HOCA ALİ RIZA’NIN RESİMLERİNDE İSTANBUL

Yıl 2018, Sayı: 17, 149 - 160, 01.10.2018

Burcu Pehlivan

Öz

Erken dönem Türk ressamları içerisinde yer alan Hoca Ali Rıza, Türk Resim Sanatı içerisinde İstanbul konulu resimler denildiğinde akla gelen ilk isimlerin başında yer almaktadır. Cami, çeşme, türbe, konak, köprü, eski İstanbul evleri, sokakları, kahvehaneler, sahil kahveleri ile Boğaziçi görünümleri Hoca Ali Rıza’nın resimlerinde sıklıkla yer verdiği ve kentin tarihi dokusunu ele aldığı İstanbul temaları arasındadır. Çoğunlukla şehir merkezinden uzakta olan sayfiye yerlerini ya da ara sokakları resimleyen Hoca Ali Rıza, bu resimlerinde İstanbul’un günlük yaşamından görünümleri ele almıştır. Özellikle Anadoluhisarı, Selimiye, Bağlarbaşı, Kandilli, Bulgurlu, Doğancılar ve Çengelköy gibi Üsküdar çevresini, ayrıca Bebek, Kadıköy, Adalar ve Sultanahmet gibi diğer semtleri resimlerine mekân olarak seçmiştir. 20. yüzyılın başlarındaki İstanbul sokaklarının ya da mahallelerinin kültürel yaşamı ve ekonomik durumu hakkında bilgi edinmemizi sağlayan bu resimler günümüzde o dönem İstanbul’unu yansıtan birer belge niteliği de taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Resim, Türk Resim Sanatı

ISTANBUL IN THE PAINTINGS OF HOCA ALI RIZA

Öz

Hoca Ali Rıza who takes part among the Early Period Painters in the Turkish Painting Art is ranked as one of the first names come to mind when the Istanbul themed paintings are mentioned. Mosques, fountains, tombs, mansions, bridges, old houses, streets, coffeehouses and coast cafes with the Bosphorus scenes are among the Istanbul themes which Hoca Ali Rıza gives a place often in his paintings and includes the city's historical pattern. Hoca Ali Rıza who illustrates mostly countrysides, which are distant from the city center or alleys uses the daily life scenes of Istanbul in those paintings. Especially, he chose Üsküdar and its around such as Anadoluhisarı, Selimiye, Bağlarbaşı, Kandilli, Bulgurlu, Doğancılar, Çengelköy and also the other districts like Bebek, Kadıköy, Adalar and Sultanahmet as the location in his paintings. Those paintings which provide us to be informed about the beginning of 20th century's Istanbul streets or its neighborhood's cultural life and economical situation are considered as the documents which reflect that period's Istanbul today.

Anahtar Kelimeler

Istanbul, Painting, Turkish Painting Art

Kaynakça

• Ayan, A. (2014). Batı Anlayışına Dönük TÜRK RESİM SANATI’NDA GÖRÜNÜ (Manzara), İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Yayınları 797
• Erhan, K. (1986). Hoca Ali Rıza, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Tansuğ, S. (2005). Çağdaş Türk Sanatı, İstanbul: Remzi Kitabevi
• Turgut Cebeci, N. (2013). Ressam Hoca Ali Rıza 1858-1930, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları:3834
• Şerifoğlu, Ö.F. (2018). İstanbul’un Ressamı HOCA ALİ RIZA ev ve şehir I, İstanbul: T.C.Başbakanlık Toplu Konut idaresi Başkanlığı Kültür Yayınları 2
• Şerifoğlu, Ö.F. (2018). İstanbul’un Ressamı HOCA ALİ RIZA ev ve şehir II, İstanbul: T.C.Başbakanlık Toplu Konut idaresi Başkanlığı Kültür Yayınları 2 İnternet Siteleri
• Fırçaya ve Kaleme Can Veren Ressam: Hoca Ali Rıza, http://www.antikalar.com/hoca-ali- riza/?rq=hoca%20ali%20r%C4%B1za adresinden 23 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır
• Türk ressamların gözünden eski İstanbul, http://www.karar.com/hayat/turk-ressamlarin- gozunden-eski-istanbul?p=6 adresinden 23 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır
• Türk Ressamın Semt ve Sokaklarıyla Eski İstanbul Resimleri, http://www.leblebitozu.com/15- turk-ressamin-semt-ve-sokaklariyla-eski-istanbul-resimleri/ adresinden 23 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır
• Hoca Ali Rıza’nın 12 Önemli Eseri, http://www.leblebitozu.com/hoca-ali-rizanin-12-onemli-eseri/ adresinden 23 Ekim 2018 tarihinde alınmıştır Görsel Kaynaklar
• Resim 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17 Ömer Faruk Şerifoğlu, (2018) İstanbul’un Ressamı HOCA ALİ RIZA ev ve şehir I-II, İstanbul: T.C.Başbakanlık Toplu Konut idaresi Başkanlığı Kültür Yayınları 2 kitabından alınmıştır.