ÖĞRETMEN ADAYLARININ KAYNAŞTIRMAYA İLİŞKİN TUTUMLARININ ÖĞRETİM STİLLERİ VE BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 14, 127 - 152, 01.04.2018

Hatice Mertoğlu

Öz

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin tutumlarının öğretim stillerine ve diğer bazı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, İstanbul'da bir üniversitenin farklı bölümlerinde Fen Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Türkçe, Matematik, Özel Eğitim ve Sınıf Öğretmenliği dördüncü sınıfta öğrenim görmekte olan toplam 399 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Araştırmada, betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın verileri Antonak ve Larrivee 1995 tarafından geliştirilen ve Kırcaali-İftar 1996 tarafından Türkçe’ye uyarlanan Kaynaştırmaya İlişkin Görüşler Ölçeği ile Grasha 1996 tarafından geliştirilen ve Üredi 2006 tarafından Türkçeye uyarlanan Öğretim Stilleri Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmada öğretmen adaylarının büyük bir çoğunluğunun öğrenci merkezli öğretim yaklaşımı olan öğretim stillerini benimsediği ve kaynaştırmaya ilişkin genel tutumlarının orta düzeyde hatta olumsuza yakın olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları, öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin tutumlarının bazı değişkenler cinsiyet, kaynaştırma eğitimi alma, kaynaştırma eğitimi alma, öğrenim görülen bölüm açısından farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. Araştırmada, bulgulara ilişkin yorumlar yapılarak önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayı, kaynaştırma, tutum, öğretim stili.

EXAMINATION OF TEACHER CANDIDATES' ATTITUDES TOWARD INCLUSION BY THEIR TEACHING STYLES AND SOME OTHER VARIABLES

Öz

This research aims to determine whether the attitudes of prospective teachers towards inclusion differ according to their instructional styles and to some other variables. The research was carried out with a total of 399 prospective teachers in the fourth grade of a university in Istanbul in different departments, namely Science, Social Sciences, Turkish, Mathematics, Special Education and Classroom Teaching. Survey method was used in the research. The findings of the research were obtained by using "Opinions Related to Mainstreaming Scale" developed by Antonak and Larrivee 1995 and adapted to Turkish by Kırcaali-İftar 1996 and Teaching Style Scale developed by Grasha 1996 and adapted to Turkish by Üredi 2006 . It is found that a large majority of the teacher candidates adopted student centered teaching styles and their general attitudes towards integration were moderate or even unfavorable. The findings revealed that the attitudes of the prospective teachers to the inclusion differ in terms of some variables their sex, their being trained for inclusion, their department . Here the comments and suggestions regarding the findings were made.

Anahtar Kelimeler

Teacher candidate, inclusion, attitude, teaching style.

Kaynakça

• Akalın, S. (2015). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin sınıf yönetimine ilişkin görüşleri ve gerek- sinimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16 (3), 235-236.
• Aker, G. (2014). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimi hakkındaki tutumları. Yüksek Li- sans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Aksamit, D., Morris, M., & Leuenberger, J. (1987). Preparation of student services professionals and faculty for serving learning-disabled college students. Journal of College Student Personnel,28: 53–59.
• Alsheikh, N., & Elhoweris, H. (2006). Teachers‟ attitudes towards inclusion. International Jour- nal of Special Education, 21(1), 115-118.
• Altay, S. (2009). Beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersindeki öğretme stillerinin ince- lenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Altıntaş, E., ve Şengül, S. (2014). Özel eğitim dersinin kaynaştırmaya yönelik tutumlar ve kaza- nımlar bakımından değerlendirilmesi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(3).
• Antonak, R. F., & Larrivee, B. (1995). Psychometric analysis and revision of the opinions relative to mainstreaming scale. Exceptional children, 62(2), 139-149.
• Avramidis, E., & Norwich, B. (2002). Teachers' attitudes towards integration/inclusion: A review of the literature. European journal of special needs education, 17(2), 129-147.
• Bacanlı, H. (2012). Eğitim psikolojisi (18. Baskı). Ankara: Pegem.
• Batu, S. (2000). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğret- menlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Ya- yınları.
• Bek, H., Gülveren, H. ve Baser, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2 (2) 160- 168.
• Bender, W. N., Vail, C. O. & Scott, K. (1995). Teachers' attitudes toward increased mainstrea- ming: Implementing effective instruction for students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 28(2), 87-94, 120.
• Bilgin İ. ve Bahar, M. (2008), Sınıf öğretmenlerinin öğretme ve öğrenme stilleri arasındaki ilişki- nin incelenmesi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 19-38.
• Cagney, T. L., (2009). Attitudes of general education teachers toward including students with special needs. Iowa State University. Graduate Theses and Dissertations. Paper 10817.
• Çepni, S. (2005). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Üçyol
• Diken, İ. H. ve Batu, S. (2015). Kaynaştırmaya giriş. İbrahim Hakan Diken (Ed.), İlköğretimde kaynaştırma içinde (s. 1-25). Ankara: Pegem.
• Diken, İ.H. ve Sucuoğlu, B. (1999). Sınıfında zihinsel engelli bulunan ve bulunmayan sınıf öğ- retmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştı- rılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2 (3), 26-34.
• Eichinger, J., Rizzo, T. & Sirotnik, B. (1991). Changing attitudes toward people with disabilities, Teacher Education and Special Education, 14, 121–126.
• Ekşi, K. (2010). Sınıf öğretmenleri ile özel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi ile ilgili tutumlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversi- tesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ellins, J. & Porter, J. (2005). Departmental difficulties in attitudes to special educational needs in the secondary school. British Journal of Special Education, 32, 188–195.
• Fischer, B. B. ve Fischer, L. (1979). Styles in teaching and learning. Educational Leadership, 36(4), 245-254.
• Forlin, C. (2001). Inclusion: ıdentifying potential stressors for regular class teachers. Educational Research, 43(3), 235-245.
• Forlin, C., Sharma, U., & Loreman, T., (2007) An ınternational comparison of pre-service teacher attitudes towards ınclusive education. Disability Studies Quarterly Fall 2007, Volume 27, No.4.
• Gözün, Ö., Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmele- rinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 65-77.
• Grasha, A. F. (2003). Teaching with style: the ıntegration of teaching and learning styles in the classroom. Center for Teaching Excellence. l7 (5).
• Grasha, A. F. (1996). Teaching with style: a practical guide to enhancing learning by understan- ding teaching & learning styles. Pittsburgh, PA: Alliance Publishers United States of America.
• Grasha, A. F. (1994). A matter of style: the teacher as expert, formal authority, personal model, facilitator and delegator. College Teaching, 42 (4), 142-149.
• Göçmen, N. M., Bozkurt, M., & Aydın, Ç. (2017). Sınıf öğretmeni adayları ile özel eğitim öğret- men adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının karşılaştırılması (2017) Kafkas Üniversitesi, e – Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), Nisan.
• Harvey, D. H. (1985). Mainstreaming: teachers’ attitudes when they have no choice about the matter, Exceptional Child, 32, 163–173.
• Kaleci, F. (2012). Matematik öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ile öğrenme ve öğre- tim stilleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,. Necmettin Erbakan University Institute of Educational Sciences. Konya.
• Kaner, S. (2000). Özel eğitime giriş dersinin, öğretmen adaylarının zihinsel engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi,1(1), 32-43.
• Kayhan, N., Şengül, A. ve Akmeşe, P. P (2012) İlköğretim birinci ve ikinci kademe öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araş- tırmaları Dergisi. 1 (3).
• Kırcaali-İftar, G. (1996). Kaynaştırmaya ilişkin görüşler ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışma- sı. VI. Özel Eğitim Günlerinde Sunulan Bildiri, Ankara.
• Kırcaali-İftar, G. (1998). Kaynaştırma ve destek özel eğitim hizmetleri. S. Eripek (Ed.). Özel Eği- tim (17-22). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Koçak, F., Arslantaş, S. ve Çalıkçı, N.M. (2008). Özel eğitimi geliştirme faaliyetleri komisyonu raporu. Konya: Milli Eğitim Müdürlüğü Yayını.
• Kuzu, S. (2011). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları ve öz duyarlık düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversi- tesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Mertoğlu, H. (2011). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretim stillerinin ve yapılandırmacı öğ- renme ortamlarına ilişkin algılarının öğretim uygulamalarına etkileri. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• McLeskey, J., Waldron, N. L., So, T.H., Swanson, K., Loveland, T. (2001). Perspectives of teac- hers toward ınclusive school programs. Teacher Education and Special Edcation (TESE). 24 (2) 108-115
• Orel, A., Zerey, Z. ve Töret, G. (2004). Sınıf öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutum- larının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (1), 23– 33
• Osborne, A.G., & Dimattia, P. (1994). The IDEA's least restrictive environment mandante: Legal implications. Exceptional Children, 61(1), 6-14.
• Parasuram, K. (2006). Variables that affect teachers’ attitudes towards disability and inclusive education in Mumbai, India. Disability and Society, 21(3), 231–242.
• Seçer, F. (2011). Sınıf öğretmenlerinin kişiler arası öz yeterlik inançları ile kaynaştırmaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üni- versitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programı Ve Öğretimi Bilim Dalı.
• Semmel, M. I., Abernathy, T.V., Butera, G., & Lesar, S. (1991). Teacher perceptions of the regular education initiative. Exceptional Children, 58, 9-23.
• Sharma, U., Forlin, C., Loreman, T., & Earle, C. (2006). Impact of training on pre-service teac- hers' attitudes about inclusive education, concerns about inclusive education, and sen- timents about persons with disabilities. International Journal of Special Education. 21(2). 80-93.
• Sönmez, V., Alacapınar, F. G.(2016). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Anı
• Sucuoğlu, B. (2006). Yeni İlköğretim Programları ve Öğretmen Yeterlikleri Işığında Etkili kay- naştırma Uygulamaları. Ekinoks
• Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H., İşcen Karasu, F., Demir, Ş. ve Akalın, S. (2014). Okul öncesi öğ- retmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin bilgi düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim, 14(4), 1467-1485.
• Şentürk, F. (2010). 7.sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri ile matematik öğretmenlerinin öğretme stillerinin öğrencilerin matematik dersi başarısı üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Şentürk, F., İkikardeş, N. Y. (2011). Öğrenme ve öğretme stillerinin 7. sınıf öğrencilerinin mate- matik başarısı üzerine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1).
• Temel, Z. F. (2000) okul öncesi eğitimcilerinin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18 : 148 – 155
• Ünal, M. (2017). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının öğretme stillerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Üredi, L. (2006). İlköğretim I. ve II. kademe öğretmenlerinin öğretim stili tercihlerine göre öğ- retmenlik mesleğine ilişkin algılarının incelenmesi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Van Reusen, A K., Shoho, A. R., & Barker, K. S., (2001), High school teachers attitudes toward inclusion. High School journal, 84(2), 7-21.
• Vaughn, S., Schumm, J.S., Jallad, B., Slusher, J., & Saumell, L. (1996). Teachers’ views of inclu- sion. Learning Disabilities Research & Practice, 11, 96-106.
• Yellin, P.G., Yellin, D., Claypool, P.L., Mokhtari, K., Carr, R., Latiker, T., Risley, L., & Szabo, S. (2003). I'm not sure I can handle the kids, especially, the, uh, you know special ed kids, Action in Teacher Education, 25 (1), 14-19.