DİN BİLİMCİSİ NE KADAR AGNOSTİKTİR?: ÇAĞDAŞ DİN BİLİMLERİNDE AGNOSTİSİZM SORUNU

Yıl 2018, Sayı: 14, 396 - 409, 01.04.2018

Duygu Mete

Öz

Çağdaş Din Bilimlerinde Religionswissenschaft karşı karşıya bulunduğumuz önemli metodolojik meselelerden biri objektiflik sorunudur. Din Bilimlerinin tarihine baktığımızda; üç önemli safha hemen gözümüze çarpmaktadır: 1. Teolojiyle iç içe veya onun hizmetinde bir alan olarak anlaşılan klasik Din Bilimleri dönemi. 2. Teolojiden nispeten özerklik veya bağımsızlık kazanan ve genel olarak İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında ortaya çıkan modern Din Bilimleri dönemi. 3. Kendini teolojiden tamamen bağımsız ve agnostik bir metodolojik anlayışla “din olgusunu dışardan inceleyen”, “tarafsız”, “herhangi bir dinin ikrarını yapmayan” ve kendini “seküler” olarak tanıttığı postmodern Din Bilimleri dönemi. Biz bu tebliğimizde Din Bilimlerindeki metodolojik agnostisizm meselesini sırasıyla, “içerden veya dışardan din bilimcisi olmak”, “dini anlamada dindar olmanın veya dindar anlayışın gerekliliği”, “bir dinin ikrarını veya itirafını yapmak” ve “akademide dindar olup olmamanın zorunluluğu” gibi konular altında değerlendireceğiz.

Anahtar Kelimeler

Din Bilimleri, Agnostisizm, Objektiflik, Modernizm Postmodernizm.

HOW AGNOSTIC IS THE RELIGIONSWISSENSCHAFTER?: THE PROBLEM OF AGNOSTICISM IN THE CONTEMPORARY RELIGIOUS SCIENCES

Öz

The question of normativity as one of the urgent methodological issues in the contemporary religious studies is at stake. When we look at the history of Religious Studies; three important phases are immediately blind-folded: 1. The classical period of Religious Studies, which is understood as an area of intermingled with or within the service of theology. 2. The period of modern Religious Studies that gained relatively autonomy within or independence from theology, as emerged after World War II. 3. The postmodern period of Religious Studies, in which the Religious Studies is totally independent from theology, and introduces itself as “secular”, “neutral”, “non-confessional” and “agnostic” in methodology. In this paper, we will evaluate the agnosticism in the Religious Studies in the light of the conceptions such as “stance as insider or outsider”, “the necessity of being religious or religious understanding”, “confessional or professional in the study of religion” or “dilemma as to be religious or agnostic in the academy”.

Anahtar Kelimeler

Religious Studies, Agnosticism, Objectivity, Modernism, Postmodernism.

Kaynakça

• Alıcı, M. (2011). Dinler Tarihinin Batılı Öncüleri. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Aliy, A. (2005). Wittgenstein felsefesinde din dili ve dinî iman-bir rekonstruksiyon denemesi, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5/1,157-175.
• Alper, Ömer Mahir, “İrfaniyye”, Diyanet islam ansiklopedisi, C. 22, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, 2000, s. 444-447.
• Aydın, M. (2005). Ansiklopedik Dinler Sözlüğü. Konya: Din Bilimleri Yayınları.
• Bochinger, C. (2016). Contemporary Views on Comparative Religion. Peter Antes vd.(Yay. Haz.). Pluralism and plurality in the study of religion. (s. 337-349). Canada: Equinox Publishing.
• Bruce, A. B. (1897). Theological agnosticism. The American Journal of Theology, 1/1, 1-12.
• Büyük, C. (2012). Wilfred Cantwell Smith’de dini araştırmaların objektifliği sorunu. Hitit Üni- versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11/22, 191-209.
• Byrne, P. (1999). The Insider/Outsider Problem in The Study of Religion. R. T. McCutcheon (Yay. Haz.). The study of religion: Neutral, scientific, or neither?. (s. 248-259). London: Cassell Publishing.
• Donovan, P. (1999). The Insider/Outsider Problem in The Study of Religion. R.T. McCutcheon (Yay. Haz.). Neutrality in religious studies. (s. 235-247). London: Cassell Publishing.
• Geertz, C. (1983). Local Knowledge. New York: Basic Books.
• Gökberk, M. (2014). Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gündüz, Ş. (1998). Din ve İnanç Sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları.
• Hallam, G. W. (1955). Source of word “agnostic”. Modern Language Notes, 70/4, 265-269.
• Huxley, T. H. (1889). Christianity and Agnosticism. Henry Wace vd. (Yay. Haz.). Agnosticism and christianity. (s. 194-241). New York: D. Appletton and Company.
• Huxley, T. H. (1889). Christianity and Agnosticism. Henry Wace vd. (Yay. Haz.). Agnosticism. (s. 14-57). New York: D. Appletton and Company.
• Jaffee, M. S. (1999). The Insider/Outsider Problem in The Study of Religion. R. T. McCutcheon (Yay. Haz.). Fessing up in theory: On professing and confessing in the religious studies classroom. (s. 274-286). London: Cassell Publishing.
• Kamppinen, M. (2016). Contemporary Views on Comparative Religion. Peter Antes vd. (Yay. Haz.). Normative rationality and the future prospects of religion education: The pers- pective of scientific realism. (s. 247-258). Canada: Equinox Publishing.
• Knott, K. (2005). The Rutledge Companion to The Study of Religion. J. R. Hinnels (Yay. Haz.). Insider/outsider perspectives. (s. 243-257). New York.
• Kuşcu, E. (2010). Dini araştırmalarda çoğulcu bir perspektife doğru; pozitivist sekülerliğin ve teolojileştirilmiş fenomenolojinin ötesinde, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10/2, 7-39.
• McCutcheon, R. T. (1999). The Insider/Outsider Problem in The Study of Religion. R. T. McCutcheon (Yay. Haz.). Genel introduction. (s. 1-11). London: Cassell Publishing.
• McCutcheon, R.T. (1997). Manufacturing Religion, New York: Oxford University Press.
• McCutcheon, R.T. (2001). Critics Not Caretakers, New York: State University of New York Press.
• McCutcheon, R.T. (2007). Studying Religion, London: Equinox Publishing.
• Meriç, C. (2016). Kültürden İrfana, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Özkan, M. Ş. (2016). W.C. Smith ve C. Hick’in dini çoğulculuk hipotezlerinin değerlendirilmesi, İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 46, 269-301.
• Packer, J. I. (Ed). (2005). New dictionary of theology. (9th ed. Vols. p. 12), England.
• Palomino, R. (2011). Religion and neutrality: myth, principle, and meaning. BYU Law Reviev, 3/5, 657-688.
• Segal, R. A. (1999). The Insider/Outsider Problem in The Study of Religion. R. T. McCutcheon (Yay. Haz.). In defense of reductionism. (s. 139-164). London: Cassell Publishing.
• Smart, N. (1996). Dimensions of The Sacred, California: Universty of California Press.
• Smart, N. (1999). The Insider/Outsider Problem in The Study of Religion. R. T. McCutcheon (Yay. Haz.). Within and without religion. (s. 221-234). London: Cassell Publishing.
• Smith, L. D. (2017). Stereotypıng Religion. Stoddard B. Ve Martin C. (Yay. Haz.). Religion con- cerns the transcendent. (s. 55-69). New York.
• Smith, W.C. (1963). The Meaning and End of Religion, New York: The Macmillan Company.
• Uslu, F. (2012). Agnostisizm. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11/21, 5-28.
• Wiebe, D. (1999). The Insider/Outsider Problem in The Study of Religion. R.T. McCutcheon (Yay. Haz.). Does understanding religion require religious understanding?. (s. 260-273). London: Cassell Publishing.
• Yıldırım, A. (2012). Çağdaş ingiliz felsefesinde din dilinin fonksiyonel analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1/2, 320-344.