ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANELERİNDE KALİTE YÖNETİMİ: BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ MERKEZ KÜTÜPHANESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Sayı: 19, 186 - 208, 01.04.2019

Okan Koç

Öz

Son yıllarda bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, hayatın her alanında kendini gösterirken, bilgi merkezleri ve kütüphaneler de bu gelişmelerden etkilenmiştir. Yaşanan gelişmeler, bilgi merkezlerinin ve kütüphanelerin hizmet üretirken bireyi merkeze alan, kullanıcı odaklı çalışmaları ön plana çıkaran bir yapıya kavuşmalarına olanak sağlamıştır. Bilgi merkezleri ve kütüphaneler sunmuş oldukları hizmeti yeni yaklaşımlarla ve uygulamalarla besler hale gelmiştir. Bu noktada kalite yönetimi uygulamalarının bilgi merkezleri ve kütüphanelerde yer alması yürütülen faaliyetlerin başarısını ölçebilmek, hizmetlerdeki gelişimi takip edebilmek, planlanan hedeflenen gerçekleştirilip gerçekleştirilemediği tespit edebilmek açısından oldukça önemlidir. Günümüzde başarılı kurumların hemen hepsinde kalite yönetimi esasları uygulanmaktadır. Kalite Yönetimi uygulamalarının bilgi ile kullanıcısı arasında köprü vazifesi gören bilgi merkezleri ve kütüphanelerde de faaliyete geçirilmesi hiç kuşkusuz çok önemlidir. Araştırmamızda bilgi merkezleri ve kütüphanelerde yürütülen kalite yönetimi uygulamalarının önemine değinilmiştir. Bununla birlikte, Balıkesir Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’nde yürütülen kalite uygulamaları, üretilen kalite dokümanları ve yıllık faaliyet planı değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kalite yönetimi, Toplam kalite yönetimi, Kalite, Bilgi merkezleri, Üniversite kütüphaneleri

QUALITY MANAGEMENT IN UNIVERSITY LIBRARIES: BALIKESİR UNIVERSITY CENTRAL LIBRARY EXAMPLE

Öz

In recent years, developments in information and communication technologies have been reflected in every aspect of life, while information centers and libraries have been affected by these developments. The developments have made it possible for the information centers and libraries to provide a structure that emphasizes the user-centered activities that bring the individual to the center while producing services. Information centers and libraries support the services they offer with new approaches and practices. At this point, it is very important to measure the success of the activities carried out in the information centers and libraries, to follow the development of services and to determine whether the planned target can be realized or not. In today's most successful institutions, quality management principles are applied. The implementation of Quality Management applications in information centers and libraries, which serve as a bridge between the information and the user, is undoubtedly very important. In our study, the importance of quality management practices carried out in information centers and libraries was mentioned. In addition, quality applications, quality documents and annual activity plan of Balıkesir University Central Library were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Quality management, Total quality management, Quality, Information centers, University libraries

Kaynakça

• Aldemir, C. (1985). Örgütler ve Yönetimi: Makro Bir Yaklaşım. İzmir: Bilgehan Basımevi.
• Amaral, A. M. (1998). “The US Accreditation System and CRE’s Quality Audit: A Comparative Study. . Quality Assurance in Education, 6 4, 184-196.
• Aslan, S. (1999). Kütüphane ve bilgi hizmetlerinde kalite yönetimi. Ö. Bayram ve diğerleri (Yay. Haz.) içinde, “Bilginin Serüveni: Dünü, Bugünü ve Yarını... Türk Kütüphaneciler Derneği’nin Kuruluşunun 50. Yılı Uluslararası Sempozyum bildirileri (17-21 Kasım 199) içinde (s. 126-135). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Aytimur, S. (1997). Kalite Sistem Dokümantasyonu. İstanbul: Kal-Der.
• Bartol, K. M., & Martin, D. C. (1998). Management (3th Edition). USA: McGraw-Hill.
• Berry, G. (1998). A Quality Systems Model for the Management of Quality in NSW Schools. Managing Services Quality, 8(2), 97-111.
• Billing, D., & Thomas, H. (2000). The International Transferability of Quality Assessment Systems for Higher Education: the Turkish Experience. Quality in Higher Education, 6(1), 31-40.
• Boddy, D., & Paton, R. (1998). Management an Introduction. USA: Prentice Hall.
• Boone, L. E., & Kurtz, D. L. (1996). Contemporary business. Orlando: The Dryden.
• Bozkurt, R., & Odaman, A. (1999). ISO Kalite Güvence Sistemleri: Sistem Kurma Süreci, Örnek Kalite El Kitabı, Örnek Prosedürler, Talimatlar ve Formlar MPM Yay No: 549. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi.
• Brumm, E. (1995). Managing Records For ISO 9000 Compliance. Wisconsin: ASQC Quality Press.
• Daft, R., & Marcic, D. (1998). Understanding Management (2th Edition). USA: The Dryden Press.
• Deming, W. E. (1996). Krizden Çıkış, Cem Akaş (çev). İstanbul: Arçelik A. Ş.
• Duff, W., & McKemmish, S. (2000). Metadata and ISO Compliance. Information Management Journal, 34 1, 1-8.
• Düren, Z. (1990). İşletmelerde Kalite Çemberi. İstanbul: Evrim Basım.
• Ersoy, O. (1959). Türkiye’ye Matbaanın Girişi ve İlk Basılan Eserler. Ankara: Gülen Basımevi.
• Ertuğ, H. R. (1970). Basın ve Yayın Hareketleri Tarihi Cilt 1. İstanbul: Yenilik Basımevi.
• Gencel, U. (2001). Yükseköğretim Hizmetlerinde Toplam Kalite Yönetimi ve akreditasyon . Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3 (3), s. 164-218.
• Güzelev, V. (2002). Gutenberg'in 1454 Tarihli Türklerin Aleyhine Hıristiyanlara Seslenmesi ve Bulgarlar. İstoriçesko bıdeşte 1-2, s. 178-190.
• Hoyle, D. (2017). Hoyle, D. (2017). ISO 9000 Quality Systems Handbook-updated for the ISO 9001: 2015 standard: Increasing the Quality of an Organization’s Outputs. Londra: Routledge.
• Hunt, D. V. (1993). Quality Management for Government: A Guide to Federal, State and. Milwaukes Wis: ASQC Quality Press.
• İlkay, S., & Varinli, İ. (2005). ISO 9001: 2000 Kalite Yönetim Sistemi: Dünya, Avrupa ve Türkkiye Uygulamalarının Karşılaştırılması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 25, 1-19.
• İmai, M. (1997). Kaizen -Japonya’nın Rekabetteki Başarısının Anahtarı. İstanbul: Brisa.
• İshikawa, K. (1995). Toplam Kalite Kontrol. İstanbul: KalDer Yayınları.
• ISO. (2001). TS EN ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemleri: Şartları. Ankara: TSE.
• ISO. (2015). ISO 9001:2015. https://www.iso.org/standard/46486.html adresinden alındı
• Juran, J. M. (1989). Juran on Leadership For Quality an Executive Handbook. Toronto.
• Karapetrovic, S., & Willborn, W. (1999). “Holonic Model For Quality System In Academia. International Journal of Quality and Reliability Management, 16 (5), 457-485.
• Kumbasar, C. (2008). ISO 9001:2008 Kalite Yönetimi Sistemi. İstanbul: Ares Kitap. https://www.iso.org/standard/46486.html adresinden alındı
• Külcü, Ö. (2005). Kamu üniversitelerinde kalite yönetimi ve kalite sistem dökümantasyonu çerçevesinde belge yönetimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı: http://bbytezarsivi.hacettepe.edu.tr/jspui/bitstream/2062/575/1/134.pdf adresinden alındı
• Masters, D. G. (1996). Total Quality Management in Libraries. MASTERS, D. G. (1996) Total quality management in libraries, adresinden alındı
• Özveren, M. (1998). Toplam Kalite Yönetimi/Temel Kavramlar ve Uygulamalar. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Pilling, S. (1996). Putting the customer first: Total quality and customer service at the British Library Document Supply Centre. Interlending and Document Supply, 24, 11-16.
• Whitehall, T. (1994). Quality in library and information service: A review. R. M. (Ed. by.) içinde, Total Quality Management in libraries: A sourcebook içinde (s. 100-121). Englewood, Colorado: Libraries Unlimited.
• Yılmaz, E. (2010). Kütüphanelerde toplam kalite yönetimi: Kısa bir gözden geçirme. Türk Kütüphaneciliği 24.1, 33-62.
• Yılmaz, M. (2003). Bilgi Merkezleri ve Toplam Kalite Yönetimi İlişkisi: Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (2), s. 257-268.