MISIR’DAKİ HÜR SUBAYLAR DARBESİ VE TÜRKİYE’DEKİ 27 MAYIS DARBESİ’NİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 25, 608 - 621, 25.12.2020

Özgür Bayraktar

Öz

Bu çalışmada 23 Temmuz 1952 tarihinde Mısır’da gerçekleştirilen Hür Subaylar Darbesi ile Türkiye’de 27 Mayıs 1960’da yapılan darbe benzerlikleri ve farklılıkları bakımından karşılaştırılmıştır. Her iki darbe de birbirine yakın zamanlarda gerçekleşmiştir; bu darbeler otoriter rejimlere karşı yapılmış olduğu için birbirlerine benzerler fakat Türkiye’deki durumun aksine Mısır’da askeri yönetim uzunca bir süre kalıcı olmuştur. Her iki müdahale sonrasında da radikal reformlar yapılmış fakat Türkiye’de radikal dış politika hamleleri izlenmemişken, Mısır’da dış politikada oldukça radikal değişimler gözlenmiştir. Her iki darbede de generallerin aksine orta rütbeli subaylar etkili olmuş, darbelerin her ikisi de kan dökülmeden tamamlanmıştır. Çalışmada iki ordunun da iç yapıları, kültürleri, gelenekleri karşılaştırmalı olarak incelenmiş, ayrıca iki ülkenin de siyasal özellikleri, ülkeleri darbeye götüren süreçler analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

27 Mayıs Darbesi, Hür Subaylar Örgütü, Mısır, Cemal Abdül Nasır

COMPARISON OF THE FREE OFFICERS COUP IN EGYPT AND THE MAY 27 COUP IN TURKEY

Öz

In this study, the Free Officers Coup in Egypt on July 23, 1952 and the coup in Turkey on May 27, 1960 were compared in terms of similarities and differences. Both coups took place in close times; these coups are similar to each other as they were made against authoritarian regimes, but contrary to the situation in Turkey, the military administration in Egypt had been permanent for a long time. Radical reforms were made after both interventions, but while radical foreign policy moves were not followed in Turkey, quite radical changes were observed in foreign policy in Egypt. Unlike the generals, middle-ranking officers were effective in both coups, and both coups were completed without bloodshed. In the study, the internal structures, cultures and traditions of both armies were analyzed comparatively, and also the political characteristics of both countries and the processes that led them to a coup were analyzed.

Kaynakça

• Abid, Q. ve Abid, M. (2009). July Revolution and the Reorientation of Egypt's Foreign Policy. Journal of the Research Society of Pakistan, 46(2): 1-68.
• Ahmad, F. (2010). Bir Kimlik Peşinde Türkiye (4. Baskı). (Çev. S., C. Karadereli). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Akşin, S. (2017). Kısa Türkiye Tarihi (22. Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Alterman, J., B. (1998). American Aid to Egypt in the 1950s: From Hope to Hostility, Middle East Journal, 52(1): 51-69.
• Botman, S. (1986). Egyptian Communists and the Free Officers: 1950–54, Middle Eastern Studies, 22(3): 350-366,
• Bozarslan, H. (2010). Ortadoğu: Bir Şiddet Tarihi, Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonundan El-Kaide’ye. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Cleveland, W., L. (2008). Modern Ortadoğu Tarihi (Çev. M. Harmancı). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• El-Feth, A., A. (1965). Mısır İhtilalinin İçyüzü ve Nasır (Çev. N. Kuruoğlu). İstanbul: Rektur Yayınları.
• Eroğul, C. (2003). Demokrat Parti: Tarihi ve İdeolojisi (4. Baskı). Ankara: İmge Yayınları.
• Eroğul, C. (2006). Çok Partili Düzenin Kuruluşu 1945-1971, Geçiş Sürecinde Türkiye (5. Baskı) (ed. C., İ. Schick ve A., E. Tonak). İstanbul: Belge Yayınları: 112-158.
• Gordon, J. (1992). Nasser’s Blessed Movement, Egypt’s Free Officers and the July Revolution, New York: Oxford University Press.
• Gordon, J. (2006). Nasser: Hero of the Arab Nation, New York: Oxford University Press.
• Hale, W. (2011). The Turkish Republic and its Army, 1923–1960, Turkish Studies, 12(2): 191-201.
• İpekçi, A., ve Coşar, S., Ö. (2012). İhtilalin İçyüzü (2. Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Karpat, K. (2011). Türk Siyasi Tarihi, Siyasal Sistemin Evrilmesi (2. Baskı), (Çev. C. Elitez). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kayalı, K. (2015). Ordu ve Siyaset: 27 Mayıs-12 Mart (6. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kaynar, M., K. (2012). Tarihin İnşası ve Siyaset, Yazılar (2. Baskı). Sivas: Adımlar Yayınları.
• Marsot, A., L., A. (2007). A History Of Egypt, From the Arap Conquest to the Present (2nd Edition). New York: Cambridge University Press
• Morsy, L. (1984). The Military Clauses of the Anglo–Egyptian Treaty of Friendship and Alliance, 1936, International Journal of Middle East Studies, 16(1): 67-97.
• Rubin, B. (1982). America and Egyptian Revolution, 1950-1957, Political Science Quarterly, 97 (1): 73-90.
• Yaseen, S. (2006). Mısır Arap Cumhuriyeti. Ankara: ASAM Yayınları.
• Zürcher, J., E. (2012). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, (27. Baskı) (Çev. Y. Saner). İstanbul: İletişim Yayınları.