TÜRKİYE’NİN DEMİR-ÇELİK ENDÜSTRİSİNİN REKABET GÜCÜNÜN DEĞİŞİMİ 1989-2016

Yıl 2017, Sayı: 12, 54 - 77, 01.12.2017

Oğuzhan Türker

Öz

Demir-çelik endüstrisi hem lokomotif niteliğinde hem de inşaat, otomotiv ve makine gibi sektörlere girdi sağlayan önemli bir sektördür. Bu çalışmanın amacı, böylesine önemli olan demir-çelik endüstrisinin rekabet gücündeki değişimini ortaya koymaktır. Türkiye’nin demir-çelik endüstrisinin rekabet gücünü ele alan çalışmaya rastlanmamış olması, çalışmanın önemini oluşturmaktadır. Türkiye’nin demir-çelik endüstrisinin rekabet gücünde meydana gelen değişim, SITC’de yer alan ürün demir-çelik ürün gruplarına göre incelenmiştir. 1989-2016 dönemi itibariyle yapılan analizde “Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler” yöntemi kullanılmıştır. Analizlerden iki önemli sonuç ortaya çıkmıştır. Birincisi, analiz dönemi boyunca tüm yıllarda Türkiye’nin toplam demir-çelik endüstrisinin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğudur. İkincisi ise, önceki yıllarda daha yüksek olan rekabet gücü indeks değerinin son dönemde azaldığıdır.

Anahtar Kelimeler

Demir-çelik endüstrisi, açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük, rekabet gücü, çelik ihracatı, çelik ithalatı.

THE CHANGE OF THE COMPETITIVE POWER OF TURKEY’S IRON AND STEEL INDUSTRY FOR THE PERIOD OF 1989-2016

Öz

Iron and steel industry is an important sector which both have the characteristics of locomotive and provides some inputs to sectors like construction, otomotive and machine. The aim of this paper is to present the change of the competitive power of iron and steel industry. The importance of this study is that there is not any study which examines the competitive power of these industries in Turkey. The change of the iron and steel industry’s competitive power of Turkey was examined in regards of iron and steel product group which are in SITC classification. In this analysis, Revealed Comparative Advantage method was used to measure the competitive power for the period of 1989-2016. Two important results have been found from the analyses. First, Turkey’s iron and steel industry has comparative advantage for all years during the analysis period. Second, although the iron and steel industry’s competitive power index value was higher for previous years, it decreased recently.

Anahtar Kelimeler

Iron and steel industry, revealed comparative advantage, competitive power, steel export, steel impo

Kaynakça

• Altay, Bülent ve Koray GÜRPINAR, (2008), “Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Bazı Rekabet Gücü Endeksleri: Türk Mobilya Sektörü Üzerine bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi C: 10, S: 1, ss. 257-274.
• Balassa, B. (1965), “Trade Liberalization and Revealed Comparative Advantage”, Manchester School of Economic and Social Studies, 33, pp. 99–124.
• Bartın Üniversitesi, (2017), Demir-Çelik Üretimi
• Bashımov, Güçgeldi, (2017), “Türkiye’nin Tarımsal Ürünlerdeki Rekabet Gücü: Orta Asya Ülkeleri ile Karşılaştırmalı Analizi”, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergi- si, 4(4), ss. 393–401.
• Birleşmiş Milletler, Dış Ticaret İstatistikleri, (2017), https://comtrade.un.org/data/, Eri- şim Tarihi: 25.11.2017
• Bulu, Melih; İ. Hakkı Eraslan ve Mehmet Barca, (2007), “Türk Gıda Sektörünün Ulusla- rarası Rekabetçilik Düzeyinin Analizi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Der- gisi, 9(1), ss.311-335.
• Coşkun, Ahu, (2014), “Dış Ticaret Teorileri Kapsamında Türkiye’nin Rekabet Gücü Üzerine Bir Değerlendirme, Tekirdağ S.M.M.M. Odası Sosyal Bilimler Dergisi, Nisan, Sayı: 3, ss. 1-10.
• Çakmak, Özge Aynagöz, (2005), “Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Rekabet Gücü: Türkiye Tekstil ve Hazır Giyim Endüstrileri Üzerine Bir Uygulama”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 5(1-2), ss.65-76.
• Çelik İhracatçıları Birliği, (2017), http://www.cib.org.tr , Erişim Tarihi: 05.11.2017 Çevik, Bora, (2017), Demir-Çelik Sektörü, İş Bankası Yayınları, https://ekonomi.isbank.com.tr/UserFiles/pdf/sr201703_demircelik.pdf , Erişim Tarihi: 20.11.2017
• Demir, İbrahim, (2001), Türkiye Beyaz Eşya Sanayinin Rekabet Gücü ve Geleceği, DPT Yayınları, Ankara.
• Dilber, İlkay, (2004), “Tekstil ve Konfeksiyon Sanayinin Rekabet Gücü”, Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 11(2), ss.85-97.
• Disk, (2003), Demir-Çelik Sektörü, http://docplayer.biz.tr/31750-Demir-celik-sektoru- disk.html , Erişim Tarihi: 20.11.2017
• Duman, Ayhan, (2008), Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Demir-Çelik Sanayii, Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, (Danışman: Prof. Dr. Ahmet Tabakoğlu), İstanbul, 124s.
• Ekonomi Bakanlığı, Demir-Çelik, Demir-Çelik Eşya Sektör Raporları, 2012, http://www.ttso.org.tr/dosyalar/demir-celik-sektoru-raporu.pdf , Erişim Tarihi: 14.11.2017
• Erkan, Birol, (2012), “Ülkelerin Karşılaştırmalı İhracat Performanslarının Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük Katsayılarıyla Belirlenmesi: Türkiye-Suriye Örneği”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 15, ss. 195-218.
• Eroğlu, Ömer ve Gökhan Özdamar, (2006), “Türk İmalat Sanayinin Rekabet Gücü ve Beyaz Eşya Sektörü Üzerine Bir İnceleme”, Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, 11, ss.85-104.
• Ersöz, Taner; Muharrem Düğenci; Muharrem Ünver ve Berkay Eyiol, (2015), “Demir Çelik Sektörüne Genel Bir Bakış ve Beş Milyon Ton Üstü Demir Çelik İhracatı Yapan Ülkelerin Kümeleme Analizi ile İncelenmesi”, Nevşehir Bilim ve Tekno- loji Dergisi, Cilt: 4(2), ss. 75-90.
• Gürpınar, Koray ve Mehmet Barca, (2007), “Türk Mobilya Sektörünün Uluslararası Rekabet Gücü Düzeyi ve Nedenleri”, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), ss. 41-62.
• http://muh.bartin.edu.tr/Files/ih0v4m4xq5gsv5hfko2ss2yd5201512161225ih0v4m4xq5gs v5hfko2ss2yd5201512161225.pdf Erişim Tarihi: 20.11.2017
• Internatıonal Steel Statıstıcs Bureau, (2017), http://www.issb.co.uk/ , Erişim Tarihi: 12.11.2017
• Kanoğlu, Neşe ve Ç. Emrah Öngüt, (2003), Dünyada ve Türkiye’de Tekstil-Hazır Gi- yim Sektörleri ve Türkiye’nin Rekabet Gücü, DPT Yayınları, Ankara.
• Kesbiç, C. Yenal; Ercan Baldemir ve Sibel Doğan, (2005), “Rekabet Gücü Ölçümü Ve Önemi: Türk Tarım Sektörü İçin Bir Analiz”, İstanbul Üniversitesi VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, İstanbul.
• Kök, Recep ve Orhan Çoban, (2005), “Türkiye Tekstil Endüstrisi ve Rekabet Gücü: AB Ülkeleriyle Karşılaştırmalı Bir Analiz Örneği (1989-2001)”, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 228, ss. 68-81.
• Mumcu, Zehra, (2003), Demir Çelik Hurda Raporu, İstanbul Ticaret Odası, http://www.ito.org.tr/Dokuman/Sektor/1-24.pdf , Erişim Tarihi: 14.11.2017
• Özdoğan, Ruhi, (2015), “Demir-Çelik Endüstrisinin Türkiye'nin Endüstriyel Kalkınma- sındaki Yeri”, Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 71 (71), http://dergipark.gov.tr/mta/issue/10698/129488 , Erişim Tarihi: 20.11.2017
• Saraçoğlu, Bedriye ve Nezir KÖSE, (2000), Bazı Gıda Sanayilerinin Uluslararası Reka- bet Gücü: Makarna, Bisküvi ve Un Sanayi, Proje Raporu, Ankara. Şahin, İlker, (2015), Demir-Çelik Sektörü, İş Bankası Yayınları, https://ekonomi.isbank.com.tr/UserFiles/pdf/demir_celik_sektoru.pdf , Erişim Tarihi: 20.11.2017
• Şahinli, Mehmet Arif, (2011), “Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi: Türki- ye Pamuk Endüstrisi Üzerine Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 21, ss. 227-239.
• Tüik, (2017), https://biruni.tuik.gov.tr/DIESS , Erişim Tarihi: 20.11.2017
• Türkiye Çelik Üreticileri Derneği, (2017), http://celik.org.tr/ , Erişim Tarihi: 05.11.2017
• World Steel Assocatıon, (2017), https://www.worldsteel.org/ , Erişim Tarihi: 25.11.2017