DR. FAHRETTİN KOCA’NIN SOSYAL MEDYADAKİ SALGINLA İLGİLİ PAYLAŞIMLARININ ELEŞTİREL SÖYLEM ANALİZİ YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 23, 21 - 40, 01.04.2020

Melike Somuncu

https://doi.org/10.29228/kesit.44217

Öz

Söylem, iletinin tüm boyutlarını, konuşucunun neye, kime dayanarak iletisini oluşturduğunu, kime hitap ettiğini ve esas olarak neyi amaçladığını içermektedir. Söylem analizi ise kültürel yapı bağlamında ideolojik amaçlara nasıl hizmet ettiğini, dinleyici kitlesinin düşünme biçiminin, eylemlerinin nasıl oluştuğunu veya sınırlandırıldığını anlamayı ve anlatmayı amaç edinmektedir. Bu çalışmada insanlarda ve hayvanlarda çeşitli hastalığa sebep olan ve birçok türü bulunan korona virüsünün, tüm dünyayı etkisi altına alması, tehlikeli bir salgına dönüşmesi ve Türkiye’de 11 Mart 2020 tarihinde ilk vakanın görülmesiyle beraber Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın sosyal medya hesabından salgın ile ilgili yaptığı dikkat çekici söylemleri Eleştirel Söylem Analizi yöntemi ile incelenmiştir. Söylemlerin tematik ve şematik analizi, durum değerlendirmeleri, yorum boyutu, cümle yapıları, söylemlerdeki sözcük seçimleri ve ikna stratejileri belirlenmiştir. Böylece ana kaynak olan virüsün sosyal hayata etkileri, bu etkileri en aza indirme politikası güden bir Sağlık Bakanının bakış açısı gözler önüne serilmiş, dilsel malzemeye ve sosyo-kültürel zemine katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Söylem, Söylem Analizi, Dr. Fahrettin Koca, salgın, sosyal medya.

INVESTIGATION OF DR. FAHRETTIN KOCA SHARING IN SOCIAL MEDIA ABOUT EPIDEMIC BY CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS METHOD

Öz

The discourse includes all the dimensions of the message, what the speaker is based on, and on whom, based on what and by whom it is intended, and what it is mainly intended for. Discourse analysis aims to understand and explain how it serves ideological purposes in the context of cultural structure, how the audience's thinking, actions are formed or limited. In this study, which causes humans and a variety of animal diseases and get coronavirus found in many species all over the world under the influence of get together by appearance of the first cases on 11 March 2020 to turn into a dangerous pandemic and Turkey's Health Minister Dr. Fahrettin Koca of remarkable shares about the epidemic from his social media account were analyzed by the Critical Discourse Analysis method. Thematic and schematic analysis of the discourses, situation evaluations, the size of the comments, sentence structures, word choices in discourses and persuasion strategies were determined. Thus, the main source, the effects of the virus on social life, and the perspective of a Minister of Health, who has a policy of minimizing these effects, has been exposed and contributed to linguistic material and socio-cultural background.

Anahtar Kelimeler

Discourse, Discourse Analysis, Dr. Fahrettin Koca, epidemic, social media.

Kaynakça

• Ankaralıgil, N. (2008). ‚Van Dijk’in Eleştirel Söylem Analizinden Hareketle The Siege- Kuşatma Filmi Üzerine İdeoloji Çözümlemesi‛. S. Parsa (Ed.). Film Çözümlemeleri. (s. 151-167). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Arıkdal, A. U. (2006). Sınıf Söylemi Üzerine Bir Konuşma Çözümlemesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Aziz, A. (1990). Araştırma Yöntemleri-Teknikleri ve İletişim. Ankara: İLAD Yayınları.
• Balcı, B. (2017). İngilizce ders kitaplarının Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Programındaki Genel Yetkinlikler Bağlamında Eleştirel Söylem Çözümlemesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Barker, C.& Galasinski, D. (2001). Cultural Studies And Discourse Analysis: A Dialogue On Lnaguage And İdentity. London: Sage
• Bedük, N. (2009). Türk Tv Dizileri Üzerine Bir Söylem Analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Berger, A. A. (2000). Media and Communication Research Methods. London: Sage
• Bozkurt, T. (2003). An Anlaysis Of Language Abd İdeology İn Three Different Women’s Magazines. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). Söylemden İdeolojiye: Eleştirel Söylem Çözümlemesi, A. Koca- man (Ed.). Dilbilim Temel Kavramlar, Sorunlar Tartışmalar. Ankara: Dil Derneği Yayınla- rı.
• Cohen, L., Manion, L. ve K, Morrison. (2005). Research methods in education. (5th ed.). London: Routledge Falmer.
• Çakır, A. (2014). Söylem Analizi, Ne demek İstiyorsun?, Konya: Palet Yayınları.
• Çalışır, G. (2009). Küreselleşmenin Ortaya Çıkardığı Olayların Türkiye'deki Televizyon Haberlerine Yansımaları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Çelebi, A. (1990). Söylem Çözümlemesi: Gazetelerin Haber Oluşturma ve Gündem Belirleme İşlevlerine Eleştirel Bir Yaklaşım. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, An- kara.
• Çelik, H. ve Ekşi, H. (2008). Söylem Analizi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. (27), 99-117.
• Demir, Z. (2008). Bir Dini Söylem Analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Durmuş, S. (2015). İngilizce olarak yayınlanan Türk gazetelerinin eleştirel söylem çözümlemesi. (Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atılım Üniversitesi
• Doğruer, S. (2010). Eleştirel söylem çözümlemesi ve ikinci dil öğretimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Elliott, R. (1996). Discourse Analysis: Exploring Action, Function And Conflict In Social Texts. Mar- keting Intelligence Planning. 1-65.
• Erdoğan, Y. (2014). Toplumsal Cinsiyetin Politik Söylemlerde Üretimi ve Dilsel Temsilleri: Türkiye'de İktidar Düzeyinde Siyasi Konuşmaların Eleştirel Söylem Çözümlemesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Ertan Keskin, Z. (2004). Türkiye’de Haber İncelemelerinde Van Dijk Yöntemi. Haber-Hakikat ve İktidar İlişkisi. Ankara: Elips Yayınları.
• Feyzioğlu, N. (2012). Köroğlu Destanı’nın Batı Kolları Üzerinde Eleştirel Söylem Çözümlemesi. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Bahar (16), 57-86
• Fowler, R. (1991). Language in the News: Discourse and Ideology in the Press. London: Routledge
• Geçikli, M. (2016). İngiliz Dili Eğitimi Araştırma Makalelerinin Türkiye Bağlamında Söylemsel Olu- şumu: Tür Analizine Dayalı Bir Söylem Çözümlemesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Gezen, B. (2007). Avrupa Birliği Söyleminin Gazeteler Üzerinden Bir Analizi. (Yayımlanmamış Yük- sek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gül, Z. (2018). Nefret Söylemi Bağlamında Türk Basınındaki Suriyeli Mülteci Haberlerinin Eleştirel Söylem Çözümlemesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversi- tesi, İstanbul.
• Günay, D. (2013). Söylem Çözümlemesi, İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Gür, T. (2011). Türkçe Öğretmen Adaylarının Dil Tutumları ve Kullanımlarının Söylem Çözümlemesi Yöntemi ile Betimlenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzu- rum.
• Gür, T. (2013). Post-Modern Bir Araştırma Yöntemi Olarak Söylem Çözümlemesi. Zeitschrift für die Welt der Türken, 5 (1), 185-202.
• Gürtaş, A. (1994). Haber Metinlerinin Söylemsel Analizi Üzerine Bir Çalışma: Haberin Tarafsızlığı Açısından Türk Basınında Temizlik İşçileri Grevi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kocaman, A. (2009). Söylem Üzerine. Ankara: ODTÜ Yayıncılık
• Koç, A. (2012). Sosyoloji Literatüründe ve Sinemada Gecekondudan Varoşa Değişen Söylem Biçimleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kurtoğlu, Ö. (2013). Derlem temelli bir söylem çözümlemesi: İlköğretim Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin özellikleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, İstanbul.
• Mills, S. (1997). Discourse, The New Critical İdiom, Routledge, London.
• Hassan, R. (2013). Görev Tabanlı Ve İşbirlikçi Sınıfta Grup Çalışması Etkileşiminin Söylem Çözümle- mesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi, Ankara.
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yay.
• İrvan, S. (2000). Metin Çözümlemelerinde Yöntem Sorunu. Medya ve Kültür, 1.Ulusal İletişim Sempozyumu Bildirileri, Ankara.
• Narter, M. (2002). Üniversite Öğrencilerinin Cumhuriyetçi Kimlik Tanımları. (Yayınlanmamış Dok- tora Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Öksüz, Ö. (2008). Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne Üyelik Sürecinde Resmi Söylem Karşısında Sivil Top- lum Söylemi: 1990 Sonrasına Eleştirel Bir Bakış. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• ÖZER, Ö. (2000). Haberde Egemen Söylemin Yeniden Üretimi: Türk Basınında Türkiye’deki İranlı Muhaliflerle İlgili Haberler, Kültür ve İletişim, 3(2) Yaz, Ankara.
• Özen, H. (2007). Yerel Bir Hareketin Ulusal Yayılımı: Bergama Hareketinin Söylemsel Analizi. (Ya- yımlanmamış Doktora Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Şenal, A. (2019). Mehmet Emin Yurdakul'un Şiirleri Üzerine Söylem Çözümlemesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Parker, I. (2002). Discourse analysis. P. Banister., E. Burman., I. Parker., M.Taylor., C. Tindal. In. Qualitative Methods in Psychology: A Research Guide. (s. 92-108), Buckingham: Open University Press
• Potter, J., ve Wetherell, M. (1987). Discourse And Social Psychology: Beyond Attitudes And Behaviour, London: Sage.
• Ruhi, Ş. (2009). Söylem ve Birey, A. Kocaman (Ed.). Söylem Üzerine. (s. 12-26). Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Simpson, P. (2005). Language, Ideologyand Point of View. London: Routledge.
• Solak, Ö. (2011). Küçük Ağa Romanının Eleştirel Söylem Analizi. Akademik Bakış Dergisi, 26, 1- 14.
• Sözen, E. (1999). Söylem. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Taylan, H. H. (2011). Sosyal Bilimlerde Kullanılan İçerik Analizi ve Söylem Analizinin Karşılaş- tırılması. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 63-76.
• Tezcan, N. B. (2006). Aktiviteye Dayalı İşbirlikçi Ortamda Öğrencilerin Grup İçi İletişiminin Söylem Analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi, Muğla.
• Ülkü, G. (2004). ‚Söylem Çözümlemesinde Yöntem Sorunu Ve Van Dijk Yöntemi‛, Dursun, Ç. (Der.), Haber-Hakikat Ve İktidar İlişkisi, Ankara: Elips Yayınları.
• Uğurel, I. (2010). Ortaöğretim Matematik Programının Temel Ögeleri Çerçevesinde Öğrencilerin İspat Kavramına Yönelik Matematiksel Bilgilerini Nasıl Düzenlediklerinin Söylem Çözümlemesi İle Belirlenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Uyanık, Z. (2009). 1980 Sonrası Türkiyesi'nde Aleviler: Resmi Metinlerin Eleştirel Söylem Analizi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Dijk, T.V. (2015). Söylem ve İdeoloji Çok Alanlı Bir Yaklaşım. N. Ateş (Çev.), B. Çoban (Ed.), Söylem ve İdeoloji, (s. 15-100). İstanbul: Su Yayınları.
• Wood, L., A. ve Kroger, R., O. (2000). Doing Discourse Analysis: Methods For Studying Action İn Talk And Text. Lodan: Sage.
• Yüksel, Y. (2002). Trafik ve Asayiş Polislerinin Anonslarının Söylem Çözümlemesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yıkmış, S. (2019). Türkiye Türkçesinde Empati Dili (Söylem Çözümlemesi). (Yayımlanmamış Dokto- ra Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• https://www.instagram.com/drfahrettinkoca/?hl=tr