. 431.
• Ergönenç Akbaba. D. (2009). Nogay Türkçesi Grameri. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Güllüdağ. N. (1998). Nogay Türkçesi Grameri. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisan Tezi.
• Kalenderoğlu. İ. (2006). Nogay Destanlarında At Motifi, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 21/97-117.
• Kalenderoğlu. İ. (2010). Mamay (Nogay Türklerinin Kahramanlık Destanı). Ankara: Uluslararası Türk Kültürü Yayınları.
• Öner. M. (2013). Bugünkü Kıpçak Türkçesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Özkartal. M. (2012). Türk Destanlarında Hayvan Sembolizmine Genel Bir Bakış (Dede Korkut Kita- bı’ndan Örnekler), Milli folklor Dergisi, 94/58-71.
• Şenel. M., Güllüdağ. N. (2004). Nogay Edebiyatının Tarihi Seyri, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 1/58-81.
• Yardımcı. M. (2002). Destanlar, Ankara: Ürün Yayınları.