A RESEARCH ON CHONOLOGY OF “AHKÂM” IN THE PROCESS OF REVALITION

Yıl 2019, Sayı: 21, 226 - 260, 01.08.2019

Nizamettin Ergüven

Öz

Abstract During the twentythree-years period of the prophetic mission of the Prophet Muhammad, the orders and prohibitions of the religion of Islam on belief, worship, morality and law were revealed step by step. During the prophetic mission of the Prophet Muhammad, we tried to determine what year the holy rules revealed about worship and law were ordered and applied for he first time by making use of the works in the field of siret, hadith, figh and tafsir. It can be seen that, these holy rules have not been revealed as a group but have been interspersed in a balanced and gradual way according to years. The wisdom and the reasons underlying this order of ahkam are highlighted as follows: Spiritually increasing faith and patience, priority provisions in order to facilitate the application of the subsequent judgment, provisions provisions for modification, correction or approval of certain practices existing in the geography of the revelation, provisions for the gradual prohibition of some established false customs in society taking into account the social structure, the provision of the answers to the Prophet, subject to the provision of issues that had not been previously ruled.

Anahtar Kelimeler

Islam law, rophetic process, worship, gradualness, nature, sociological structure.

NÜZÛL SÜRECİNDE AHKÂMIN KRONOLOJİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Öz Hz. Peygamber’in yirmi üç yıllık elçiliği döneminde İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ve hukuk konusundaki emirleri ve yasakları peyderpey inmiştir. İbadet ve hukuk konusunda inen ahkâmın Hz. Peygamber’in bi’seti döneminde hangi yıl içerisinde ilk defa emredildiğini ve uygulandığını sîret, hadis, fıkıh ve tefsir alanındaki eserlerden faydalanarak tespit etmeye çalıştık. Bu ahkâmın toptan inmeyip yıllara göre dengeli ve tedrici olarak serpiştirildiği görülmektedir. Ahkâmın bu şekilde sıralanmasının altında yatan hikmet ve sebeplerden şunlar öne çıkmaktadır: Manevi açıdan iman ve sabrı artırmak, daha sonra vaz edilecek ahkâmın uygulanmasını kolaylaştırmak amacıyla öncelikli gelen hükümler, İlk neslin kemiyet ve keyfiyet gücü dikkate alınarak zamana ve zemine uygun olarak gelen hükümler, vahyin indiği coğrafyada var olan bazı uygulamaların değiştirilmesi, düzeltilmesi ya da tastik edilmesine yönelik gelen hükümler, toplumda kökleşmiş bazı yanlış adetlerin sosyal yapı dikkate alınarak aşamalı olarak yasaklanmasına yönelik gelen hükümler, daha önce hükmü bulunmayan konuların Hz. Peygamber’e arz edilmesine bağlı olarak, ona cevap mahiyetinde gelen hükümler.

Anahtar Kelimeler

İslam hukuku, peygamberlik süreci, ibadet, tedricilik, fıtrat, soyolojik yapı

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Akpınar, Ali. ‚Kur’an Ayetlerine Göre Hac İbadetinin Zamanı ve Daha İyi Bir İbadet İçin Bazı Teklifler‛. Marife 3/1 (2003), 89-106.
• Algül, Hüseyin. ‚Hz. Muhammed (s.a.s) Devri Kronolojisi‛. Uludağ İlahiyat Dergisi 4/4 (1992): 107.
• Apaydın, Mehmet. Siyer Kronolojisi. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2018.
• Boynukalın, Mehmet. ‚Umre‛, DİA, 42: 150-153. İstanbul: TDV Yayınları, 2012
• Buhârî, Muhammed b. İsmâil. es-Sahih. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Cessâs, Ebubekir Amed b. Ali er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur’an. Beyrut: Dâru İhyâi Türâsi’l-Arabî, 1992.
• Çalışkan, Muhammed Selman. ‚Kurʼân Vahyinde Nüzûlün Tekaddümü Yahut Hükmün Teahhuru Meselesi‛. İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 5/2 (2019): 315-320.
• Darekutnî, Ali b. Ömer b. Ahmed b. Mehdî. es-Sünen. Beyrut: Darü'l-Mâ‘rife, 1966.
• Darimî, Abdullah b. Abdülaziz. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Demirci, Muhsin. ‚Kur’an’ın Nüzûl Sürecinde Tedricilik‛. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 9: 198. Diyarbekirî, Hüseyin b. Muhammed b. Hasan. Târîhu’l-hemîs fî ahvâli enfesi nefîs. Beyrut: Müessesetü’ş-Şaban, ty. Dumlu, Emrullah. ‚İslam’ın İlk Dönemlerindeki Uygulamalar Ekseninde Kamusal Bir Gelir Olarak Zekâ‛. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 33 (2010): 91-116.
• Ebu Davud, Süleyman b. Aş'as. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Ebu Zehra, Muhammed. Hâtemu’n-Nebiyyîn, Kahire: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabiyye, 2012.
• Ebu Zehra, Muhammed. Son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.s). Trc. Mehmet Keskin. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1997.
• İbn Arabi, Ebubekir Muhammed b. Abdullah, Ahkâmü’l-Kur’an, Lübnan: Dâru’l- Kütübü’l- ‘İlmiyye, 2002
• Esad, Mahmut. İslâm Tarihi. Sadeleştiren: A. Lütfü Kazancı-O. Kazancı. İstanbul: Marife Yayınları, 1995.
• İbn Esir, ‘İzzüddin Ebü’l-Hasan Ali b. Ebü’l-Kerem. İslam Tarihi el-Kâmil fi’t-Tarih. Trc. M. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Bahar Yayınları, 1987.
• İbn Esir, ‘İzzüddin Ebü’l-Hasan Ali b. Ebü’l-Kerem. el-Kâmil fi’t-târîh. Beyrut: Daru Sâdır, 1385.
• İbn Hacer el-‘Askalânî, Ebu’l-Fazl Şihâbuddin Ahmed. el-‘Acâbu fî beyâni’l-esbâb. Thk. Abdulhekîm Muhammed el-Enîs, by. 1997.
• İbn Hişâm, Ebu Muhammed Cemâlüddin Abdulmelik. es-Siretü’n-nebeviyye. Beyrut: Dâru’l- Ma‘rife, ts. İbn Hişâm, Ebu Muhammed Cemâlüddin Abdulmelik. Siret. Trc. Hasan Ege. İstanbul: Kahraman Yayınevi, 1994.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ İsmail b. Ömer, el-Bidaye ve'n-Nihâye İslam Tarihi. Trc. Mehmet Keskin. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1998.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ İsmail b. Ömer. Hz. Peygamber’in Hayatı. Trc. Hanefi Akın. İstanbul: Çelik Yayınları, 2014.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fidâ İsmail b. Ömer. el-Bidaye ve'n-nihâye. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1984.
• İbn Mace, Muhammed b. Yezid. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• İbn Sa‘d, Ebu Abdullah Muhammed. et-Tabâkâtü’l-kübrâ. Beyrut: Daru Sâdır, 1968.
• İmam Malik, Malik b. Enes. el-Muvatta‘. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• İmam Şafîi, Muhammed b. İdris. Ahkâmu’l-Kur’an. Lübnan: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1412.
• İmam Şâfiî, Muhammed b. İdris. Tefsirü İmam Şâfiî. Hazırlayan: Ahmed b. Mustafa el-Ferrâ. Riyad: Daru’t-Tedmuriyye, 2006.
• Kahraman, Abdullah. İslam Hukukuna Giriş. Ankara: Bilay Yayınları, 2018.
• Karaman, Hayrettin. İslam Hukuk Tarihi. İstanbul: Nesil Yayınları, 1989.
• Kattân, Mennâ‘ Halil. Tarîhu’t-teşrî‘i’l-İslâm. Riyad: Mektebetü’l-Me’arif, 1416.
• Keskioğlu, Osman. Hatemü'l-Enbiya Hz. Muhammed ve Hayatı. Ankara: TDV Yayınları, 1988.
• Komisyon. Ku’ran-ı Kerim ve Açıklamalı Meali. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1999.
• Kondi, Şaban. Kur’an’da Tedrîcilik. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2001.
• Köksal, Mustafa Asım. İslam Tarihi Peygamberler Peygamberi Hz. Muhammed ve İslamiyet. Köksal Yayınları, İstanbul 1999.
• Köse, Saffet. İslam Hukukuna Giriş. Hikmetevi Yayınları, İstanbul 2019.
• Kurtubi, Muhammed b. Ahmed b. Ebubekir. el-Câmiu li ahkâmi’l-Kur’an. Beyrut: Müessesetü’r- Risâle, 2006.
• Mevdudî, Ebu'l-Âlâ. Tefhim'ul-Kur'an. Trc. Komisyon. İstanbul: İnsan Yayınları, 1987.
• Müslim b. Haccac. Sahih-i Müslim. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Nedvî, Süleyman. Büyük İslam Tarihi Asrı Saadet Peygamberimizin Tebliğ ve Talimatı. Trc. Ali Genceli. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1985.
• Nesai, Ahmed b. Şuayb, es-Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Olgun,Tahir. İbadet Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları, 1998.
• Önkal, Ahmet. Rasûlullah'ın İslâm’a Davet Metodu. Konya: Esra Yayınları, 1994.
• Râğıb el-İsfehânî, Hüseyin b. Muhammed b Mufaddâl. el-Müfredât fî garîbu’l-Kur’an. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 2001.
• Seyyid Kutup. Fizilali’l-Kur’an. İstanbul: Akit Yayınları, ts. Soysaldı, Mehmet. ‚İslam Öncesi Mekke Toplumunda Namaz, Zekât, Oruç ve Hac Uygulamaları‛, Sekizinci Tefsir Akademisyenleri Buluşması Kur’an’ın Anlaşılmasına Katkı Açısından Kur’an Öncesi Mekke Toplumu Sempozyomu. (İstanbul, 1-3 Temmuz 2011), İstanbul Büyükşehir
• Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü Yayınları, (2011): 146-170.
• Taberi, Ebu Câfer Muhammed b. Cerir. Camiu'l-beyan ân-te'vil-i âyi'l-Kur'an. Beyrut: Daru Hicr, Tâberî, Ebu Câfer Muhammed b. Cerir. Târîhü’l-ümem ve’l-mülûk. Lübnan: Müessesetü E‘lemî’l- Metbû‘a, ts. Tirmizi, Muhammed b. İsâ. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları 1992.
• Türcan, Selim. ‚ Kur’ân’ın İfade Kalıpları Nüzul Kronolojisini Aydınlatabilir Mi? Müzzemmil Sûresi Örneğinde Bir Yöntem Denemesi‛. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/17 (2010): 100.
• Ülkü, Hayati. Başlangıçtan Günümüze İslam Tarihi. İstanbul: Ülkü Yayınları, 1979.
• Ünal, Necdet. ‚Kur’an’ın İçki Yasağı Tedrîciliği Üzerine Bir Araştırma‛. Kelam Araştırmaları 9/2 (2001): 149-182.
• Vahidi, Ali b. Ahmed. Esbâbu’n-nüzûl, Beyrut: Dâru Kütübü’l-İlmiye, 1411.
• Vâkidî, Ebu Ebdullah Muhammed b. Ömer. Kitâbü’l-meğâzî. Beyrut: Dâru’l-Kütüb, 1987.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur'an Dili. İstanbul: Azim Dağıtım ts. Yıldırım, Celal. İlmin Işığında Asrın Kur'an Tefsiri. İstanbul: Anadolu Yayınları, 1986.
• Yıldırım, Ömer Faruk. ‚Teyemmüm Kıssasının Tarihi ve Ayetinin Sebeb-i Nüzûlü Üzerine‛. Hadis Tetkikleri Dergisi 7/2 (2010): 107-127.
• Yüksek, Ali. ‚Namaz İbadetinin Tarihi Süreci‛. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/2, (2018): 125.
• Zemahşerî, Muhammed b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf. Kahire: Dâru’r-Reyyân