KELİLE ve DİMNE’ DE ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİ DİL UNSURLARI

Yıl 2017, Sayı: 11, 491 - 498, 01.10.2017

Metin İlhan Muhammed Felat Aktan

Öz

Türkler’in farklı coğrafyalarda yaşam sürmeleri onların kültürüne, diline ve dinsel yaşamlarına büyük bir etkide bulunmuştur. Özellikle dilsel gelişmeler ve değişmeler, Türkler’in kurduğu siyasi birliklerle doğru bir orantı düzleminde seyretmiştir. Orta Asya’dan göç eden Türk kavimleri zamanla Anadolu’ya yerleşmiş ve burada siyasi birliklerini kurarken dilsel gelişmelerini de tamamlamaya çalışmışlardır. Eski Anadolu Türkçesi diye bahsettiğimiz bu dilsel dönem Oğuz Türkçesinin zamanla bir yazı dili haline gelmesiyle oluşmaya başlamıştır. Bir çok nüshası bulunan Kelile ve Dimne’nin çalışmamıza konu olan tercümesi, Ali b. Salih’in, Nasrallah tarafından Farsça olarak yazılan ve Anadolu’ya bu koldan giren Türkçe tercümesidir. Eser gramatiksel açıdan incelenmiş olup Eski Anadolu Türkçesiyle benzeşen yönlerine dikkat çekilmiştir. Bunun yanında aynı dönemlere ait bir çok eserle karşılaştırılarak dilbilgisel kullanım örnekleri gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eski Anadolu Türkçesi, Kelile ve Dimne, Morfoloji, Etimoloji

OLD ANATOLIAN LANGUAGE ITEMS IN THE KALILA we- DIMNA

Öz

The lead a life of the Turkish people in different geographies have been greatly influenced their cultural, linguistic a proportional relationship with the political unions established by the Turks. The Turkish tribes who immigrated from Central Asia gradually settled in Anatolia and tried to complete their linguistic development and religious life. Particularly linguistic developments and changes have been observed on the level of while establishing their political unions. This linguistic period, which we refer to as Old Anatolian Turkic, has begun to emerge as Oguz Turkish becomes a writing language over time.Situated many translation of Kalila we-Dimna. The Turkish tranlation which subject the work of us, is translated by Ali b. Salih who translated written in Persian from Nasrallah. The work in this way entered Anatolia. The work had been examined grammatically and drawed attention similarities with Old Anatolian Turkic. İn addition to this, had been showed examples of grammatical usage by comparing them with many works which belonging to the same perriods.

Anahtar Kelimeler

Old Anatolian Turkish, Kalila wa-Dimna, Morphology, Etymology

Kaynakça

• Gülsevin, G.(2010), Prof. Dr. Erdoğan BOZ ,Eski Anadolu Türkçesi, Ankara : Gazi Kita- pevi
• Gülsevin, G. (2011),Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, ANKARA: TDK
• Korkmaz, Z.(1960) Türk dilinde +ça Eki ve Bu Ek İle Yapılan İsim Teşkilleri Üzerine Bir Deneme , 1960, Ankara :Türk Tarih Kurumu
• Korkmaz, Z. (1975) Eski Türkçede Oğuzca Belirtiler s. 433-446 , Ankara: Bilimsel Bildiri- ler
• Türk İslam Ansiklopedisi, 2002, cilt: 25, sayfa: 210-212
• Ergin, M.(1986) Dede Korkut Nüshası, Dresten nüshası, Dede Korkut Kitabı , (Metin- Sözlük ), (3. Basım ), 1986, İstanbul:Ebru Yayınları
• Küçük, S.(2014) Şeyyad Hamza’nın , Yusuf u Zeliha’sındaki Arkaik Unsurlar, s.1- 25,ERZURUM: A.Ü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
• Timurtaş, F. K.(1972 ) Yunus Emre Divanı, S.1, İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser
• Mazıoğlu, H.(1974) Ahmet Fakih, Evsafı Mesacidi’ş-Şerife , Ahmet Fakih, Kitabu Evsafu Mesaci’ş-Şerife, ANKARA: TDK.
• Mansuroğlu, M. (1958 )Sultan Veled, ‘’Rebab-name’’, , Sultan Veled’in Türkçe Manzu- meleri, İstanbul :İstanbul Üniversitesi Yayınları, s.10-17
• Gülsevin G.(1989 ) Ahmed-i Dâ-î,’’ Miftahu’l Cenne’’ (Metin Dil Özellikleri-Dizin ), Ma- latya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Eğitimi Bilim Dalı Doktora Tezi