HİLELİ FİNANSAL RAPORLAMAYA İLİŞKİN BAĞIMSIZ DENETÇİNİN HUKUKİ SORUMLULUKLARI: ABD ve TÜRKİYE ANALİZİ

Yıl 2019, Sayı: 20, 297 - 316, 01.06.2019

Dilan Durmuş Emine Koban

Öz

Kurumsal yönetimin gelişiminde önemli yeri olan finansal raporlamanın sağlıklı bir biçimde yapılması etkili bir bağımsız denetim mekanizmasına bağlıdır. Ancak bağımsız denetimin gelişim sürecine bakıldığında, bağımsız denetçinin hileli finansal raporlamaya yönelik sorumlulukları hakkında yapılan düzenlemelerin oldukça yetersiz kaldığı ve ardından, yaşanan Enron ve Parmalat gibi önemli muhasebe skandallarından sonra, Sarbanes-Oxley yasası ve bağımsız denetim standartları ile bağımsız denetçinin hileli finansal raporlamaya ilişkin sorumluluklarının sınırlarının belirlenmesiyle bir ölçüde hukuki müdahale yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmanın konusuyla ilgili olarak, literatürde yer alan bağımsız denetçinin hileli finansal raporlamaya ilişkin sorumluluklara yönelik teorik çalışmalara yer verilecek olup, bağımsız denetimin hukuki esaslarının ortaya koyulmasında öncülük yapan ABD'nin bağımsız denetçilerin hileli finansal raporlamaya ilişkin hukuki sorumluluklarıyla ilgili düzenlemeleri ile Türkiye'nin bağımsız denetçilerin hileli finansal raporlamaya ilişkin hukuki sorumluluklarıyla ilgili hukuki düzenlemeler arasındaki yakınsama ve ıraksamalar tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler

bağımsız denetim, hile, finansal raporlama

INDEPENDENT AUDITOR'S LEGAL RESPONSIBILITIES REGARDING FRAUDULENT FINANCIAL REPORTING: US AND TURKEY ANALYSIS

Öz

The preparation of financial statements in a healthy manner, which have an important place in the development of corporate governance, depends on an effective independent audit mechanism. However, when the development process of the independent audit is considered, it can be seen that when the independent auditor's regulations on liability for fraudulent financial reporting are insufficient and then after a significant accounting scandal such as Enron and Parmalat, the Sarbanes-Oxley law and independent audit standards and the independent auditor's responsibilities for fraudulent financial reporting it is seen that a degree of legal interventions. As regards the subject of this study, theoretical studies going to be given places for liability for fraudulent financial reporting of the independent auditors in the literature, independent audit of the legal principles put forth in the leadership that the United States independent auditors of fraudulent financial reporting Turkey's independent auditors with relevant regulations and legal responsibility for the convergence and divergence between legal arrangements for legal liabilities for fraudulent financial reporting going to be determined.

Anahtar Kelimeler

Independent audit, fraud, financial reporting

Kaynakça

• Bezirci, M , Karasioğlu, F, (2011), Türkiye’de Denetimin Tarihsel Gelişimi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11 (21), s.571- 592.(http://dergipark.gov.tr/susead/issue/28414/302397)
• Booker, Q, Zhang, X.,(2018) Clarifying Auditors’ Responsibility for Fraud Commercial Lenders’ Perceptions of Changes to the Audit Report, CPA Journal, March, https://www.cpajournal.com/2018/04/02/clarifying-auditors-responsibility-fraud/
• COSO, (1987), Report of the National Commission on Fraudulent Financial Reporting, https://www.coso.org/Documents/NCFFR.pdf
• Dönmez, B.,(2011), Ceza Hukuku’nda Kamu Görevlisi Kavramı, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:94, s.95-130.
• Erdoğan, S.,(2016), Bağımsız denetçilerin üçüncü kişilere karşı ihmal kapsamındaki sorumlu- lukları, Mali Çözüm Dergisi, Vol.26, Issue.133, p.57-79.
• G aa, J. C., Smith, C. H. (1985). Auditors and deceptive financial statements: Assigning respon- sibility and blame. Contemporary Accounting Research, 1(2), 219–241. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1911-3846.1985.tb00377.x
• Geçer, A.E.(2017), Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXI, Sayı:2
• Gökcan, H.T.(2009), Resmi Belgede Sahtecilik Suçu (TCK 204), Ankara Barosu Dergisi, Yıl:67, Sayı:3.
• Healy,P.M, Palepu, K.(2003), The Fall Of Enron, Journal of Economic Perspectives,Vol:7, No:2, 3-26.
• ISA 240,2009, Handbook of International Quality Control, Auditing, Review, Other Assurance, and Related Services Pronouncements, 2016-2017 Edition Vol:1
• Kahveci, M.,(2015), Hukuk Sistemleri, (https://murathukuk.blogspot.com), Erişim tar:24.10.2018
• Küçüksözen, C.(2004), Finansal Bilgi Manipülasyonu: Nedenleri, Yöntemleri, Amaçları, Teknik- leri, Sonuçları ve İMKB Şirketleri,Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi. (YÖK Veri taba- nından elde edildi.) Erişim tar:09.10.2018
• Kahveci,2015, (murathukuk.blogspot.com) Erişim tar: 24.10.2018
• Pamukçu, F . (2011). Finansal Raporlama ile Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflıkta Kurumsal Yö- netimin Önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (50), 133-148. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/mufad/issue/35629/396045 Erişim tar:06.10.2018
• Uçma, T.(2010), Finansal Bilgi Manipülasyonunda ve Hileli Finansal Raporlamada Denetçi So- rumluluğunun Belirlenmesine Yönelik Yapısal Eşitlik Modeli(SEM) Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi, Doktora Tezi
• Varıcı, İ.(2012), Hileli Finansal Raporlama Açısından Denetçinin Sorumluluğu: İMKB’de Faali- yet Gösteren İşletmelerin Denetim Raporlarının İncelenmesi, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, Sayı:5,123-141. İnternet Kaynakları
• pcaobus.org/Standards/Auditing/Pages/default.aspx
• www.resmigazete.gov.tr
• www.sec.gov/answers/about-lawsshtml.html www.spk.gov.tr
• www.law.cornell.edu/cfr/text/17/part-240
• www.law.cornell.edu/uscode/text/31/3729
• www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/5164/Standartlar-ve-Dig%CC%86er-Kurul- Kararlar%C4%B1
• www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d22/c085/b100/tbmm220851000068.pdf