FAZLURRAHMAN’IN ISLAMIC METHODOLOGY IN HISTORY İSİMLİ ESERİNDEKİ HADİSLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Sayı: 18, 357 - 370, 01.02.2019

Kübra Çakmak

Öz

Hadis ilminde Hz. Peygamber'den s.a.v. rivayet edilen hadislerin ona aidiyeti ve sıhhatini tespit etmek üzere kullanılan isnad sisteminin büyük bir önemi bulunmaktadır. Nitekim isnad bir hadisin sübûtu için incelenmesi gereken ilk kısım olmuş ve bu zamana kadar âlimler titizlikle üstünde durmuştur. Bu çalışmada da Fazlurrahman'ın, Islamic Methodology in History isimli eserinde bulunan hadisleri değerlendirirken hangi kriterleri uyguladığı, isnad analizini ne ölçüde dikkate aldığı araştırılacaktır. Öncelikle bunun tespiti için eserde geçen hadislerden bir grup tespit edilerek isnadları incelenmiş, klasik hadis usûlü açısından sübûtu tespit edilmiştir. Bunun neticesinde Fazlurrahman’ın kendi kriterleri ile yaptığı değerlendirmeler tespit edilerek klasik hadis usulünde ulaşılan sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Nihâî olarak bu hadis grubunun sıhhati hakkında müspet sonuçlara ulaşılmışken Fazlurrahman’ın başka kriterlere dayanarak hadisler hakkında menfi sonuçlar elde ettiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Fazlurrahman, hadis, sünnet, metodoloji

THE EVALUATION OF AHADĪTH IN FAZLUR RAHMAN’S ISLAMIC METHODOLOGY IN HISTORY

Öz

The isnād system which is used to check the reliability of mutūn that transmitted by Prophet has an extend of the importance in the science of hadīth. It is obvious that isnād is the first level in the evaluation of ahadīth and islamic scholar focused on this meticulounessly. In the present work, Fazlurrahman’s criterias used during evaluation of ahadīth are analysed. Firstly, the chains of transmission of ahadīth in Fazlurrahman’s Islamic Methodology in History are analysed and their reliability is evaluated according to classical hadīth scholarship. In final of this, the criticism of Fazlurrahman that evaluated by own criteria are compared with the results mentioned above. As a result, a favourable result about almost all of them is emerged but it is seen that Fazlurrahman's evaluations about ahadīth by using own criteria are unfavourable.

Anahtar Kelimeler

Fazlur Rahman, hadīth, tradition, methodology

Kaynakça

• Abd b. Humeyd. (1988). el-Müntehab min Müsnedi Abd b. Humeyd. (nşr. Mahmûd Muham- med Halîl). Beyrut: Âlemü’l-kütüb.
• Abdullah b. Mübarek. (1987). Müsned (thk. Subhî el-Bedrî). Riyad: Mektebetü’l-meârif.
• Abdurrezzâk. (1970). el-Musannef (Ma’mer b. Râşid’in el-Câmi‘’i ile birlikte) (nşr. Habîbü’r- Rahmân el-A‘zamî). Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî.
• Âcurrî, E. M. b. H. (t.y.). Kitâbü’ş-Şerî‘a (nşr. Abdullah b. Ömer b. Süleymân). Riyad: Dâru’l- vatan.
• Açıkgenç, A. (1990). İslâmî Uyanış ve Yenilikçilik Düşünürü: Fazlurrahman’ın Hayatı ve Eserle- ri. İslâmî Araştırmalar, C. IV, Sayı: 4.
• Açıkgenç, A. (1995), “Fazlurrahman”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 12, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1995, s. 280.
• Ahmed b. Hanbel. (1998). el-Müsned (nşr. Mahmûd Muhammed Halîl). Beyrut: Âlemü’l-kütüb.
• Beyhakî, E. B. A. b. H. (2003). es-Sünenü’l-kübrâ (nşr. Muhammed Abdülkâdir Atâ’). Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Beyhakî, E. B. A. b. H. (1990). el-Medhal (nşr. Muhammed Ziyâu’r-Rahmân el-A‘zamî). Riyad: Edvâü’s-selef.
• Fazlurrahman’ın bir hadisi birden fazla sahâbî yahut tâbi‘înin rivayet etmesi sakıncalı kabul etmesi
• Schacht’ın oryantalist paradigmayı esas alarak alternatif isnadları problemli görmesinden etkilendiğini
• düşündürmektedir. Onun bu görüşü ise Hz. Peygamber’den itibaren başlayan hadis rivayetini kabul
• etmemesiyle ilgilidir (Kızıl, 2014, s. 40-41).
• Beyhakî, E. B. A. b. H. (1999). el-İ’tikâd ilâ sebîli’r-reşâd (nşr. Ebû Abdullah Ahmed b. İbrâhim Ebu’l-Ayneyn). Riyad: Dâru’l-fazîle.
• Beyhakî, E. B. A. b. H. (1991). Ma’rifetü’s-sünen (nşr. Abdü’l-Mu‘tî Emîn el-Kal‘acî). Beyrut: Dâru Kuteybe.
• Beyhakî, E. B. A. b. H. (1988). Delâilü’n-nübüvve Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Beyhakî, E. B. A. b. H. (2005). Kitâbu’l-Kadâ ve’l-kader Riyad.
• Buhârî, E. A. M. b. İ. (1999). el-Câmiu’s-sahîh (nşr. Abdülmelik Mücâhid). Riyad: Dâru’s-selâm 1419/1999, II. baskı.
• Buhârî, E. A. M. b. İ. (1998). el-Edebü'l-müfred (nşr. Semîr b. Emîn ez-Züheyrî). Riyad: Mektebe- tü’l-meârif.
• Çakmak, K. (2015). Fazlurrahman’ın ıslamic methodology in history isimli eserindeki hadislerin tahric ve değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yalova Üniversitesi, Ya- lova.
• Dânî, E. A. O. b. S. (t.y.). es-Sünenü’l-vâride (thk. Rızâullah Muhammed İdrîs el-Mübârekfûrî). Dâru’l-âsıme.
• Dârakutnî, A. b. Ö. (2001). es-Sünen (thk. Şuayb el-Arnavût). Beyrut: Dâru’l-ma‘rife.
• Dârimî, A. b. A. (t.y.). es-Sünen (thk. Fevâz Ahmed Zümerlî). Karaçi: Kadîm kütüphane.
• Dûlâbî, E. B. M. b. A. b. H. (2000). el-Kunâ ve’l-esmâ (thk. Nazar Muhammed el-Fâryâbî). Bey- rut: Dâru İbn Hazm,.
• Ebû Avâne, Y. b. İ. (1998). Müsned (thk. Eymen b. Ârif ed-Dimeşkî). Beyrut: Dâru’l-ma’rife.
• Ebû Dâvûd, S. b. E. (1999). es-Sünen (thk. Sâlih b. Abdülaziz b. Muhammed). Riyad: Dâru’s- selâm.
• Ebû Nuaym, A. b. A. (t.y.). el-Müsnedü’l-müstahrec alâ Sahîhi’l-İmâm Müslim. (thk. Muham- med İsmâîl eş-Şâfi‘î), Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Ebû Ya‘lâ, A. b. A. (1987). Kitâbü’l-İrşâd (thk. Muhammed Saîd b. Ömer İdrîs). Riyad: Mektebe- tü’r-Rüşd.
• Fazlurrahman. (1990). Kısa Otobiyografi. (B. Demirkol, çev.). İslâmî Araştırmalar. C. IV, Sayı: 4.
• Fazlurrahman. (1964). Islamic Methodology in History. Karachi.
• Harâitî, E. M. b. C. (1992). Mesâviü’l-ahlâk ve mezmûmuhâ (thk. Mustafa b. Ebu’n-Nasr eş- Şelbî). Cidde: Mektebetü’s-sevâdî.
• Hatiboğlu, İ. (2010). Çağdaşlaşma ve Hadis Tartışmaları. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Hatiboğlu, İ. (2011). Fazlurrahman’ın Hadis ve Sünnet Ayrımı. A. T. Dayhan (Yay. Haz.). Faz- lurrahman’ı Doğru Anlamak. İzmir.
• İbn Batta, E. A. U. b. M. b. B. (1994). el-İbânetü’l-kübrâ Riyad: Dâru’r-râye.
• İbn Bişrân, A. b. M. b. A. b. B. (1997). el-Emâlî Riyad: Dâru’l-vatan.
• İbn Ebû Âsım, E. B. A. b. A. el-Âhad ve’l-mesânî (thk. Bâsim b. Faysal el-Cevâbire). Riyad: Dâru’r-râye.
• İbn Ebû Şeybe, E. B. A. b. M. (2004). el-Musannef (Hamed b. Abdullah el-Cum‘a). Riyad: Mekte- betü’r-rüşd.
• İbn Hazm, E. M. A. b. A. b. S. (t.y.) el-Muhallâ (thk. Ahmed Muhammed Şâkir). Mısır: Matbaa- tu’n-nahda
• İbn Hibbân, M. b. A. (1993). es-Sahîh (thk. Şuayb el-Arnavût). Beyrut: Müessesetü’r-risâle.
• İbn Huzeyme, E. M. b. İ. (1980). es-Sahîh (thk. Mustafa el-A‘zamî). Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî.
• İbn Mâce, E. A. M. b. Y. (1999). es-Sünen (thk. Sâlih b. Abdülaziz b. Muhammed). Riyad: Dâru’s- selâm.
• İsfahânî, E. M. A. b. H. (t.y.). Kitâbü’l-‘Azame (thk. Rızâullah Muhammed İdrîs el-Mübârekfûrî). Riyad: Dâru’l-âsıme.
• Kızıl, F. (2005). Oryantalistlerin hadislerin menşeini tespite yönelik yöntemleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Kızıl, F. (2008). Fazlurrahman’s Understanding of the Sunnah/Hadith-A Comparison with Jo- seph Schacht’s Views on the Subject. İstanbul: Hadis Tetkikleri Dergisi.
• Kızıl, F. (2014). Müşterek Râvi Teorisi ve Tenkidi, İstanbul: İSAM Yayınları
• Kudâ‘î, E. A. M. b. S. (1985). Müsnedü’ş-Şihâb (thk. Abdülmecîd es-Selefî). Beyrut: Müessese- tü’r-risâle.
• Kuzudişli, A. (2012). Fazlurrahman’ın Sünnet Yorumu. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi Dergisi.
• Lâlekâî, E. b. H. b. M. (1995). Şerhu usûli i‘tikâdi Ehli’s-sünne ve’l-cemâ‘a (thk. Ahmed b. Sa‘d b. Hamdân el-Gâmidî). Riyad: Dâru’t-Taybe.
• Mâlik b. Enes. (1985). el-Muvatta’ (Yahyâ b. Yahyâ rivayeti), (thk. Muhammed Fuad Abdül- bâkî). Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-Arabî.
• Müslim, M. b. H. (2009). el-Câmiu’s-sahîh (thk. Nazar Muhammed el-Fâryâbî). Beyrut: Dâru Kurtuba.
• Nesâî, A. b. Ş. (1999). es-Sünen (thk. Sâlih b. Abdülaziz b. Muhammed). Riyad: Dâru’s-selâm.
• Nesâî, A. b. Ş. (2001). es-Sünenü’l-kübrâ (thk. Şuayb el-Arnavût). Beyrut: Müessesetü’r-risâle.
• Sifil, E. (2011). Fazlurrahman Kimdir? A. T. Dayhan (Yay. Haz.). Fazlurrahman’ı Doğru Anla- mak. İzmir.
• Şâfi‘î, M. b. İ. (2001). el-Ümm (thk. Rıfat Fevzi Abdülmuttalib). Dâru’l-vefa.
• Şâfi‘î, M. b. İ. (2005). el-Müsned (thk. Rıfat Fevzi Abdülmuttalib). Dâru’l-beşâiri’l-İslâmiyye.
• Tayâlisî, S. b. D. (1999). el-Müsned (thk. Muhammed Abdü’l-Muhsin). Dâru hicr.
• Ünal, İ. H. (1990). Fazlurrahman’ın sünnet anlayışı ve ‘yaşayan sünnet’ kavramı üzerine. İslâmî Araştırmalar. C. IV, Sayı: 4.