FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ ADAYLARININ YARATICILIKLARI: “BEN ZORU SEVERİM” PROJESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Sayı: 12, 600 - 622, 01.12.2017

Alper Çorapçıgil Eda Demirhan Canan Laçin Şimşek İsmail Önder

Öz

Bu çalışmanın amacı, bir proje çalışmasında öğretmen adaylarının yaratıcılık düzeylerini ve bu çalışmanın yaratıcılıklarına etkisi ile ilgili düşüncelerini belirlemektir. Çalışmada, öğretmen adaylarından günlük hayatta tek hareketle yapabilecekleri bir işi 10 adımdan oluşan bir hareket zinciri oluşturarak yapmaları istenmiştir. Çalışma grubunu X üniversitesi Fen bilgisi Öğretmenliği programı 3. Sınıfında Fen Öğretimi Laboratuvar Uygulamaları II dersini alan 64 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmada öğretmen adayları öncelikle kendi yaratıcılıkları değerlendirmişler ve bu puanlardan grup ortalama yaratıcılık puanı oluşturulmuştur. Proje sonunda ortaya çıkan ürünler, araştırmacılar tarafından hazırlanan “Yaratıcılık Değerlendirme rubrik”i ile değerlendirilmiştir. Kendilerine yüksek ve düşük not veren öğretmen adayları arasından seçilen 8 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonunda, öğretmen adaylarının kendilerini oldukça yaratıcı buldukları ancak ortaya çıkan ürünlerin rubriklerden aldıkları puanların ortalama ve altında olduğu bulunmuştur. Görüşme yapılan öğretmen adayları proje çalışmasının yaratıcılıklarına olumlu etkileri olduğunu belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Projeye dayalı öğrenme, yaratıcılık, öğretmen adayları, proje çalışması.

THE CREATIVITY OF THE PROSPECTIVE SCIENCE TEACHERS: "I LOVE THE HARD" PROJECT SAMPLE

Öz

The aim of this study is to determine prospective science teachers’ creativity levels by the help of a project study they have done and to obtain their thoughts regarding the effect of this project study on their creativities. In the study, it is required prospective science teachers to construct a movement chain consisting of 10 steps whereas in the daily life they can do with a single movement. The study group consisted of 64 junior prospective science teachers who were enrolling to the “Laboratory Practices in Science Teaching II” course in science education program at X University. Prospective science teachers first of all evaluated their own creativity levels and from these scores the group average creativity score was formed. The products that emerged at the end of the project were evaluated with the "Creativity Evaluation Rubric" prepared by the researchers. Semi-structured interviews were conducted with the eight prospective science teachers selected among the prospective teachers who give high and low creativity scores to themselves. At the end of the study, it was found that although prospective science teachers found themselves as very creative, the creativity rubric scores of their project products were average or below average. The interviewed prospective science teachers stated that the project work they have completed had positive effects on their own creativity.

Anahtar Kelimeler

Project based learning, creativity, prospective science teacher, project work

Kaynakça

• Alencar, E. M. L. S. (2006). Creativity and barriers to its expression in online education courses. Gifted Education International, 21(1), 54-62.
• Altıntaş, E., Kerpiç, A., & Özdemir, A. Ş. (2012). The effect of teaching based on the purdue model on creative thinking skills of students. Kalem Eğitim ve İnsan Bi- limleri Dergisi, 3(1), 187-214.
• Altun Yalçın, S., Turgut, Ü., & Büyükkasap, E. (2009). Proje tabanlı öğretim yönteminin öğrencilerin elektrik konusu akademik başarılarına, fiziğe karşı tutumlarına ve bilimsel işlem becerilerine etkisinin incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 1(1), 81-105.
• Aşık-Ev, H. (2013). The significance and necessity of critical thinking for religious cul- ture and ethics course teacher. Turkish Studies -International Periodical for the Languages,Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 71- 93.
• Aydoğdu, N., & Yüksel, İ. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matema- tik tarihi inanç ve tutumları ile yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkinin ince- lenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 186-194.
• Bakaç, E., & Özen, R. (2017). Öğretmen adaylarının materyal tasarımı öz-yeterlik inanç düzeylerinin teknolojik pedagojik alan yeterlikleri bağlamında incelenme- si. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 613-632.
• Barnes, J., & Shirley, I. (2007). Strangely familiar: Cross-curricular and creative thinking in teacher education. Improving Schools, 10(2), 162-179.
• Birinci, E. (2008). Materyal tasarımı ve geliştirilmesinde proje tabanlı öğrenmenin kul- lanılmasının öğretmen adaylarının eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve bi- limsel süreç becerilerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Karaelmas Üni- versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Birişçi, S., & Karal, H. (2011). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli ortamda mater- yal tasarlarken işbirlikli çalışmalarının yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 203-219.
• Buck Institute for Education (BIE) (2002). Introduction to project based learning. www.bie.org/pbl/pblhanbook/BIE-DBLintropdf.
• Çankaya, İ., Yeşilyurt, E., Yörük., S., & Şanlı, Ö. (2012). Öğretmen adaylarında yaratıcı düşünmenin yordayıcısı olarak değişime açıklık ve hayal gücü. Uşak Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 46-62.
• Çelik, S. (2009). Projeye dayalı öğrenme yaklaşımının fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim ve teknolojinin doğası anlayışlarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Craft, A. (2000). Creativity across the primary curriculum. Routledge, London.
• Dindar, H., & Taneri, A. (2011). MEB’in 1968, 1992, 2000 ve 2004 yıllarında geliştirdiği fen programlarının amaç, kavram ve etkinlik yönünden karşılaştırılması. Kas- tamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 363-378.
• Ekinci, N., & Kaya, D. (2016). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının özel alan yeter- lik algılarının incelenmesi: İletişim, yaratıcılık ve estetik. Sakarya University Jo- urnal of Education, 6(1), 141- 157.
• Erdem, M., İlğan, A., & Çelik, F. (2013). Lise öğretmenlerinin duygusal zeka düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 509-532.
• Erden, M., & Akman, Y. (2008). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Gerlach, D. L. (2008). Project-based learning as a facilitator of self-regulation in a midd- le school curriculum. Doctor of Education, University of Pittsburgh, Umi num- ber: 3322305.
• İnel-Ekici, D. (2014). Öğretmen adaylarının fen öğretiminde yaratıcılığa ilişkin görüşle- ri ve yaratıcı düşünme etkinliklerinin uygulamaya yönelik öz-yeterlik algıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 142-172.
• Kamaraj, I., & Aktan, E. (1998). Okul öncesi eğitimde yaratıcılık ve problem çözme be- cerisi. Çağdaş Eğitim, 224, 55-60.
• Korkmaz, H., & Kaptan, F. (2001). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (20), 193-200.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı) (2013). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara.
• MEB (Millî Eğitim Bakanlığı) (2017). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Ankara.
• Next Generation Science Standards (NGSS). (2013). For States, by Sta- tes. http://www.nextgenscience.org/next-generation-science-standards.
• NRC (National Research Council) (2012). A framework for K-12 science education: Practices, crosscutting concepts, and core ideas. National Academies Press.
• Özden, Y. (2004). Öğrenme ve öğretme (6. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Patton, A. (2012). Work that matters. The teacher’s guide to project-based learning. Paul Hamlyn Foundation.
• Saka, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarına göre pedagojik alan bilgilerindeki değişimin incelenmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• San, İ., & Güleryüz, H. (2004). Yaratıcı eğitim ve çoklu zeka uygulamaları. Ankara: Al- kım Yayınları.
• Shanahan, M. C., & Nieswandt, M. (2009). Creative activities and their influence on identification in science: Three case studies. Journal of Elementary Science Edu- cation, 21(3), 63-79.
• Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sünbül, A. M. (2010). Öğretim ilke ve yöntemleri. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Sungur, N. (1988). Yaratıcı sorun çözme programının etkililiği: EYTP öğrencilerine iliş- kin bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Ankara.
• Taş, A. M. (2004). Sosyal bilgiler öğretmenliği eğitimi program standartlarının belir- lenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 28-54.
• Taşpınar, M. (2010). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Data Yayınları.
• Todd, S. M., & Shinzato, S. (1999). Thinking for the future: Developing higher level thinking and creativity for students in Japan and elsewhere. Childhood Educa- tion, 75(6), 342-345.
• Topoğlu, O. (2015). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının yaratıcı- lık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: ADÜ örneği. The Jo- urnal of Academic Social Science Studies, 35, 371-383.
• Torrance, E. P. (1965). Revarding creative behavior: experiments in classroom creati- vity. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Torrance, E.P. (1968) Education and the creative potential. Minneapolis: The University of Minnesota.
• Ulukök, Ş., Sarı, U., Özbek, G., & Çelik, H. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adayları- nın yaratıcılık düzeylerinin demografik değişkenler açısından incelenme- si. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 195-205.
• Yanpar Yelken, T. (2009). Öğretmen adaylarının portfolyoları üzerinde grup olarak yaratıcılık temelli materyal geliştirmenin etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(153), 83- 98.
• Yenilmez, K., & Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerile- rinin gelişimine katkısı. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 95–105.
• Yıldırım, R. (1993). Yaratıcılık ve Yenilik. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Yılmaz, O. (2006). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde proje tabanlı öğrenmenin öğrenenlerin akademik başarıları, yaratıcılıkları ve tutumlarına etki- si. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Zeren Özer, D., & Özkan, M. (2012). Proje tabanlı öğretimin fen bilgisi öğretmen aday- larının bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(3), 119-130.