MİLLİ MÜCADELE’NİN İLK ADIMI: 9. ORDU MÜFETTİŞLİĞİ

Yıl 2020, Sayı: 22, 194 - 211, 01.02.2020

Mehmet Hakan Özçelik

https://doi.org/10.29228/kesit.41911

Öz

Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda Osmanlı Devleti yenilenler tarafında yer almıştır. Osmanlı Devleti, devletin yok olmasına ve ülke içerisinde yeni bir mücadelenin başlamasına neden olan Mondros Ateşkes Antlaşması’na 30 Ekim 1918 tarihinde imza atmıştır. İtilaf Devletleri antlaşmanın 7. maddesi gereği yurdun dört bir tarafını vakit geçirmeksizin Kasım ayının ilk günlerinde işgallere başlamıştır. Anlaşma gereği lağv olan Yıldırım Orduları Gurup Komutanı Mustafa Kemal Paşa 13 Kasım 1918 tarihinde İstanbul’a gelmiştir. Haydarpaşa’dan Sirkeci’ye geçerken boğazda gördüğü itilaf Devletleri’nin donanması karşısında yanındaki yaverine “Geldikleri gibi giderler” demiştir. İstanbul’da kaldığı yaklaşık altı ay süre zarfında da bu mücadelenin gerçekleşmesi için çalışmıştır. Yapılan çalışmalar sonunda çözüm yolu olarak Mustafa Kemal ve arkadaşları Anadolu’yu görmüşlerdir. Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’ya geçerken geniş yetkilerle geçmenin yapılacak olan mücadeleye katkısının çok olacağı düşüncesiyle uygun bir fırsatı yakalamaya çalışmıştır. Bu fırsatı da 9.Ordu Müfettişliği görevi ile yakalamıştır.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Paşa, Samsun, Bandırma Vapuru, Ordu Müfettişliği

THE FIRST STEP OF THE NATIONAL STRUGGLE: THE 9. ARMY INSPECTORATE

Öz

At the end of the First World War, the Ottoman Empire remained on the side of the defeated. The Ottoman Empire signed the Mudros Armistice on October 30, 1918, which caused the state to fail and a new struggle has started. As per article 7 of the Armistace, the Entente States started to occupy some parts of the country in the first days of November without delay. Mustafa Kemal Pasha, the Commander of Yıldırım Armies Group Command, came to Istanbul on November 13, 1918. When he was sailing from Haydarpaşa to Sirkeci, he saw the navy of the Allied Powers in the Bosphorus and he said to his youngster, "They go as they come". He worked for the realization of this struggle in about six months during his stay in Istanbul. At the end of their works, Mustafa Kemal and his friends found Anatolia as a solution. Mustafa Kemal Pasha tried to catch a suitable opportunity with the idea that it would contribute to the struggle to be carried out with wide powers while passing to Anatolia. He seized this opportunity as the 9th Army Inspector.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Pasha, Samsun, Bandırma Ferry, Army Inspectorate

Kaynakça

• Akşin, S. (1983). İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele. İstanbul.
• Apak, H. R.(1957). Yetmişlik Bir Subayın Hatıraları. Ankara.
• Arıkoğlu, D.(1961). Hatıralarım, İstanbul.
• Atatürk, K.(1982). Nutuk, C.I. (1919-1920). 14.Baskı. İstanbul.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri.(1959). c.II. 2.baskı.
• Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri. (1961). c. IV
• Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri. (1961). c. III.
• Atay, F. R. (1955). Atatürk'ün Bana Anlattıkları. İstanbul.
• Atay, F. R. (1998). Çankaya. Bateş Atatürk Dizisi. İstanbul.
• Atay, F. R.(1965). Atatürk’ün Hatıraları. Ankara.
• Balcıoğlu M. (1998). ‚Atatürk’le Samsun’a Çıkanların Biyografilerine Katkı‛. Atam Dergisi. C.XIV.
• Bardakçı, M. (2019). Bir Devlet Operasyonu: 19 Mayıs. İstanbul: Turkuaz Kitap.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Babıali Evrak Odası (BOA. BEO).
• Cebesoy, A.F. (1953). Milli Mücadele Anıları. İstanbul.
• Çalışkan, K. (2017). Mustafa Kemal’in İsyan Muhtırası 20 Eylül 1917. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dinçkol, B. V. ve Somer, P. (2006). Atatürk İlkeleri ve Devrimi. İstanbul: Der Yayınları.
• Eroğlu, H. (1990). Türk İnkılâp Tarihi. Ankara: Savaş Kitap ve Yayınevi.
• Genelkurmay Başkanlığı Resmi Kurumsal İnternet Sitesi, Milli Mücadele Komutanları.
• Gn. Kur. ATASE Arşivi
• Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Sy: 1, (1952), vesika nr: 3 https://indigodergisi.com/2017/11/ataturk-geldikleri-gibi-giderler-kartal/ , Erişim tarihi:13 Ka- sım 2017 https://malzemebilimi.net/bandirma-vapurunun-yapimi-ve-tarihcesi.html,Erişim tarihi:11 Ocak 2020
• Iğdemir, U. (1980) Atatürk'ün Yaşamı. c. I. Ankara.
• Jaeschke, G.(1986). Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri, (Çev. Cemal Köprülü). Ankara K.K.K.lığı Arşivi
• Karal, E.Z. (1998). Atatürk ve Devrim, Atatürk’ü Hatırlamak Unutulmuş Belgeler (Kasım 1918). Ankara: Metu Pres.
• Kinross, L. (1966). Atatürk, Bir Milletin Yeniden Doğuşu, (Çev.Nihal Yeğinobalı ve Ayhan Tezel). İstanbul.
• Koca, S. ve Yalçın, S., ‚ Mustafa Kemal Paşa’nın Dokuzuncu Ordu Müfettişliğine Atanmasında Osmanlı Genelkurmayının Rolü‛. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. Cilt:10. Sayı:29. s. 401-416
• Mütercimler, E. (2016). Fikrimizin Rehberi Gazi M.Kemal. İstanbul: Alfa Yayınları.10 Basım.
• Onat, N. (1942). Büyük Kaybımız İçin, Ulus, 9 Temmuz.
• Sarısakal, B., Bandırma Vapuru ve Mustafa Kemal Paşa. https://docplayer.biz.tr/4957963- Bandirma-vapuru-ve-mustafa-kemal-pasa.html, Erişim Tarihi 11.01.2020
• Soyak, H. R. (2006). Atatürk’ten Hatıralar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları-2131. 3.baskı.
• Takvim-i Vekayi (1335), nr: 3549, 14 Mayıs.
• Tansel, S. (1973). Mondros’tan Mudanya’ya Kadar. c.I, Ankara.
• Tevetoğlu, F. (1987). Atatürk’le Samsun’a Çıkanlar. Başbakanlık Matbaası. Birinci baskı. Anka- ra. Türk Ansiklopedisi. C. XVII. s.393-394.
• Ünal, T. (1963). ‚Milli Mücadele Başlarında Mustafa Kemal‛. Türk Kültürü. Atatürk Sayısı. Sayı 73. Kasım
• Yalman, A. E. (1970). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. c. I. İstanbul.