MİLLİ MÜCADELE’DE İNGİLTERE’NİN KÜRT POLİTİKASI VE BİNBAŞI NOEL

Yıl 2018, Sayı: 17, 131 - 141, 01.10.2018

Kadir Kasalak

Öz

Mondros Ateşkes antlaşması sonrasında, İngilizlerin başlattığı işgaller, “milli mücadele” olarak nitelediğimiz Türk Milletinin bağımsızlık hareketinin temel dayanaklarından birini oluşturmuş, Bu hareket, Birinci Dünya Savaşını 3 yıl daha uzatmıştır. Bunun en önemli nedenlerinin başında; özellikle İngilizlerin Osmanlı Devletine karşı takip ettikleri siyaset ve Osmanlı Devleti üzerinde beslediği emellerin önemli rol oynadığını söylemeliyiz. 19. yüzyıl başlarından itibaren İngilizlerin, Osmanlı Devleti ve coğrafyasına ilgisi sanayileşmesiyle birlikte giderek daha fazla artmıştır. Güneş batmayan imparatorluğun, en önemli ayaklarından birisi Akdeniz havzası ve bugünkü “Ortadoğu bölgesi” olmuştur. İngilizler bu emellerini gerçekleştirme ve sürdürmede, kendi “himayeleri” altında bir “Kürdistan’ın” kurulmasının çok önemli olduğu düşüncesiyle “sözde self-determination hakkını” kılıf olarak kullanarak bölgeyi ele geçirmek için çeşitli faaliyetlerde bulunmuş, İngiliz istihbarat subayı Bnb. Noel’i bu amaçla bölgeye göndermişlerdir. Bu makalede “Milli Mücadele’de İngilizlerin Kürt politikası ve Bnb. Noel’in faaliyetleri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

İngilizler, Kürt politikası, Milli Mücadele, Bnb. Noel, Osmanlı Devleti.

KURDISH POLICY OF GREAT BRITAIN DURING THE NATIONAL STRUGGLE AND MAJOR NOEL

Öz

The invasions initiated by the British after the Mondros Armistice Agreement were one of the mainstays of the Turkish nation's independence movement, which is described as national struggle. This situation also extended the First World War for three years more. One of the most important reasons for this was the British policy and goal towards Ottoman Empire. Since the beginning of the 19th century with the industrialization, the interest of the British in the Ottoman Empire and its geography had increased gradually. One of the most important pillars of the empire on which the sun never set was the Mediterranean basin and the Middle East region. The British thought that it was very important to establish a "Kurdistan" under their auspices to carry out these ambitions, and they were involved in various activities to seize the region by using the so-called self-determination right as a cover. British intelligence officer major Noel was sent to the region for this purpose. In this article, the Kurdish policy of the British in the National Struggle and the activities of major Noel will be examined.

Anahtar Kelimeler

British, Kurdish Policy, National Struggle, Major Noel, Ottoman Empire.

Kaynakça

• Akşin Sina, İstanbul Hükümetleri Ve Milli Mücadele, İstanbul 1983.
• Atatürk, M. Kemal, Nutuk Belgeler, c.III, Ankara 1984.
• Bayur , Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, c.III, ks.III, Ankara 1983.
• Gökbilgin, Tayyip, “1919’da Anadolu’da Yabancı İşgal ve Tahriklerinin Doğurduğu Problem- ler” , VII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 1973.
• Kartın,Cengiz,http://haypedia.com/makale/Osmanl%C4%B1%20Tarihi/0bc92947-ca59-4c35- a435-8c60f619009f.pdf
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, c.VIII, TTK Yayınları, Ankara 1962.
• Kadir Kasalak, “Birinci Dünya Savaşı Yıllarında Irak’ta Çıkan Hille İsyanlarında İngilizlerin Rolü”, Sosyal Bilimler Dergisi The Journal of Social Science, Yıl:3, Sayı:7, Haziran 2016, s.429-438.
• Kürkçüoğlu, Ömer, Türk-İngiliz İlişkileri (1919-1926) , Ankara 1978.
• Sonyel , Salahi, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika I, Ankara 1973.
• Şimşir, Bilal, İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1920), c.I, Ankara 1973.
• Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler, c.II, İstanbul 1986, s.196.
• Ulubelen Erol, İngiliz Gizli Belgelerinde Türkiye, İstanbul 1967.