KLASİK DÜNYA’DA ANADOLU’NUN KENTLEŞME SERÜVENİ

Yıl 2018, Sayı: 16, 368 - 374, 01.08.2018

Yaşar Arlı

Öz

Günümüzden yaklaşık 5500 yıl önce Aşağı Mezopotamya’da gözlemlenebilen ızgara plan izleri, Anadolu’da ise MÖ 9. ve 7. yüzyıllarda Zernaki Tepe ile Symrna yerleşkelerinde, MÖ 5. yüzyılda da tüm Miletos kentine uyarlanmış bir şekilde karşımıza çıkmaktadır. Hippodamos tarafından uygulanan bu plan, Roma İmparatorluk döneminde de gelişerek devam etmekte ve nerdeyse tüm kentlere uygulanmaktadır. Anadolu’da Pers istilası ile başlayan Klasik dünyadaki kentleşme serüveni Roma İmparatorluğunun son evrelerine kadar gelişerek devam etmektedir. MÖ 546 veya 540 yıllarında Pers Satraplığı adı altında yönetilen Anadolu, MÖ 334 yılında da İskender’in Asya seferi sonucunda el değiştirmiştir. Büyük İskender’in Helenleştirme politikası ile beraber gelişmeye başlayan kentler hızla büyüyerek, gelişmiştir. MÖ 323 yılında da Büyük İskender’in ölümü ve sonrasında ise ardıllarının da hakimiyetini kaybetmesiyle Anadolu yönetimi Roma egemenliğine geçmiştir. MS 6. ve 7. yüzyıllarda da Roma İmparatorluğunun gücünü kaybetmesiyle Anadolu’daki kent yaşamı nerdeyse son bulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kent, Kentleşme, Izgara Plan.

ANATOLIA’S URBANISATION ADVENTURE IN ANCIENT WORLD

Öz

The traces of grid plans found in Lower Mesopotamia about 5,500 years ago appeared in Zernaki Hill and Symrna sites during the 9th and 7th centuries B.C. They again appeared in Miletos city during the 5th century B.C. in Anatolia. Managed by Hippodamos, this plan continued to develop during the Roman Empire, and was applied to almost all cities. The urbanization adventure, which started with the Persian invasion in the ancient world, continued to improve until the last period of Roman Empire. Anatolia was governed by Persian Satrapy during 546 or 540 B.C., and was conquered by Alexander the Great during his Asia expedition in 334 B.C. With the Hellenization policy of Alexander the Great, cities increasingly started to prosper. The death of Alexander the Great and then the defeat of his successors resulted in Roman dominance over Anatolia. During the 6th and 7th centuries B.C., the Roman Empire lost its power, which in turn resulted in almost the end of urban life in Anatolia.

Anahtar Kelimeler

City, Urbanization, Grid Plan.

Kaynakça

• Abbott, J. (2015). Büyük İskender. İstanbul: Altın Bilek Yayınları. Akarca, A. (1998). Şehir ve Savunması. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Akurgal, E. (1997). Eski İzmir I Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı. Ankara: Türk Tarih Ku
• rumu Yayınları. Akurgal, E. (2007). Anadolu Uygarlıkları. İstanbul: Phoenix Yayınları. Aktüre, S. (2003). Anadolu’da Demir Çağı Kentleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Klasik Dünya’da Anadolu’nun Kentleşme Serüveni
• Kesit Akademi Dergisi (The Journal of Kesit Academy) Yıl: 4, Sayı:16, Eylül 2018, s. 368-374 374
• Araştırmaları, (2005): 89-97. Mansel, A. M. (1999). Ege ve Yunan Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Sevin, V. (2013). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Smith, R. R. R. (2013). Hellenistik Heykel. İstanbul: Homer Yayınları. Tanaç, Z. M. (2000). Batı Anadolu Antik Yerleşimlerinde Kentsel Mekân Kurgusu Araştırması.
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Türkoğlu, S. (1995). The Story of Ephesus.İstanbul: Arkeoloji Sanat Yayınları. Yılmaz, N. (2006). Izgara Tasarlı Kent Gelişimi ve Anadolu Örnekleri .Yayınlanmamış Yüksek
• Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.