BOLVADİN İLÇESİ KARABAĞ KÖYLERİ FOLKLORUNDA ESKİ TÜRK İNANÇLARININ İZLERİ THE TRACES OF OLD TURKİSH BELİEFS İN KARABAĞ VİLLAGES BOLVADİN COUNTY
Öz
Folklor, bir milletin geleceğini sağlam temeller üzerinde kurmasında önemli bir araçtır. Türk milleti, ilk yazılı eserlerinden günümüze kadar milli manevi değerlerini bir bütünlük içinde devam ettirmiştir. Bu sürekliliği sağlayan en önemli unsur ise Türk kimliği ve şuurudur. Mekân, zaman ve sosyal şartlar değişse de bu değişim ve dönüşümün alt yapısında inanç sistemleri daima kendisine yer bulmuştur. Türk kültürü çok geniş bir coğrafyada bir bütünlük ve tarihi akış içerisinde dünden bugüne varlığını sürdürmektedir. Bu birlikteliğin oluşmasında hakiki değerlere sahip çıkılması ve inanç sisteminin sürekliliği önemli rol oynamıştır. Orta Asya’dan çeşitli sebeplerle Anadolu’ya göç etmek zorunda kalan Türkmen aşiretleri, Anadolu’nun her bir köşesinde Türklük şuurunu kaybetmeden hayatını idame ettirmektedirler. Bu gruplardan birisi olan Karabağ Türkmenleri, yaşam şekilleriyle, dilleriyle, üretimleri ve sosyal yaşamlarıyla eşsiz bir hazine konumundadırlar. Bu çalışmada, Bolvadin İlçesi Karabağ Köylerinin halkbilimi ürünlerinde eski Türk inanış sisteminin izleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bolvadin İlçesine bağlı üç Türkmen Karabağ köyü vardır. Sultandağı İlçesine bağlı Yenikarabağ köyü de Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinden geldiği ve Büyükkarabağ köyünden ayrıldığı için çalışmaya dahil edilmiştir. Karabağ köylerinde gündelik yaşamdan, önemli gün ve kutlamalara kadar hayatın her aşamasında ortaya konulan üretimlerin alt yapısında eski Türk dinine ait unsurların etkili olduğu söylenebilir. Bu çalışmada, Bolvadin İlçesi Karabağ köylerinde yaşayan halkın hayat tarzına etki eden inançları ve buna bağlı olarak gerçekleştirilen pratikler incelenmiş ve bunların özelliklerini üzerine durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aday, Erdal, Afyon Yöresi Halkbilimi Ürünlerinde Eski Türk İnançlarının İzleri, AKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar, 2003.
- Araz, Rıfat, Harput’ta Eski Türk İnançları ve Halk Hekimliği, (Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını. Ankara 1991.
- Aydın, Dilek, Yenikarabağ Folkloru, Lisans Bitirme Tezi, 2005.
- Bayar, Muharrem, Bolvadin Tarihi, 2. Cilt, Bilge Yayıncılık, Bolvadin, 2004
- Bayar, Muharrem, Yörükler Sempozyum Bildirileri, Kültür Bakanlığı, Antalya, 1994
- Boratav, Pertev Naili, 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, 10. Basım, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 2000.
- Çoruhlu, Yaşar, Türk Mitolojisin Ana Hatları, İstanbul 2002.
- Eroğlu, Ahmet, Bolvadin Yöresinde Yaşayan Karabağlılar ve Ortakarabağ Üzerine Sosyal Antropolojik Bir Araştırma, Ankara Ünversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara ,2009
- Filiz, Mehmet, Afyonkarahisar İli Bolvadin İlçesi Büyükkarabağ Köyü Folkloru, Dum- lupınar Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya, 2015.
- Göker, Osman, Bolvadin Karabağlıları ve Ağızları, V. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, Afyonkarahisar 200, ss.295-296.
- Gündüz, Tufan, Anadolu’da Türkmen Aşiretleri, Bilge Yayınları, Ankara, 1997
- Halaçoğlu, Yusuf, Osmanlı İmparatorluğu İskân Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, TTK Basımevi, Ankara, 1988
- İnan, Abdülkadir “Altay Şamanlığına Ait Maddeler”, Makaleler ve İncelemeler, C.I, Ankara 1998.
- İnan, Abdülkadir, Eski Türk Dini Tarihi, İstanbul, 1976.
- İnan, Abdülkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm, Materyaller ve Araştırmalar, Ankara 2000.
- Kalafat, Yaşar, “Halk İnançlarında Hususiyle Tahtacılarda Ayna”, Milli Folklor, Anka- ra, 1994,.
- Kalafat, Yaşar, Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Ankara 1990.
- Kalafat, Yaşar, Türk Halk İnançları, TTK Basımevi, Ankara, 2002
- Oğuz, Öcal-Ersoy, Petek, Türkiye’de 2006 Yılında Yaşayan Taş Kesilme Efsaneleri Mekânlar ve Anlatılar, Gazi Üniversitesi THBMER Yayınları, Anlara 2006.
- Ögel, Bahaettin, Türk Mitlojisi C.I –II, Ankara 1998.
- Örnek, Sedat Veyis, Türk Halkbilimi, Kültür Bakanlığı Yayınları Gelenek Görenek ve İnaçlar Ankara 1995
- Roux. Jan Paul, Türklerin ve Moğolların Eski Dini, İstanbul,2002
- Seyirci, Musa, “Afyonkarahisar Müzesindeki Hayat Ağaçlı Kilim Seccadeler”, IV.Afyonkarahisar Araştırma Sempozyumu Bildirileri, Afyon Belediyesi Yayın- ları, Afyon, 1995.
- Sümer, Faruk, Oğuzlar, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1972
- Tanyu,Hikmet, Türklerde Taşlarla İlgili İnançlar, Ankara 1978 Üyümez, Mevlüt “Günümüzde Afyonkarahisar Ölü Gömme Kültürü”, VI.Afyonkarahisar Araştırma Sempozyumu Bildirileri, Ankara, 2003.
THE TRACES OF OLD TURKİSH BELİEFS İN KARABAĞ VİLLAGES BOLVADİN COUNTY BOLVADİN İLÇESİ KARABAĞ KÖYLERİ FOLKLORUNDA ESKİ TÜRK İNANÇLARININ İZLERİ
Öz
Folklore is an important means in building a nation’s future on strong bases. Turkish nation has benn maintaining the national and moral values from the firs written Works until now. The most significant factor that enables this continutiy is the Turkish identity and mind. Even though the environments time and social life have changed, the value judgment and beliefs systems forming this transformation have been pfotecting their existences.Turkish culture has been sustaining its existence in a large geographical area in integrity and hictorical process from past to today. Protecting the genuine values and the continuity of belief system heve played an essential role in creating this synergy. The Turkmenian tribes having to immigrate to the Anatolia from the middle Asia due to ehe various reasons have maintained their life in every part of Anatollia without losing their Turkishness sense.Karabag Turkmen, one of these groups, remain as a great treasure with their life style, languages, produsts and social life. İn this presentation, the traces of old Turkish belief system are being identified in folklore products of Karabag villages, Bolvadin County. Yenikarabağ village connected to Sultandagi Caunty vas included in our study since it came from Karabag district of Azerbaijan and separated from Büyükkarabag village. We can say that the elements belonging to old Turkish religion underlie the products revealed from dailly tife to the important days and celebrations in every stage of life in Karabag vallages. In this study, the beliefs affecting the life style of the people living in Karabag village, Bolvadin County and the practices regarding this were examined and facused on the features of them.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aday, Erdal, Afyon Yöresi Halkbilimi Ürünlerinde Eski Türk İnançlarının İzleri, AKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar, 2003.
- Araz, Rıfat, Harput’ta Eski Türk İnançları ve Halk Hekimliği, (Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını. Ankara 1991.
- Aydın, Dilek, Yenikarabağ Folkloru, Lisans Bitirme Tezi, 2005.
- Bayar, Muharrem, Bolvadin Tarihi, 2. Cilt, Bilge Yayıncılık, Bolvadin, 2004
- Bayar, Muharrem, Yörükler Sempozyum Bildirileri, Kültür Bakanlığı, Antalya, 1994
- Boratav, Pertev Naili, 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, 10. Basım, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 2000.
- Çoruhlu, Yaşar, Türk Mitolojisin Ana Hatları, İstanbul 2002.
- Eroğlu, Ahmet, Bolvadin Yöresinde Yaşayan Karabağlılar ve Ortakarabağ Üzerine Sosyal Antropolojik Bir Araştırma, Ankara Ünversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara ,2009
- Filiz, Mehmet, Afyonkarahisar İli Bolvadin İlçesi Büyükkarabağ Köyü Folkloru, Dum- lupınar Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya, 2015.
- Göker, Osman, Bolvadin Karabağlıları ve Ağızları, V. Afyonkarahisar Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, Afyonkarahisar 200, ss.295-296.
- Gündüz, Tufan, Anadolu’da Türkmen Aşiretleri, Bilge Yayınları, Ankara, 1997
- Halaçoğlu, Yusuf, Osmanlı İmparatorluğu İskân Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, TTK Basımevi, Ankara, 1988
- İnan, Abdülkadir “Altay Şamanlığına Ait Maddeler”, Makaleler ve İncelemeler, C.I, Ankara 1998.
- İnan, Abdülkadir, Eski Türk Dini Tarihi, İstanbul, 1976.
- İnan, Abdülkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm, Materyaller ve Araştırmalar, Ankara 2000.
- Kalafat, Yaşar, “Halk İnançlarında Hususiyle Tahtacılarda Ayna”, Milli Folklor, Anka- ra, 1994,.
- Kalafat, Yaşar, Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Ankara 1990.
- Kalafat, Yaşar, Türk Halk İnançları, TTK Basımevi, Ankara, 2002
- Oğuz, Öcal-Ersoy, Petek, Türkiye’de 2006 Yılında Yaşayan Taş Kesilme Efsaneleri Mekânlar ve Anlatılar, Gazi Üniversitesi THBMER Yayınları, Anlara 2006.
- Ögel, Bahaettin, Türk Mitlojisi C.I –II, Ankara 1998.
- Örnek, Sedat Veyis, Türk Halkbilimi, Kültür Bakanlığı Yayınları Gelenek Görenek ve İnaçlar Ankara 1995
- Roux. Jan Paul, Türklerin ve Moğolların Eski Dini, İstanbul,2002
- Seyirci, Musa, “Afyonkarahisar Müzesindeki Hayat Ağaçlı Kilim Seccadeler”, IV.Afyonkarahisar Araştırma Sempozyumu Bildirileri, Afyon Belediyesi Yayın- ları, Afyon, 1995.
- Sümer, Faruk, Oğuzlar, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1972
- Tanyu,Hikmet, Türklerde Taşlarla İlgili İnançlar, Ankara 1978 Üyümez, Mevlüt “Günümüzde Afyonkarahisar Ölü Gömme Kültürü”, VI.Afyonkarahisar Araştırma Sempozyumu Bildirileri, Ankara, 2003.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Sayı: 12 |