PLASTİK SANATLAR EĞİTİMİNDE ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME

Yıl 2018, Sayı: 16, 292 - 310, 01.08.2018

Mücahit Bora

Öz

Eğitim, üç temel unsuru içine alır. Bu temel unsurlardan biri, eğitim-öğretim amaçlarıdır. İkincisi öğrenme vasıtalarını içine alan müfredat programıdır. Üçüncüsü de değerlendirme işlemidir. Değerlendirme, tespit edilen müfredatla amaçların ne derece gerçekleştirilmiş olduğunu ortaya çıkarmaya, eğitim çalışmalarının ne derece başarılı olduğunu anlamaya yarayan işlemdir. Değerlendirme bir karar verme işlemidir, bu yönüyle ölçmeden ayrılır. Ölçme işleminde, var olanın, olanaklar ölçüsünde aslına uygun olarak betimlenmesine çalışılır. Değerlendirmede ise ölçme sonuçları alınır; ölçütle karşılaştırılır ve ölçme sonucunun, ölçütle belirlenen koşulu karşılayıp karşılamadığına bakılır. Değerlendirme, ölçülen özelliğe ilişkin bir kararla sonuçlanır. Bu karar, ölçülen özelliğin belli bir amaçla işe yarayıp yaramadığını gösterir. Değerlendirme sürecinin ikinci ana unsuru, ölçüt veya kriter denen ölçülerdir. Değerlendirmenin başta gelen fonksiyonu hedeflere ulaştırmada ölçme araçlarının etkililik derecesini tayin etmektir. Bloom taksonometrisi adıyla yaygın olarak bilinen ve eğitim hedeflerini belirlemede temel alınan davranışsal özellikler; davranışsal, devimsel, bilişsel, duyuşsal ve algısal olmak üzere beş ayrı davranış özelliklerine ayrılmaktadır. Bu davranışların ölçülmesinde yararlanılan belli başlı ölçme yaklaşımları bulunmaktadır. Bu yaklaşımlar: Davranışsal özellikleri ölçme yaklaşımları, devimsel-devinimsel psiko motor öğrenmelerin ölçülmesi, bilişsel zihinsel öğrenmelerin ölçülmesi, duyuşsal duygu ve eğilimlerle ilgili öğrenmelerin ölçülmesi, algısal nitelikteki davranışsal özelliklerin ölçülmesi yaklaşımlarıdır. Dünya’da ve Türkiye’de son zamanlarda geliştirilen eğitim programları daha çok yapılandırmacı, çoklu zekâ, proje tabanlı öğrenme ile problem çözme, eleştirel düşünme, etkili iletişim gibi becerileri ön plana çıkartan kuram ve uygulamalara dayandırılmaktadır. Dolayısıyla, benimsenen bu öğrenme teorilerinin doğasına uygun yeni ölçme ve değerlendirme yaklaşımları geliştirilip, uygulanmaya başlanmıştır. Tamamlayıcı, süreç temelli ya da alternatif değerlendirme olarak adlandırılan bu yaklaşımlara göre değerlendirme, öğrencilerin öğrenme süreçlerini desteklemek amacıyla yapılması gereken faaliyetleri kapsamaktadır. Alternatif değerlendirme yaklaşımları arasında; portfolyo değerlendirme, öz değerlendirme, akran değerlendirme, grup değerlendirme, dereceli puanlama anahtarları, kavram haritaları, kontrol listeleri, görüşme, öz değerlendirme gibi değerlendirme biçimleri yer almaktadır. Özgün değerlendirme yaklaşımı da; gerçek performansa dayalı olup, çalışma süreci içinde aşama aşama yapılan değerlendirmelerdir. Bu değerlendirme yaklaşımlarıyla ilgili ölçme araçları da bulunmaktadır. Her değerlendirme tekniğinin farklı avantajları, dezavantajları ve sınırlılıkları söz konusudur. Öğretmenlerin uygun teknikleri seçebilmeleri için bu farkları bilmeleri gerekmektedir. Ancak, yapılan birçok araştırmadan elde edilen bulgulara göre, özel yetenek sınavıyla öğrenci alan yükseköğretim kurumlarında, özellikle Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Resim-İş Öğretmenliği Anabilim Dalı. [e-mail] alan derslerinin ölçme ve değerlendirmesinde kullanılan ölçme araçlarının bulunmadığı ve bu araçların geliştirilmesi ve niteliklerinin belirlenmesiyle ilgili çalışmalara rastlanmadığı görülmüştür. Bu amaçla, plastik sanatlar eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında özellikle alan derslerinde; geçmişten günümüze kullanılmakta olan ölçme-değerlendirme yaklaşımlarının, ölçme araçlarının neler olduğunu tespit etmek, her bir alana-derse ilişkin yeni ölçme araçlarının neler olabileceğini belirleme, yeni ölçme araçları geliştirme isteği ve gereksinimi, bu çalışmanın temel amacını belirlemektedir. Bu kapsamda; plastik sanatlar alanında önerilen daha önceki ölçme-değerlendirme yaklaşımları ve ölçme araçları incelenmiş, bu bilgilerden de yararlanarak yeni ölçme değerlendirme yaklaşımlarının neler olabileceği konusunda öneriler sunulmuş, bilinen ölçme araçlarına ek olarak yeni ölçme araçları geliştirilmeye çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: Plastik sanatlar, ölçme, değerlendirme, yaklaşımlar.

Anahtar Kelimeler

Plastik sanatlar, ölçme, değerlendirme, yaklaşımlar

MEASUREMENT AND ASSESSMENT IN PLASTIC ARTS EDUCATION

Öz

Education includes three key elements. This is one of the basic elements of the education and training objectives. The latter is a means of learning the curriculum program. The third is the process of evaluation. Evaluations, to what extent is the curriculum objectives carried out, the degree of successful educational objectives that help to figure out the process. Evaluation is the process of making a decision, this aspect of resting point. In the process of measuring, there is one, depicted as possible, high-fidelity. The evaluation is measuring results; compared to the criteria determined the outcome, measurement and criteria that meet the condition. Evaluations, results in a decision for the measured property. This decision, for the purpose of the measured property indicates that a particular work. The second main element of the evaluation process, criteria or criteria are those called. Leading function of the evaluation objectives for transportation of measurement tools is to designate the degree of effectiveness. Bloom taksonometrisi name commonly known as determining the underlying behavioral and educational objectives specifications; behavioral, devimsel, cognitive, affective and perceptual features five different behavior. This behavior can occur if the main measure of actual measurement approaches. These approaches: behavioral characteristics measurement approaches, devimsel-dynamic psycho motor measurement of learning, bilişsel mental measurement of learning, affective emotion and trend-related measurement of learning, algısal measurement of the behavioral feature approach. In Turkey and in the world recently developed training programs more constructivist, multiple intelligence, project-based learning and problem solving, critical thinking, effective communication skills like he who gets to the forefront theory and applications 700s ad. Therefore, these learning theories espoused on the nature of the appropriate new measurement and evaluation approaches developed. Complementary, process-based or alternative assessment according to this approach, referred to as the students learning process needs to be done to support its activities. Among the alternative assessment approaches; portfolio assessment, self-assessment, peer evaluations, group evaluations, rated scoring keys, concept maps, checklists, interviews, self-assessment of the evaluation formats such as. The original assessment approach; real performance-based assessment in stages in the process of work. Measuring tools related to this assessment approach. Each assessment technique different advantages, disadvantages and limitations. Allow users to select appropriate techniques of teachers it needs to know the differences. However, according to the findings of the study, many of the special abilities of students with higher education institutions, especially in the field of measurement and evaluation measuring means are used in the development of these tools and the absence of and quality work is not about determining. To this end, the plastic arts, especially higher education institutions offering courses in the field; from the past to the present assessment approaches currently in use, to determine what happened to the measuring tools, measuring tools, each area of the new class to determine what would have happened, and the development of new measuring tools the main purpose of this work to the requirement. In this context; in the field of plastic arts recommended earlier assessment approaches and measurement tools have been examined, taking advantage of this information and of the new assessment approaches presented recommendations on what might happen, the known measuring In addition to new measuring tools developed in the vehicles.

Anahtar Kelimeler

Keywords: plastic arts, measurement, evaluation, and approaches.

Kaynakça

• Bademci, Vahit. Varyans Analiziyle Güvenirlilik Hesaplanması, Ankara, 1991.
• Bloom ve Arkadaşları. Nandbook on Formative and Summative Evaluation of Sudent Learning Mc-Hill Book Co. New York. 1971.
• Bora, Mücahit. Eğitim Fakültelerinde Uygulanan Plastik Sanatlar Eğitimi Programlarının Sorun- larını Belirleme ve Bir Program Önerisi, Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Prog- ramları ve Öğretim Programı, İzmir, 2000.
• Çepni, Salih. Öğretimde Plânlama ve Değerlendirme, Ahmet Doğanay, Emin Karip (Ed.), Pe- gam A Yayınları, Ankara. 2006.
• Fitzpatrick, R. Ve Morrison, E.J. “Performance and Product Evaluation” R.L. Thorndike (Ed.) Educational Measurement. Washington: American Council on Educational. 1971.
• Güvendi, Mustafa. “Özel Yetenek Sınavı İle Öğrenci Alan Yükseköğretim Kurumlarında Uygu- lanan Ölçme Araçlarının Teknik Niteliklerinin Analizi”, Buca Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Yıl:2, Sayı:5, İzmir, Ekim 1993.
• Kırışoğlu, Olcay. Sanat Kültür ve Yaratıcılık Görsel Sanatlar ve Kültür Eğitimi-öğretimi, Anka- ra: Pegem A Yayınları, 2009.
• Mamur, Nuray. Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Resim Bölümü Öğrencilerinin Sanatsal Yeterli- ğini Ölçme ve Değerlendirmede EGD’nin (Portfolyo) Rolü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2009.
• Mamur, Nuray. “Görsel Sanatlar Eğitiminde Ölçme ve Değerlendirme”. Pamukkale Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:28 (Temmuz), 2010/II-175-188.
• Mıcheels, W.J. Karnes, M.R. Çeviren: İbrahim Yurt, Eğitimde Başarının Ölçülmesi, Mesleki ve Teknik Öğretim Kitapları 8. Özçelik, Durmuş, Ali. Ölçme ve Değerlendirme, Genişletilmiş İkinci Baskı, ÖSYM Yayınları, Gaye Matbaacılık A.Ş. Ankara. 1992.
• Yıldırım, Cemal. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Genişletilmiş İkinci Baskı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1973.
• Yılmaz, Emel. Sanatçı ve Sanat Eğitimcisi Yetiştiren Yüksek Öğretim Kurumlarında Grafik Ta- sarımı Eğitiminde Uygulanan Yöntemler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı, Doktora tezi, Ankara, 1993.