İSMET ÖZEL’İN “MATARAMDA TUZLU SU” ADLI ŞİİRİNDE ÖZNE’NİN İNŞASI

Yıl 2018, Sayı: 15, 130 - 140, 01.06.2018

Nusret Yılmaz

Öz

Ait olduğu toplumun değer yargılarına göre yetişen bireyin ilk çabası toplumsallaşmaktır. Toplumsallaşma sayesinde güven alanını inşa eden bireyin bu konumu, kişisel arayış sürecinin sonunda aşılır. Toplumsal bir nesne olmaktan kurtulup özneleşen bireye iki önemli araç yardımcı olur: eleştir ve özeleştiri. Hakikatin peşindeki özne ile geleneksel kültürün esiri olan kalabalıkların çatışması üzerine kurgulanan bu düzlemde, sanatçı, soylu yalnızlığı seçecek ve bu perspektiften meselelere bakacaktır. İsmet Özel’in Mataramda Tuzlu Su adlı şiirinde izlerini aradığımız özneleşme, ütopik göndermelere kapı aralayan bir arayışa karşılık gelir. Toplumsal bir yabancılaşmanın reddiyesi olarak da okuyacağımız bu şiirde, şairin betimlediği yolculuk, moderniteyle birlikte daha fazla anlam kazanan ben’in sahici inşasıdır. Şairin yabancılaşmış bir toplumda sahici ben’i arayışının bedeli ise yalnızlık olmuştur.

Anahtar Kelimeler

İsmet Özel, Şiir, Özne, Yabancılaşma

THE CONSTRUCTION OF SUBJECT IN İSMET ÖZEL'S POEM NAMED “MATARAMDA TUZLU SU”

Öz

The first effort of the individual to grow up according to the value judgments of the society he belongs to is socialization. This position of the individual who builds the field of trust through socialization is eventually overcome by the personal search process. Two important tools help an individual to get rid of being a social object and be subjectivist: criticism and self-criticism. In this plane, which is based on the conflict between the subject after the truth and the crowds of traditional cultures, the artist will choose the noble loneliness and look at the issues from this perspective. The subjectivity we are looking for in Ismet Özel's poem "Mataramda Tuzlu Su" corresponds to a search for a door that is open to utopian senders. In this poem we read as a rejection of social alienation, the journey portrayed by the poet is the genuine construction of me, which gains more meaning together with modernity. In an alienated society, the forfeit of the construction of the poet's authentic subject has been the loneliness.

Anahtar Kelimeler

İsmet Özel, Poem, Subject, Alienation

Kaynakça

• Adorno T.W. & Horkheimer, M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Baki, H. (2008). Şair ve Otorite/Şiir ve Yanılsama, İstanbul: İkaros Yayınları.
• Bauman, Z. (2017). Azınlığın Zenginliği Hepimizin Çıkarına mıdır?, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çörekçioğlu, H. (2015). Modernite ve Ütopya, İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Foucault, M. (2017). Doğruyu Söylemek, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• __________. (2011). Özne ve İktidar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Frankl, E.F. (2017). İnsanın Anlam Arayışı, İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• _________. (2014). Psikoterapi ve Din, İstanbul: Say Yayınları.
• Fromm, E. (2011). İnsanda Yıkıcılığın Kökenleri. İstanbul: Payel Yayınları.
• ________. (2017). İtaatsizlik Üzerine, İstanbul: Say Yayınları.
• ________. (2011). Özgürlükten Kaçış, İstanbul: Payel Yayınları.
• Gasset, O. (2017). İnsan ve “Herkes”, İstanbul: Metis Yayınları.
• Gülbay, T. (2015). İsmet Özel’de Yabancılaşma, Mardin: Artuklu Yayınları.
• Heidegger, M. (2008). Düşüncenin Çağırdığı, İstanbul: Say Yayınları.
• Horkheimer, M. (2016). Akıl Tutulması, İstanbul: Metis Yayınları.
• Jameson, F. (2017). Ütopya Denen Arzu, İstanbul: Metis Yayınları.
• May, R. (2017). Özgürlük ve Kader, İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• ______. (2012). Yaratma Cesareti, İstanbul: Metis Yayınevi.
• Riesman, D. (2016). Yalnız Kalabalık, Ankara: Heretik Yayınları.
• Sartre, J.P. (2013). Varoluşçuluk, İstanbul: Say Yayınları.
• Shayegan, D. (2014). Melez Bilinç, İstanbul: Metis Yayınları.
• __________. (2017). Yaralı Bilinç, İstanbul: Metis Yayınları.
• Teber, S. (2002). Aşiyan’daki Kâhin, İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• Thouraine, A. (2018). Modernliğin Eleştirisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tüzer, İ. (2012). İsmet Özel Şiire Damıtılmış Hayat, İstanbul: Dergâh Yayınları.