SÂMİHA AYVERDİ’NİN “ATEŞ AĞACI” ROMANINDA KARAKTERİZASYON TEKNİKLERİ

Yıl 2020, , 289 - 303, 01.02.2020

Sevda Gündüz İlknur Ay

https://doi.org/10.29228/kesit.40583

Öz

Anlatı boyunca farklı işlevlere sahip olan şahısların, okura tanıtımı birtakım teknikler sayesinde gerçekleşmektedir. Bir eserde şahıs unsurunun sadece tasvirle durağan bir şekilde anlatılmayarak eylem ve hareketlere de yer verilmesi ile karakterlerin daha canlı sunulmasına olanak sağlanır. Sâmiha Ayverdi’nin romanlarında şahısların kişilik değişimi önemli bir yer teşkil ettiği için yazar şahıs sunumuna ayrı bir özen gösterir. Yazar yalnızca birer tip değil karakter oluşturmada da oldukça başarılıdır. Şahıslarını karakterize ederken hem modern hem de geleneksel tekniklerden faydalanır. Onun romanlarında şahısların sadece dış görüntü tasviri değil ayrıntılı psikoloji sunumu da yapılır. Bunun için ruhsal yapının sunumunda iç monolog, iç çözümleme, bilinç akımı gibi modern tekniklere yer verilir. Çalışmamıza konu olan Sâmiha Ayverdi’nin söz konusu romanında, eserden örnekler de verilerek şahısların sunumunda başvurulan teknikler, dolayısıyla karakterizasyon ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Roman, karakterizasyon, anlatım teknikleri, “Ateş Ağacı”, Sâmiha Ayverdi.

CHARACTERIZATION TECHNIQUES IN THE NOVEL “ATEŞ AĞACI ” BY SÂMİHA AYVERDİ

Öz

Throughout the narrative, people with different functions are introduced to the reader through a number of techniques. In a work, the individual element is not only described in a static way by depiction, but also includes the actions and movements, allowing the characters to be presented more vividly. In Sâmiha Ayverdi's novels,personality change constitutes an important place,so the author pays special attention to the presentation of the person. The author is very successful not only in creating persons but also in creating characters. She uses both modern and traditional techniques in characterizing its individuals. In her novels, not only the external image depiction of individuals but also detailed psychology presentations are made. For this purpose, modern techniques such as internal monologue, internal analysis and stream of consciousness are included in the presentation of the spiritual structure. In the novel of Sâmiha Ayverdi, which is the subject of our study, by giving examples from the work, the techniques and characterization applied in the presentation of the individuals were tried to be put forward.

Anahtar Kelimeler

Novel, characterization, narrative techniques, “Ateş Ağacı”, Sâmiha Ayverdi.

Kaynakça

• Aktaş, Ş.(1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Arı, Zeliha (2008). Ferit Edgü’nün Öykü ve Romanlarında Anlatım Teknikleri, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Ankara.
• Ayverdi, S. (2016). Ateş Ağacı. İstanbul: Kubbealtı Neşriyâtı.
• Ayverdi, S. (2018). Son Menzil. İstanbul: Kubbealtı Neşriyâtı.
• Ayverdi, S. (2019). Mesihpaşa İmamı. İstanbul: Kubbealtı Neşriyâtı.
• Bakır, S. (2015). Leylâ Erbil ve Mustafa Kutlu’nun Hikâyelerinde Teknik. Turkish Studies, S. 10/16: 249-296.
• Binyazar, A. ve Özdemir, E. (1998). Yazma Öğretimi Yazma Sanatı. İstanbul: Papirüs Yayınları.
• Bolat, S. (2012). Öykü Yazma Teknikleri. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Chatman, S. (2008). Öykü ve Söylem (Çev. Ö. Yaren). Ankara: De Ki Yayınları.
• Çetin, N. (2015). Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çetişli, İ. (2004). Metin Tahlillerine Giriş/2 Hikâye-Roman-Tiyatro. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Forster, E.M. (2016). Roman Sanatı (Çev. Ü. Aytür). İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Kıran, Z. ve Kıran(Eziler), A. (2000). Yazınsal Okuma Süreçleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Moran, B. (2016). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pala, A. (2019, 14 Aralık). ‚Samiha Ayverdi Romanlarındaki Tasavvûfî Karakterler‛. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019
• http://www.samihaayverdi.org/index.php/eserleriyle-ilgili- yazilanlar/86-samiha-ayverdi-romanlarındaki-tasavvufi-karakterler
• Sazyek, H. (2012). Romanda Temel Anlatım Yöntemleri Üzerine Bir Sınıflandırma Çalışması. Folklor/Edebiyat Dergisi, S. 37: 103-118.
• Tekin, M. (2002). Roman Sanatı 1 (RomanınUnsurları). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Temizkan, M. (2014). Yaratıcı Yazma Süreci (Hikâye Yazma). Ankara: Pegem Akademi.
• Tobias, R. B. (1996). Roman Yazma Sanatı (Çev. M. Harmancı). İstanbul: Say Yayınları.
• Uluant, Z. (2019, 14 Aralık). ‚AYVERDİ, Samiha‛. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019, https://islamansiklopedisi.org.tr/ayverdi-samiha