KONUŞMA EĞİTİMİNİN BÜRÜN ÖZELLİKLERİ VE ÖĞRETİMİ

Yıl 2019, Sayı: 18, 1 - 28, 01.02.2019

Halit Karatay Gökçen Tekin

Öz

Dilin iletişimde etkili bir şekilde kullanımını sağlayan doğru ve amacına uygun sesletimidir. Bir duygu ve düşüncenin tam olarak ifade edilmesi, sözcüklerin doğru sesletilmesinin yanında dilin bürünsel özelliklerinin amaca uygun kullanılmasıyla gerçekleşir. Bu araştırmada öncelikle sesletim becerisi için alanyazında yaşanan terim karmaşası ele alınmış; bunlardan ortak terimlere ulaşılmaya çalışılmıştır. Alanyazın taraması sonucunda belirlenen terimlerden durak ve ulamanın sesin süresi ile vurgu ve sesletmenin ise sesin şiddeti ile ilgili olduğu; entonasyon, melodi gibi farklı terimlerle de ifade edilen ana terimin ezgi olduğu sonucuna varılmıştır. İkinci olarak bürün eğitiminde temel alınan üç ayrı yaklaşım tanıtılmıştır. Son olarak ise bürün öğretiminde kullanılmak üzere daha çok orta ve ileri seviyelere yönelik işlevsel, uygulanabilirliği kolay, öğrenci merkezli 24 etkinlik tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sesletim, bürünsel özellikler, ezgi, vurgu, sesletim öğretimi.

FEATURES AND TEACHING OF THE PROSODY IN THE SPEAKING EDUCATION

Öz

It is the correct and proper pronunciation that provides effective use of language in communication. Full expression of an emotion and thought takes place by using the correct use of the words and the proper use of prosodic features. In this research, firstly the complexity of the terms in the literature is discussed and then the common terms were tried to be reached. As a result of the literature review, it was found out that the terms of the stop and liasion were related to the duration of the sound and the stress and the pronunciation to the intensity of the sound; It is concluded that the main term expressed in different terms such as intonation and melody is melody. Secondly, three different approaches which are taken as basis in the education of prosody are introduced. Finally, 24 activities that are functional, practical and easy to apply for intermediate and advanced levels were introduced to be used in the education of prosody.

Anahtar Kelimeler

pronunciation, prosodic features, melody, stress, teaching pronunciation.

Kaynakça

• Aksan, D. (2015). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Arimilli M., Kanuri A.K. & Kokkirigadda, W.K. (2016). Innovative methods in teaching pronun- ciation. İnternational Journal of Science Technology and Management. Vol. No.5, Issue No.8. Erişim Adresi: http://www.ijstm.com/images/short_pdf/1470367873_1049ijstm.pdf
• Bekâr, İ.P. (2013). Dilin algılanması ve anlamlandırılmasında bürün dizgesinin beyindeki işlem- lenişi. https://www.academia.edu/19965107/Bekar_%C4%B0._2014_._Dilin_Alg%C4%B1lanma s%C4%B1_ve_Anlamland%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1_S%C3%BCre%C3%A7lerind e_B%C3%BCr%C3%BCn_Dizgesinin_Beyindeki_%C4%B0%C5%9Flemleni%C5%9Fi_._ Dilbi- lim_Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%C4%B1_Dergisi_2_2013._Journal_of_Linguistic_Rese arch_._s.1-18._Bo%C4%9Fazi%C3%A7i_%C3%9Cniversitesi_Yay%C4%B1nevi Adresi
• Busa, M. G. (2008). New perspectives in teaching pronunciation. Didactas to Ecolingua: An Ongoing Research. Project on Translation and Corpus Linguistics, 8, 165-182. Erişim Adresi
• < https://www.openstarts.units.it/bitstream/10077/2850/1/bus%C3%A0.pdf>
• Celce-Murcia, M., Brinton, D.M. & Goodwin J.M. (2008). Teaching pronunciation a referance for teachers of English speakers of other languages. New York: Cambridge University Press.
• Coşkun, M. V. (2000). Türkiye Türkçesinde Vurgu, Ton ve Ezgi, Türk Dili, Sayı: 584, 126-130 Erişim
• Coşkun, M. V. (2009). Ana dili eğitiminde parçalarüstü birimlerin önemi ve teknoloji destekli olarak kavratılması. bilig, sayı 4, 41-52. Erişim Adresi
• Coşkun, M. V. (2010). Türkçenin ses bilgisi. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Crystal, D. (1992). A dictionary of linguistics and phonetics. Blackwell Yayınları. Erişim Adresi: https://anekawarnapendidikan.files.wordpress.com/2014/04/a-dictionary-oflinguistics- and-phonetics-by-david-christal.pdf
• Çelebi, S. & Kibar-Furtun, M. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde eşadlı sözcüklerin doğru sesletiminde parçalarüstü birimlerin görünür hâle getirilmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/9, 367- 380.ErişimAdresi: http://www.turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=7277&Detay=Ozet
• Çetinkaya, F., Yıldırım, K. & Ateş, S. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerileri üzerinde konuşma ve okuma prozodisinin etkisi. Türkiye Sosyal Araştırmalar http://dergipark.gov.tr/tsadergisi/issue/31710/347504 0(2), 451-464. Erişim Adresi
• Demir, T. & Güleç, İ. (2015). ABD uyruklu öğrencilerin A1 düzeyinde Türkçe ünlü sesletiminde karşılaştıkları ortak sorunlar, Koç Üniversitesi örneği. IV. Sakarya’da Eğitim Araştırma- ları https://www.turkcede.org/images/makaleler_pdf/YTO/abd-uyruklu-ogrencilerin-a1- duzeyinde-turkce-unlu-sesletiminde-karsilastiklari-ortak-sorunlar-koc-universitesi- ornegi.pdf Sakarya, 14, 120-133. Erişim Adresi
• Demirci, M. (2015). B1 seviyesinde Türkçe öğrenen Suriyeli öğrencilerin sesli okuma becerisiyle ilgili tespitler. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish https://docplayer.biz.tr/17774680-B1-seviyesinde-turkce-ogrenen-suriyeli-ogrencilerin- sesli-okuma-becerisiyle-ilgili-tespitler-ozet.html 333-358. Erişim Adresi
• Demirezen, M. (1990). Sesbilimi ve uygulama alanları. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 1, 137-144 . Erişim Adresi
• Derman, S. (2010). Yabancı uyruklu öğrencilerin Türkiye Türkçesi öğreniminde karşılaştıkları sorunlar. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29, 227- 247. Erişim Adresi
• Derwing, T. M., Munro, M. J., & Wiebe, G. (1998). Evidence in favor of a broad framework for pronunciation instruction. Language learning, 48(3), 393-410. Erişim Adresi
• Derwing, T. M. (2010). Utopian goals for pronunciation teaching. In J. Levis & K. K. LeVelle (Eds.), Proceedings of the 1st Pronunciation in Second Language Learning and Teaching Conference, Iowa State University, Sept. 2009 (24-37). Ames, IA: Iowa State University
• Dowhower, S. L. (1991). Speaking of prosody: fluency's unattended bedfellow. Theory Into Practice, 420498 a1-f431b143c80a%40pdc-v-sessmgr 01> 165-175. Erişim
• Eker, S. (2007). Türkçenin sesbirimleri ve belirgin altsesbirimleri. İlmi Araştırmalar, 24, 23-42. Erişim Adresi
• Erdem, D. M., Şengül, M. & Gün, M. , Büyükaslan A. (2015). Tekerleme alıştırmalarına dayalı etkinliklerin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Suriyeli Arapların konuşma becerile- rine etkisi. Route Educational and Social Science Journal Volume 2(2). Erişim Adresi: http://www.ressjournal.com/Makaleler/1499484069_1%20Mehmet%20Dursun%20ERDE M.pdf
• Ergenç, İ. (2002). Konuşma dili ve Türkçenin söyleyiş sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Gilakjani, A.P. (2016). English Pronunciation Instruction: A Literature Review. International Journal of Research in English Education, . (1) 1.
• Goh, C. C. M. & Burns, A. (2012). Teaching speaking: A holistic approach. New York: Cambrid- ge University Press.
• Göçgün, Ö. (2016). Güzel ve etkili konuşma sanatı (diksiyon-hitabet). Ankara: Nisan Kitabevi.
• Hancock, M. (2017). Pronunciation games. United Kingdom: Cambridge University Press.
• Harmer, J. (2001). The practice of English language teaching. Essex, England: Longman.
• Hashemian, M. & Fadaei, B. (2011). A Comparative study of intuitive-imitative and analytic linguistic approaches towards teaching english wovels to L2 learners. Journal of Langu- age Teaching and Research, (2) 5, 969-976. doi:10.4304/jltr.2.5.969-976.
• Hewings, M. (2018). Pronunciation practice activities a resource book teaching English pronun- ciation. A. Thornbury S. (Series Editor). Cambridge University Press: Rotolito.
• Hirschfeld, U. & Trouvain, J. (2007). Teaching prosody in German as a foreign language. In J. Trouvain & U. Gut (Eds.), Non-Native Prosody: Trends in linguistics. Studies and mo- nographs (s.171-189). Berlin/New York: Mouton de Gruyter
• Ivoševıć, S. (2011). Bürün, bilgi yapısı ve sözcük dizilişi etkileşimi: Türkçe - Sırpça örneği. (Ya- yımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• İnan, R. & Öztürk, M. (2015). Değişkenler açısından Araplara Türkçe öğretimi (Ürdün- Mısır Örneği). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (3)18, 377-392. DOI: OI: 10.16992/ASOS.859 32641237/DE%C4%9E%C4%B0%C5%9EKENLER_A%C3%87ISINDAN_ARAPLARA_T %C3%9CRK%C3%87E_%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%C4%B0_%C3%9Crd%C3%B Cn_M%C4%B1s%C4%B1r_%C3%96rne%C4%9Fi_
• https://www.academia.edu/
• Kamijo, M. (2013). A study of suprasegmental features of English and Japanese: for use in EFL Japanese pronunciation teaching. Sagami Women's University. Erişim adresi: http://libopac.sagami-wu.ac.jp/webopac/kamijo._?key=JKWSIK
• Karaağaç, G. (2013). Türkçenin ses bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Karababa Candaş, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, (42)2, 265-277. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/508940
• Karatay, H., Güngör, H. & Özalan, U. (2017) Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Callan Yöntemi. International Journal of Language Academy, (5)2, 250-265. DOI: Erişim ler/1655148934_900.pdf Adresi
• http://ijla.net/ Makale
• Kelly, G. (2000). How to teach pronunciation. Harlow: Longman.
• Kenworthy, J. (1987). Teaching English pronunciation. New York: Longman.
• Keskin, H., Baştuğ, M. & Akyol, H. (2013). Sesli okuma ve konuşma prozodisi: ilişkisel bir ça- lışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (2), 168-180. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/mersinefd/issue/17383/181590
• Korkmaz, B. (2005). Dil ve beyin: çocuklarda dil ve konuşma bozuklukları. İstanbul: Yüce Ya- yım.
• Kuhn, R. M., Schwanenflugel, P. J., Meisinger, E B, Levy, B. A. & Rasinski T. V.(2010). Aligning Theory and assessment of reading fluency: automaticity, prosody, and definitions of fluency. https://www.researchgate.net/profile/Paula_Schwanenflugel/publication/292714107_Ali gning_theory_and_assessment_of_reading_fluency_Automaticity_prosody_and_definit ions_of_fluency/links/570295aa08ae646a9da8752c/Aligning-theory-and-assessment-of- reading-fluency-Automaticity-prosody-and-definitions-of-fluency.pdf Erişim Adresi
• Kurudayıoğlu, M. (2013). Konuşma eğitimi. İstanbul: Kriter Yayınları.
• Laroy, C. (2008). Pronunciation. New York: Oxford University Press.
• Lee, S. T. (2008). Teaching pronunciation of English using computer assisted learning software: An action research study in an institue of technology in Taiwan. (Yayımlanmamış Dok- tora Tezi. University of Reading, İngiltere.
• Morley, J. (1991). The pronunciation component in teaching English to speakers of other langu- ages. Tesol Quarterly, (25)3. Erişim Adresi
• Özbay, M. & Çetin, D. (2011). Dinleme becerisinin geliştirilmesinde prozodik farkındalığın önemi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/217512
• Özmen, C., Güven, E. & Dürer, Z.S. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde konuşma becerisi: sesletime yönelik bir uygulama ve etkinlik önerisi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/28, 593-634. Eri- şim ler/1022885087_31%C3%96zmenCeren-vd-egt-593-634.pdf
• http://www.turkishstudies.net/ Makale
• Pennington, M. & Richards, J. (1986). Pronunciation revisited. TESOL Quarterly 20(2), 207-25. Erişim tion/260304342_Pronunciation_Revisited
• https://www.researchgate.net/ publica
• Ross, E. D. (1993). Nonverbal aspects of language. Neurologic Clinics, 11(1), 9-23. DOI
• Setter, J., & Jenkins, J. (2005). State of the art review article. Language Teaching, 38 (1), 117. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/profile/Jennifer_Jenkins4/publication/231950373_State-of- the-Art_Review_Article/links/54d008af0cf29ca81100cacc/State-of-the-Art-Review- Article.pdf
• Silveira R. (2002). Pronunciation instruction classroom practice and empirical research. Lingua- gem http://www.leffa.pro.br/tela4/Textos/Textos/Revista/edicoes/v5n1/G_rosane.pdf Vol. 5, No. 1, (93-126). Erişim Adresi
• Şengül, K. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde alfabe sorunu. Uluslararası Türkçe Edebiyat http://dergipark.gov.tr/download/article-file/136908 Eğitim Dergisi Sayı: 3/1, 325-339. Erişim Adresi
• Taşer, S. (2015). Konuşma eğitimi. İstanbul: Pegasus Yayınları.
• Temizyürek, F., Erdem,İ., Temizkan, M. (2011). Konuşma eğitimi sözlü anlatım. Ankara: Pegem Akademi
• Topbaş, S. (2017). Dil ve kavram gelişimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Torun, Ş. (2015). Konuşmanın müziği ve emosyon. Türkiye Klinikleri J Neur; 10(2). doi: 10. 5336 /neuro. konusmanin-muzigi-ve-emosyon-71026.html Erişim Adresi
• http://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr
• Tüm, G. (2014) Çok uluslu sınıflarda yabancı dil Türkçe öğretiminde karşılaşılan sesletim sorun- ları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 29(2), 255-266. Erişim Adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/87113
• Türk Dil Kurumu, (2011). Türkçe sözlük. Haz. Akalın, Ş.H. …vd. (11. Baskı) Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
• Yılmaz, İ. & Şeref, İ. (2015) Arap öğrencilerin Türkçe okuma sesletim becerilerinin geliştirilme- sinde şiirden yararlanma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 4/3, 1213-1228. ler/1926610203_16y%C4%B1lmaz.pdf Adresi
• http://www.tekedergisi.com/ Makale