KIRGIZİSTAN’DAKİ DİN GÖREVLİLERİNİN HADİS BİLGİ DÜZEYLERİ

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 25, 91 - 115, 25.12.2020

Muhittin Düzenli Osman Eyüpoğlu Ferhat Gökçe

Öz

Cami ve cemaat yoluyla dini bilgi almak isteyen insanların doğrudan irtibat kurduğu kişiler öncellikle erkekler için imamlar veya müezzinler, bayanlar için Kur'an Kursu öğreticileridir. Din hizmetlerinin temelini bu kimseler teşkil eder. Dolayısıyla din görevlilerinin bilgi birikimleri hitap ettiği toplumun verimli bir din hizmeti almalarında son derece etkilidir. Din görevlilerinin vazifelerini icra ederken en çok başvurdukları kaynak olarak Sünnet/Hadisi görmekteyiz. Bu nedenle din görevlilerinin Sünnet/Hadis algısı üzerinde durum tespiti anlamında geniş kapsamlı bir araştırmanın yapılması önem arz etmektedir. Bu genel amaç ve problem çerçevesinde Kırgızistan’ın yedi farklı bölgesinde 226 farklı din görevlisine geniş bir anket yapılmıştır. Bu araştırmada elde ettiğimiz verileri toplu olarak değer-lendirdiğimizde din görevlilerinin Hadis kaynaklarını yeterince tanımadıkları, bu alanda yazılmış ve Kırgız diline tercüme edilmiş eser olmadığı için kaynaklara ulaşma noktasında sıkıntı çektikleri anlaşılmaktadır. Dolayısıyla din görevlilerinin sahip oldukları hadis malumatının net olarak mevzu diyemesek de büyük ölçüde zayıf hadislerden oluştuğunu söylemek mümkündür. Daha doğrusu hadislerin zayıfını sahihinden ayırt edecek derecede yeterli eğitim alamadıkları ve bu konuda kaynak sıkıntısı da çektikleri anlaşılmaktadır. Özellikle kadınlarla ilgili mevzu (uydurma) hadislerin büyük oranda sahîh olarak belirtilmesi din görevlilerinin olumsuz kadın algısına sahip olduklarını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Hadis Eğitimi, imam, cami

THE LEVELS OF HADITH KNOWLEDGE OF IMAM IN KYRGYZSTAN

Öz

Those who want to religious knowledge through mosques and congregations meet their needs either from imams or teachers of the Qur’anic Courses based on their being males or females. The bases of religious services are constituted by those people. Because of this, the accumulation of religious knowledge of imams is extremely important to present effective religious services for target group. Imams use mostly hadiths which are the second source of Islam during their religious services. For this purpose, searching their hadith knowledge is very important. Within the framework of this general purpose and problem, 226 different imams in seven different regions of Kyrgyzstan were surveyed. When we evaluate the data obtained from this study we found that imams do not know basic hadith sources sufficiently and they have some difficulties at reach to those sources because there are not enough hadith sources or some basic hadith sources have not been translated into Kyrgyz language yet. Thus, it can be said that much more of imams’ knowledge concerning hadith are fabricated or weak hadiths. The main reason for this is that since they have not taken enough hadith courses or information during their education, they cannot distinguish authentic hadith from fabricated hadith. They have particularly negative images about women because they accept fabricated hadith concerning women as authentic hadiths.

Kaynakça

• Aliyyu’l-Kârî. (1971). el-Esrâru’l-merfûa fi ahbâri’l-mevdûa, Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî.
• Aliyyu’l-Kârî. (1984). el-Masnû fî marifeti'l-hadîsi'l-mevzû, Kahire: Mektebü'l-Matbuati'l-İslamiyye.
• Artıkbaev, K. (2003). Kırgızistan’daki camilerde imamların vaazlarında kullandıkları hadislerin hadis ilmi açısından değerlendirilmesi, Oş örneği (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü, Ankara.
• Bilen, M. (2007). Din Görevlilerinin Hadis Bilgileri Üzerine. İslami İlimler Dergisi, 2/2, 81-104.
• Buhârî. (1998). es-Sahih, Riyad: Beytu’l-Efkâri’d-Devliyye.
• Ebû Dâvûd. (1998). es-Sünen, Riyad: Beytu’l-Efkâri’d-Devliyye.
• Eyüpoğlu, O. (2010). Yoksulluk ve Dini Hayat Samsun Kent Merkezi Örneği, Samsun: Etüt Yayınları.
• Eyüpoğlu, O. & Yıldız, M. (2016). Kur’ân’ı Anlamaya Yönelik Literal ve Kültürel Yaklaşımların Sosyal Değişmeye Uyum Açısından İşlevselliği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5/3, 163-198.
• Eyüpoğlu, O. & Cora, M. & Yıldız, M. (2012). Kur’an’ın Sosyal Yaptırımsallığı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 33, 41-66.
• Eyüpoğlu, O. & Çelik, H. & Yıldız, M. (2017). Bireysel Dini Tecrübe ve İşlevselcilik Açısından Kur’ân Kıssaları. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6/4, 263-287.
• Eyüpoğlu, O. & Perşembe, E. (2018). İşlevsellik Açısından Ahlâk-Din İlişkisi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7/4, 79-96.
• Eyüpoğlu, O. & Usta, N. (2019). İtaat Kavramının Gerekçeleri Açısından Kur’ân’ın Eleştirel Dü-şünceye Bakışı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, , 19/2, 347- 378.
• Fetteni. (1998). Tezkiretü'l-Mevzuat, Beyrut.
• https://muftiyat.kg/maalymat/, 02.10.2018.
• İbn Arrak. (1995). Tenzîhü'ş-şerîati'l-merfû'a 'ani'l-ahbâri'ş-şenî'ati'l-mevzû'a, Kahire: Mektebetü’l-Kahire.
• İbn Mâce. (1998). es-Sünen, Riyad: Beytu’l-Efkâri’d-Devliyye.
• İbnü’l-Cevzî. (1995). Mevzûât, Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Kılavuz, M. A. & Pay S. (2009). Kırgızistan’da Bir din eğitimi kurumu: medreseler. Uludağ Üni-versitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 18/1, 247-278.
• Kozukulov, T. (2005). Tarihî süreçte Orta Asya ve Kırgızistan’da din siyaseti ve eğitimi. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24, 167-182.
• Kozukulov, T. (2017). Kırgızistan’da devletin din siyaseti. Akademik Hassasiyetler, 4/7, 85-104.
• Köylü, M. & Murzaraimov, B. (2019). Kırgızistan’daki din görevlilerinin mesleki yeterlilikleri ve problemleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8/4, 3101-3125.
• Müslim. (1998). el-Câmiu’s-sahîh, Riyad: Beytu’l-Efkâri’d-Devliyye.
• Selçuk C. (1993). Halkın Hadis Bilgisi Üzerine Mahalli Bir Araştırma. Hadisin Dünü-Bugünü ve Geleceği Sempozyumu, Samsun, 215-228.
• Suyûtî, (1996). el-Leâli’l-masnûa fi’l-ehâdîsi’l-mevzûa, Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Şevkani. (1986). el-fevâidü'l-mecmûa fi'l-ehâdîsi'l-mevzûa, Beyrut: Mektebetü'l-İslami.
• Tirmizî. (1998). es-Sünen, Riyad: Beytu’l-Efkâri’d-Devliyye.