Öz
Özet İsmet İnönü, 19 Mayıs 1945 Gençlik ve Spor Bayramında demokrasi alanında yaptığı bir konuşmasında; parti kuracak olanların atılacakları adımlara engel olamayacağını belirtmişti. Buna takriben Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Fahri Koraltan Dörtlü Takrir adlı önergeyi 7 Haziran 1945 yılında yayınlayarak CHP iktidarına sunmuş ve önerge reddedilmiştir. Takrir reddedildikten sonra Menderes, Köprülü ve Koraltan CHP milletvekilliğinden ihraç edilmiş, sonrasında Celal Bayar da istifasını gerçekleştirmiştir. Bu dört kişi 7 Ocak 1946 yılında Demokrat Partiyi kurarak Türk siyasetinde çok partili hayatın başlamasında etkili olmuşlardır. DP, 1946 seçimlerine katılmış ve iktidara karşı muhalif bir parti var olmuştur. Demokrat Parti 14 Mayıs 1950 seçimlerinde iktidara gelerek Türkiye’nin çok partili hayata geçmesini sağlamış ve demokrasinin gerçekleşmesini tecelli ettirmiştir. 27 yıl boyunca iktidarda kalan CHP, 1960 ihtilal’ına kadar geçen süreçte muhalefet partisi yoluna devam etmiştir. Anahtar Kelimeler: Demokrat Parti, Dörtlü Takrir, 1950 Seçimleri
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akşin, Sina Kısa Türkiye Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2007, s.274.
- Baban, Cihan, Politika Galerisi, Timaş Yayınları, İstanbul 2009, s.22
- Çalışoğlu, Murat, Mehmet Fuat Köprülü’nün Siyasi Hayatı, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Anabilimdalı, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum 2009, s.14-15.
- Çolak, Filiz, ‚Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş ve Demokrat Parti‛, Türkler Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları, C.16, Ankara 2002, s.775.
- Demirtaş, Bahattin, ‚Dörtlü Takrir ve Fuat Köprülü‛, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S.16, 2014, s.399.
- Erdoğan, Mustafa, Türkiye’de Demokrasiye Geçiş Deneyimi (1945-50), Liberal Toplum Liberal Siya- set, Siyasal Kitabevi, Ankara 1992, s.270.
- Eriş, Metin, Osmanlıdan Günümüze Demokratikleşme Sürecinde Türk Siyasi Hayatı ve Kemalizm, Bilge Oğuz, İstanbul 2012, s.215
- Eroğul, Cem, Demokrat Parti İdeolojisi, İmge Yayınları, Ankara 2003, s.15.
- Karpat, H. Kemal, Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul 2017, s.493.
- Koçak, Cemil, Türkiye’de İki Partili Siyasi Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950) İkinci Parti, C.1, İstanbul 2010, s.314-316.
- Özer, İlbeyi, Demokrat Parti Dönemi Siyasi ve Sosyal Hayat, İskenderiye Kitap, İstanbul 2015, s.43-
- Shaw, J. Stanford - SHAW, Ezel Kural, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye 1808-1975, C.2
- E Yayınları, İstanbul 2000, s.478-479.
- Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi IV Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye, Bilgi Yayınevi, Ankara , s.213. Yılmaz, Hakan, ‚Yeter Söz Milletin‛, Uğur Tanyeli, Üç Kuşak Cumhuriyet, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998, s.73.
Öz
Adana Press Lıght Democrate Party In The Establıshment Stage And Process Of Power Abstract İsmet İnönü, in a speech he made in the field of democracy on May 19, 1945 Youth and Sports Day; those who would form a party could not prevent the steps to be taken. Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü and Fahri Koraltan published the motion called Takrir Quadruple on June 7, 1945 and submitted it to the CHP. After Takrir was rejected, Menderes, Köprülü and Koraltan were expelled from CHP deputies and Celal Bayar then resigned. These four people established the Democrat Party on January 7, 1946 and were influential in the beginning of multi-party life in Turkish politics. The DP participated in the 1946 elections and there was an opposition party against the government. Democratic Party came to power in the 14 May 1950 elections have provided the realization of Turkey's multiparty democracy and was manifested to take place. The CHP remained in power for 27 years and the opposition party continued its path until the 1960 revolution. Keywords: Democratic Party, Quadruple Takrir, 1950 Elections.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akşin, Sina Kısa Türkiye Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2007, s.274.
- Baban, Cihan, Politika Galerisi, Timaş Yayınları, İstanbul 2009, s.22
- Çalışoğlu, Murat, Mehmet Fuat Köprülü’nün Siyasi Hayatı, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Anabilimdalı, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum 2009, s.14-15.
- Çolak, Filiz, ‚Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş ve Demokrat Parti‛, Türkler Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları, C.16, Ankara 2002, s.775.
- Demirtaş, Bahattin, ‚Dörtlü Takrir ve Fuat Köprülü‛, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S.16, 2014, s.399.
- Erdoğan, Mustafa, Türkiye’de Demokrasiye Geçiş Deneyimi (1945-50), Liberal Toplum Liberal Siya- set, Siyasal Kitabevi, Ankara 1992, s.270.
- Eriş, Metin, Osmanlıdan Günümüze Demokratikleşme Sürecinde Türk Siyasi Hayatı ve Kemalizm, Bilge Oğuz, İstanbul 2012, s.215
- Eroğul, Cem, Demokrat Parti İdeolojisi, İmge Yayınları, Ankara 2003, s.15.
- Karpat, H. Kemal, Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul 2017, s.493.
- Koçak, Cemil, Türkiye’de İki Partili Siyasi Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950) İkinci Parti, C.1, İstanbul 2010, s.314-316.
- Özer, İlbeyi, Demokrat Parti Dönemi Siyasi ve Sosyal Hayat, İskenderiye Kitap, İstanbul 2015, s.43-
- Shaw, J. Stanford - SHAW, Ezel Kural, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye 1808-1975, C.2
- E Yayınları, İstanbul 2000, s.478-479.
- Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi IV Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye, Bilgi Yayınevi, Ankara , s.213. Yılmaz, Hakan, ‚Yeter Söz Milletin‛, Uğur Tanyeli, Üç Kuşak Cumhuriyet, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998, s.73.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ağustos 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 21 |