KUR’AN’DA “ZAMAN” MERKEZLİ “İLTİFAT” SANATININ ONTOLOJİK VE KOZMİK YANSIMALARI

Yıl 2018, Sayı: 16, 1 - 17, 01.08.2018

Necdet Çağıl

Öz

Kur’an-ı Kerim’in eşsiz retorik özelliklerinden biri de, yaratılışla ilgili sunmuş olduğu sahne tasvirlerine uygun düşecek zaman kipini kullanmasıdır. Bu çalışma iltifat sanatının bir türü olmak üzere Kur’an’ın zamanlar arası geçiş eşliğinde kozmik ve tabiî nizamı yansıtan olayları nasıl sunduğu konusu üzerine fikir imal etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, Kur’an’ın gerek evrenin inşası gerekse işleyişine dair sunduğu sahne tasvirlerinde mazi geçmiş zaman ve muzâri geniş zaman kipleri arasında geçiş yapılmasının şekillendirdiği anlam zenginlikleri ele alınmaktadır. Kıyamet ve ahiret sahnelerini anlatan bazı fiillerin, kesinlik arz etmesi amacına matuf olarak mazi kipiyle gelmesi hususu istisna kılınırsa, olayın ta başta ilk kez ve değişmez olarak kozmik yapılanması mazi kiple ifade edilirken, tekrara ve yenilenmeye konu olan tabiat olaylarının müşahedeye sunulması, buna müsait düşen muzâri kiple takdim edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an-ı Kerim, evren, kozmoloji, mazi kip, muzâri kip.

THE ONTOLOGIC AND COSMIC MANIFESTATIONS OF THE ART “ILTIFAT” IN KORAN FROM THE POINT OF THE TIME

Öz

The one of the characteristics of Koranic rhetoric which is unique is that it uses tenses agreed with stage descriptions of the creating that it presents. This study, as a sort of art of “iltifat” variation of tenses aims to give thoughts about that how Koran presents cosmic and natural events, paralleled to passing between tenses. The study deals with the riches of meaning that formed by passing between past and present tenses together with that Koran presents descriptions relating to both creation of cosmos and its functioning. With the exception of some verbs which explain the stages of Doomsday and the Next World Last Judgment and so they come in form of past tense, referring to they express the definitiveness, the cosmic events is depicted with past tense, because it displays constancy and permanence, when the present tense presents natural events to the observing which is being a means of regenerations and renovations.

Anahtar Kelimeler

Glorious Koran, cosmos, cosmology, past tense, present tense.

Kaynakça

• Abdulfettah Paluvî, Zubdetu’l-‘İrfân, Hilâl Yayınları, İstanbul 1894.
• Aster, Ernst Von, Felsefe Tarihi Dersleri, çev. Macit Gökberk, İstanbul 1943.
• Beydâvî, Nâsiruddîn Ebû Saîd Abdullah b. Ömer, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Dâru’t- Tıbâati’l-Âmira, İstanbul 1885.
• Bikâî, Ebu’l-Hasen Burhânuddîn İbrâhîm, Nazmu’d-Durer fî Tenâsubi’l-Âyâti ve’s-Suver, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1995.
• Çağıl, Necdet, Kitabı Mukaddes’in Neyi Tahrif Edildi?, Beyan Yayınları, İstanbul 2016.
• _____, Kur’an’ın Belâgat ve Fonetik Yapısı, (Kıraat Olgusu Çerçevesinde), İlahiyat, Ankara 2005.
• _____, “Kur’an Kıraatinde Musiki; Ses Uyumu; Ezgilendirme/Teganni ve Kıraatlerde Fonolo- ji/Ses-Anlam İlişkisi”, Tarihten Günümüze Kıraat İlmi, Uluslar Arası Kıraat Sempoz- yumu, DİB, Ankara 2015.
• _____, “Secde Suresi 7. Ayetindeki “ḫaleķehû” ve “ḫalķahû” Kıraatleri Bağlamında Mutlak İyi- nin Evrenselliği”, EKEV Akademi Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 23, Bahar 2005, Erzurum.
• İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali, Zâdu’l-Mesîr fî ‘İlmi’t-Tefsîr, Dâru’l-Kitabi’l- Arabî, Beyrut 2010.
• İbnu’l-Esîr, Ebu’l-Feth Ziyâuddîn Nasrullâh b. Muhammed, el-Meselu’s-Sâir fî Edebi’l-Kâtib ve’ş-Şâir, Kahire, t.y.
• Kitabı Mukaddes: Eski ve Yeni Ahit; Tevrat, Zebur (Mezmurlar) ve İncil, İbrani, Kildani ve Yu- nani Dillerden Tercüme, Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul 1997.
• Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Hayreddin Karaman-Mustafa Çağrıcı-İbrahim Kâfi Dön- mez-Sadrettin Gümüş, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2008.
• Râzî, Fahruddîn Muhammed b. Ömer, et-Tefsîru’l-Kebîr, Mısır 1938.
• Sa‘lebî, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed, el-Keşf ve’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Dâru’l-Kütübi’l- ‘İlmiyye, Beyrut 2004.
• Sekkâkî, Ebû Ya‘kûb Yûsuf b. Ebu Bekr b. Muhammed, Miftâhu’l-‘Ulûm, el-Mektebetu’t- Tevfîkiyye, Kahire, t.y.
• Şeyhzade, Muhyiddîn Muhammed b. Mustafa, Hâşiyetu Şeyhzâde [Beydâvî Haşiyesi], Bulak, Kahire 1846.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr, Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîl-i Âyi’l-Kur’ân, Dâru İbn Hazm, Beyrut 2002.
• Taftazanî, Sa‘düddîn Mes‘ûd b. Ömer, Şerhu’l-‘Akâid, Salah Bilici Kitabevi, İstanbul 1973.
• Zemahşerî, Cârullâh Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf ‘an Hakâiki Gavâmıdı’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l- Akâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, Beyrut 2009.