SEDAD HAKKI ELDEM ESERLERİNDE BÜTÜNCÜL TASARIM KAPSAMINDA İÇ MEKÂNIN TASARIMI ve ETKİLERİ

Yıl 2018, Sayı: 16, 32 - 56, 01.08.2018

Deniz Demirarslan

Öz

Bauhaus Okulu’nun temel felsefesi mimarlığın ana sanat olduğu ve tüm sanatların mimarlığın çatısı altında birleştiğidir. Bütüncül tasarım olarak isimlendirilen ve mimarın binadan eşyaya her şeyi tasarlaması gerektiği anlayışının tüm dünyayı etkilediği dönemde Türkiye’de Eldem tasarımları Cumhuriyet Dönemi mimarlık tarihine adını yazdırmaya başlamıştır. Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinin önemli mimarlarından biri olan Eldem, modern mimari ve İkinci Ulusal Mimarlık kapsamında eserler vermiştir. Bu çalışmada, Budapeşte Fuarı Türk Pavyonu, Yalova Termal Oteli, Taşlık ve Çamlıca Kahveleri, İstanbul Hilton Oteli ve Türk Lokantası, Pakistan ve Hindistan Büyükelçilik binaları ve konutları, Hollanda Büyükelçilik konutu gibi çok sayıda önemli eserler veren Eldem’in eserlerinden seçilen örneklerin dönemin bütüncül tasarım anlayışı kapsamında değerlendirilmeleri yapılarak, yapılan analiz sonucunda çağın dünya mimarisine etkide bulunan bütüncül tasarım anlayışının Eldem’in eserlerindeki etkisinin Türk mimarisine etkileri ve özellikle iç mimariye katkıları ile bağdaştırılarak ortaya konulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sedad Hakkı Eldem, Bütüncül tasarım, Gesamkunstwerk, Cumhuriyet dönemi mimarisi, İkinci Ulusal Mimarlık, modernizm.

INTERIOR DESIGN AND ITS EFFECTS WITHIN THE SCOPE OF INTEGRATED DESIGN IN THE WORKS OF SEDAD HAKKI ELDEM

Öz

The basic philosophy of the Bauhaus school is that architecture is the main art and all arts are united under the roof of architecture. In the period when the concept, which is called integrated design, according to which the architect must design everything from buildings to furnishing, influenced the whole world, the designs of Eldem in Turkey began to have his name written in the history of the architecture in the Republican Period. Eldem, one of the most important architects of Turkey in the Republican Period, created works within the scope of modern architecture and the Second National Architecture. In this study, the evaluations of examples selected from the works of Eldem, who created a great number of important works such as Budapest Fair Turkish Pavilion, Yalova Thermal Hotel, Taşlık and Çamlıca Coffeehouses, Istanbul Hilton Hotel, and Turkish Restaurant, buildings and housings of the Embassy of Pakistan and India, and housing of the Embassy of the Netherlands, were made within the scope of the integrated design understanding of the period and it was aimed as a result of the analysis to reveal the effect of the integrated design concept, which influenced the world architecture of that age, on the works of Eldem by associating with its effects on the Turkish architecture and especially with its contributions to the interior architecture.

Anahtar Kelimeler

Sedad Hakkı Eldem, Integrated design, Gesamtkunstwerk, Architecture in the Republican Period, Second

Kaynakça

• “Ankara'da Bir Elçilik Evi”, Arkitekt, 01/1979
• Aysel, Nezihi. (2008). “MSGSÜ Arşivlerinde Sedad Hakkı Eldem”, Tasarım Kuram, Kasım (6), s. 82-106.
• Batur, Afife. (1994). “Hilton Oteli”, İstanbul Ansiklopedisi, C.4, İstanbul: Kültür Bakanlığı- Tarih Vakfı Ortak Yayını.
• Bozdoğan, Sibel. (1987). “Modernity in tradition in Sedad Hakkı Eldem:Architect in Turkey.” Singapore, Concept Media, s. 96-120.
• Bozdoğan, Sibel. (2002). Modernizm ve Ulusun İnşası. Ankara: Metis yayınları.
• Demirarslan,Deniz, Aytöre, Serdar. (2005). “Türklerde oturma mobilyasının öyküsü: Batılılaşma sürecinde oturma mobilyasında görülen hızlı değişim ve gelişmeler”, Arredamento Mimarlık. Kasım. S:45-49.
• Demirarslan, Deniz. (2008). “Sedad Hakkı Eldem'in tasarımlarının bütüncül tasarım anlayışı kapsamında incelenmesi ve dönemin Türk mimarisine etkileri”, Sedad Hakkı Eldem ve Mimarlığı Yüzüncü Yıl Buluşması, İstanbul: MSGSU yayınları, s. 31-46.
• Eldem, Sedad, Hakkı. (1937). “İnhisarlar Umum Müdürlük Binası”, Arkitekt, (12), s:315.
• Eldem, Sedad, Hakkı. (1938). “Maçka’da Prof A.A.Evi”, Arkitekt, (10-11), s:27.
• Eldem, Sedad, Hakkı. (1938). “Yalova Termal Oteli”, Arkitekt, s:67.
• Eldem, Sedad, Hakkı. ( 1939). “Milli Mimari Meselesi”, Arkitekt, s:220-223.
• Eldem, Sedad, Hakkı. (1946). “Boğaziçinde bir villa”, Arkitekt (5-6), s:99-101.
• Eldem,Sedad, Hakkı, (1947). “Birinci Türk Yapı Kongresi Mimarlık Grubu 5.Kol Raporu”, Arki- tekt (7-8), s:194.
• Eldem, Sedad, Hakkı.(1973). “Elli Yıllık Cumhuriyet Mimarlığı”, Mimarlık /(11-12) Aralık 1973
• Eldem, Sedad,Hakkı. (1983). Sedad Hakkı Eldem: 50 Yıllık Meslek Jübilesi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.
• “Hindistan Sefareti”, Arkitekt, 02 (1965).
• Gürel, Yasemin, Yücel, Atilla. (2007). “Bir erken Cumhuriyet modernist mimarı:Seyfi Arkan”, İTÜ Dergisi/a mimarlık, planlama, tasarım cilt:6,sayı:2, (47-55) Eylül, s:52.
• İsmail, Namık. (1933). “Güzel San’atların memleketimizde inkişafına dair proje ve kanun layi- haları esbabı mucibe raporu”, Arkitekt, s.7.
• “Pakistan ve Hollanda Büyükelçilikleri”, Arredamento Mimarlık, 09/1990
• Rahmi M. Koç Arşivi & SALT Araştırma, Sedad Hakkı Eldem Arşivi
• Schütte, W., 1943. “Adolf Loos”, Arkitekt, ( 1-2), s:41.
• Sedad Hakkı Eldem Mimar Sinan Üniversitesi 100.Yıldönümü Armağanı, 1987, MSÜ.yayını.
• Sözen, Metin. (1996). Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi. İstanbul: İş Bankası yayınları.
• Tanyeli, Uğur. (2008). Genç Sedad Hakkı Eldem: Kültürlerarası Bir Kimlik İnşası 1908
• Edhem, E., Tanju, B. Ve Tanyeli, U., Sedad Hakkı Eldem Gençlik Yılları I içinde. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi
• “Trustik Otel Hilton”, Arkitekt, (3) 1952, s.56
• Turan, Gülname. (2009). Türkiye’de Erken Cumhuriyet Dönemi Zanaat ve Endüstri Üretiminde Tasarım. İstanbul: İTÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dr. Tezi.
• Wigley, M. (1998). Whatever Happened to Total Design?, Harvard Design Magazine, S.5,http://www.gsd.harvard.edu/research/publications/hdm/back/5wigl
• ey.pdf, alındığı tarih 20.06.2008. Vidalis, M., (2010). “Total work of art”, 2010, Architectural Review, http://www.greekarchitects.gr/en/architectural-review/gesamtkunstwerk-id3185
• Yücel, Atilla. (1983). “Contemporary Turkish architecture:A thematic overview through the work of Eldem, Cansever and Çinici”, Mimar: Architecture in Development, (10), s:60.
• URL-1: https://www.google.com/culturalinstitute/beta/exhibit/EALyh0kHgmNzKQ?hl=tr, eri- şim tarihi: 05 .09.2017 .
• URL-2: Köksal, 2008. http://www.mimarizm.com/kose-yazilari/modernlesme-modernizm- ulusalcilik-eldem-mimarligi-vs_127773, erişim tarihi: 05 .09.2017 .
• URL-3: http://www.mimarizm.com/makale/ataturk-ve-termal-buyuk-otel_114094, erişim tarihi: 05 .09.2017 .
• URL-4: https://architectureplatform.com/2000/12/26/sedad-hakki-eldemle-bir-soylesi/, erişim tarihi: 05 .09.2017 .
• URL-5: http://v2.arkiv.com.tr/p2894-inhisarlar-umum-mudurlugu-ve-basbakanlik-binasi.html, erişim tarihi: 05 .09.2017 .
• URL-6: http://v2.arkiv.com.tr/p3341-turk-restorani---istanbul-hilton-oteli.html, erişim tarihi: 07.11.2017.
• URL-7: https://turizmreport.com/tarihte-bugun-10-haziran-1955-istanbul-hilton-acildi/, erişim tarihi: 07.11.2017. URL-8: http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/15554/001582364010.pdf?se quence=1, erişim tarihi: 07.11.2017.
• URL-9: http://v2.arkiv.com.tr/p2772-suna-kirac-yalisi.html, erişim tarihi: 07.11.2017.