PSİKANALİTİK KURAM ÇERÇEVESİNDE PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLARIN YARATICILIĞA VE SANAT ESERLERİNE YANSIMA BİÇİMLERİ

Yıl 2019, Sayı: 18, 258 - 271, 01.02.2019

Deniz Kireç

Öz

Yaratıcılık olgusunun hastalıklı bir sürece ait olduğu süregelen bir tartışma konusu olmuştur. Bu düşünce de beraberinde psikolojik rahatsızlıkların sanat eserlerine yansıma biçimlerinin incelenmesini getirmiştir. Bu makalede, psikolojik rahatsızlıklar ve sanat eserleri arasındaki bağ, psikanalitik kuram çerçevesinde incelenmektedir. Öncelikle psikanalitik kuramın kurucusu olan Freud’un öne sürdüğü insan kişiliğinin yapıları olan id, ego ve süperego üzerinden yaratıcılıkta çatışma faktörleri açıklanmaktadır. Bunu takiben, Jung’un psikanalize getirdiği yeniliklere arketipler ve ortak bilinç üzerinden değinilmektedir. Sonraki bölümde, psikolojik rahatsızlıkları olan sanatçılardan Vincent van Gogh ve Yayoi Kusama örnek gösterilerek yaratıcılık ve delilik arasındaki bağa değinilmektedir. En son bölümde ise; Şizofreni, Manik- Depresif, Depresyon, Bipolar ve Asperger’li danışanların sanat eserlerine; renk ve biçim gibi unsurların yansımaları açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Psikanalist kuram, Sanat, Yaratıcılık, Psikolojik rahatsızlıklar

THE REFLECTION OF PSYCHOLOGICAL DISORDERS TO CREATIVITY AND ARTWORKS WITHIN THE FRAMEWORK OF PSYCHOANALYTICAL THEORY

Öz

There has been an ongoing debate on whether the phenomenon of creativity belongs to a process of disorders. This thought brings the examination of how psychological disorders are reflected on artworks. In this article, the link between psychological disorders and artworks is studied in the frame of psychoanalytical theory. Firstly, Freud’s approach as the founder of psychoanalytical theory towards personality as id, ego and superego are used to explain the conflict factors in creativity. Following this, the innovation Jung brought to psychoanalysis are mentioned over archetypes and collective unconscious. In the next chapter, artists Vincent van Gogh and Yoyoi Kusama are given as examples to mention the link between creativity and insanity. In the last chapter, patients artworks with disorders such as Schizophrenia, Manic- Depressive, Depression, Bipolar and Asperger are explained in terms of color and form.

Anahtar Kelimeler

Psychoanalytical theory, Art, Creativity, Psychological disorders

Kaynakça

• Amos, S. (1982), The Arts in Psychotherapy, Ankho International
• Burger, J. (2006), Kişilik, İstanbul, Kaknüs Psikoloji
• Deborah, L. E. (2008), Art Theraphy applied to an adolescent with Asperger's syndrome, The Arts in Psychotheraphy
• Freud, S. (1908), Collected Papers, Basic Books
• Gaut, B.(2010), The Philosophy of Creativity, Philosophy Compass
• Gilroy, A.(2011), Art Therapy Research, Peter Lang
• Hançerlioğlu, O. (2012), Düşünce Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul
• Horovitz, E. G. (1999), A Leap of Faith : The Call to Art. Springfield, Ill: Charles C Thomas.
• Hyams, H.(2003), Trauma Post Traumatic Stress Disorder (PTSD) and the case of Vincent Van Gogh, International Journal of Psychotheraphy
• Jue, J. (2013), Does color say something about emotions?: Laypersons assesments of color draw- ings, The Arts in Psychotherapy
• Lawson, T. T. (2008), Carl Jung, Darwin of the Mind, Londra, Karnac Books
• May, R. (2016), Yaratma Cesareti, İstanbul, Metis Yayınevi
• Malchiodi, C. (2007), The Art Theraphy Sourcebook, New York, Mc Graw Hill Publishing
• Neihart, M. (1998), Creativity, the arts, and madness, Roeper Review
• Rubin, J. (2010), Introduction to Art Theraphy, Routledge
• Sungur, N. (1992), Yaratıcı Düşünce, İstanbul, Özgür Yayın Dağıtım
• Sussman, A. (2007), Mental Illness and Creativity: A Neurological View of the “Tortured Art- ist”, Stanford Journal of Neuroscience
• Wadeson, H. S. (1970), Manic-Depressive Art, The Journal of Nervous and Mental Disease
• Wadeson, H. (1971), Characteristics of Art Expression in Depression, The Journal of Nervous and Mental Disease, The Williams & Wilkins
• Wheatley, D. (2015), BipolART:Art in Therapy for Bipolar Disorder, Springer
• Yavuzer, H. Y. (1994), Yaratıcılık, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi
• Yamamuro, M. (2012), Infinity Net: The Autobiography of Yayoi Kusama by Yayoi Kusama and Ralph McCarthy, Woman's Art Journal GÖRSEL KAYNAKLARI
• Resim 1: https://www.moma.org/collection/works/79802, erişim: 28.04.2017
• Resim 2: http://www.jstor.org/stable/24395289, erişim: 27.04.2017
• Resim 3: Jue J. ve Kwon S.-M., Does color say something about emotions?, The Arts in Psyc- hotherapy, Cilt: 40, Sayı:1, Şubat 2013
• Resim 4: Jue J. ve Kwon S.-M., Does color say something about emotions?, The Arts in Psychot- herapy, Volume: 40, Sayı:1, Şubat 2013
• Resim 5: Wadeson, H. S., (1970) Manic-Depressive Art, The Journal of Nervous and Mental Disease, 150/3
• Resim 6: Wadeson, H. S., (1970) Manic-Depressive Art, The Journal of Nervous and Mental Disease, 150/3
• Resim 7: Wheatley, D., (2015) BipolART:Art in Therapy for Bipolar Disorder, Springer, s:73
• Resim 8: Deborah L. Elkis-Abudoff, (2008) Art Therapy applied to an adolescent with Asper- ger's syndrome, The Arts in Psychotherapy , 35/4, s:262-270)