FİNANSAL PERFORMANSIN TOPSİS YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: BİST PERAKENDE TİCARET İŞLETMELERİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2017, Sayı: 11, 712 - 729, 01.10.2017

Ayşe Soy Temür , İlyas İlker İşler Günay Temür

Öz

Geçmişten günümüze insanoğlu en uygun kararı vermek üzerine önemli çabalar sarf etmiştir ve sarf etmektedir. Bu nedenle karar vermeye dönük olarak çeşitli yöntemler, yollar geliştirilmeye çalışılmıştır. Belirli koşullara göre sınıflandırılan alternatifler arasından en iyisinin seçilmesi olarak tanımlanabilecek karar verme süreci, bünyesinde barındırdığı çok kriterli yöntemlerle günümüzde işletmelerin finansal performanslarının değerlendirilmesi amacıyla da başvurulan bir ölçüm aracıdır. Çalışmada Borsa İstanbul Perakende Ticaret sektöründe faaliyette bulunan on işletmenin mali tablolarını kullanarak, bu işletmelerin finansal performansları, Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri’nden birisi olan TOPSIS yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışmada, 6 dönem için 2011-2016 yılları hesaplanan on üç finansal oran ile yöntem uygulanmış ve elde edilen sonuçlara göre işletmelerin performans derecelendirmeleri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Performans Analizi, Perakende Ticaret Sektörü, TOPSIS.

EVALUATION OF FINANCIAL PERFORMANCE BY TOPSIS METHOD: AN APPLICATION ON BIST RETAIL TRADE ENTERPRISES

Öz

Over the past human beings have made significant efforts to make the most appropriate decision and today these efforts are unceasingly going on. Therefore, aiming at making decision, variety of methods, ways have been examined to develop. Decision making process, that can be defined as selecting the best among the alternatives classified according to the specific circumstances, is measurement tool with the embodiment multicriteria methods applied for the evaulation of the financial performance of enterprises at the present day. In the study, financial performances of ten Retail Trade companies registered on Istanbul Stock Exchange ISE have been analyzed, with TOPSIS method which one of the Multi Criteria Decision Making Techniques, using company financial statements. The method has been applied using thirteen financial ratios calculated for four periods between 2011 and 2016 and company performances are evaluated according to the results obtained.

Anahtar Kelimeler

Financial Performance Analysis, Retail Trade Sector, TOPSIS.

Kaynakça

• Akkaya, G. (2004). Finansal Rasyolar Yardımıyla Havayolları İşletmelerinin Performansının Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 15-29.
• Akyüz, Y., Bozdoğan, T., & Hantekin, E. (2011). TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 21, 73-92.
• Bülbül, S. K. (2011). Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu (s. 71-97). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.
• Ceylan, C., & Ünal, Ç. (2011). Küreselleşmenin Sektörel Etkileri: Araştırma Projesi. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları Küresel Ekonomik Araştırmalar, Yayın No: 2010-98.
• Cheng-Ru Wu, C. T.-H. (2008). Financial Service of Wealth Management Banking: Balanced Scorecard Approach. Journal of Social Sciences, 4, 255-263.
• Choudhury, M., & Pal, K. (2009). Exploring the Dimensionality of Service Quality: An Application of TOPSIS in the Indian Banking Indusrry. Asia-Pasific Journal of Operational Research, 26(1), 115-133.
• Demireli, E. (2010). TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101- 112.
• Dumanoğlu, S., & Ergül, N. (2010). İMKB'de İşlem Gören Çimento Şirketlerinnin Malil Performansının TOPSISYöntemi İle Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İ. İ.B.F. Dergisi, 29(2), 323-339.
• Eleren, A. (2007). Kuruluş Yeri Seçiminin Fuzzy TOPSIS Yöntemi İle Belirlenmesi: Deri, Sektörü Örneği. Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi(13), 280-295.
• Eleren, A., & Soba, M. (2009). İşletmelerde Çok Boyutlu Performans Ölçümü ve Uşak Deri Sektöründe Bir Uygulama. Uluslararası Davraz Kongresi, (s. 24-27).
• Ergül, N., & Akel, V. (2010). Finansal Kirlama Şirketlerinin Finansal Performansının TOPSIS Yöntemi İle Analizi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi(12), 91-118.
• Gergin, R. E., & Baki, B. (2015). Türkiye'deki Bölgelerin Lojistik Performanslarının Bütünleştirilmiş AHS ve TOPSIS Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Business and Economics Research Journal, 6(4), 115-135.
• H. Deng, C. Y. (2000). Inter Company Comparison Using Modified TOPSIS With Objective Weights. Computer&Operations Research, 27(10), 963-973.
• Huang, J. (2008). Combining Entropy Weight and TOPSIS Method of Information System Selection. P.R. China: Information Network Center Guangxi University Nanning .
• igeme. (2017, 11). www.igeme.com.tr adresinden alındı
• Ishizaka, A., & Nemery, P. (2013). Multi,Criteria Decision Analysis: Methods and Software (First b.). Published by John Wiley & Sons Ltd.
• Jadidi, O., Hong, T., Firouzi, F., Yusuf, R., & Zulkifli, N. (2008). TOPSIS and Fuzzy Multi Objective Model Integration for Supplier Selection Problem. Journal of Achivements in Materials and Manufacturing Engineering, 31(2), 762-769.
• Kap. (2017, 11). Kamuyu Aydınlatma Platformu: www.kap.gov.tr adresinden alındı
• Karimi, M., Yusop, Z., & and Law, S. (2010). Location Decision for Foreign Direct Investment in ASEAN Countiries: A TOPSIS Approach. International Research Journal of Finance and Economics(36), 196-207.
• Kaya, A., & Gülhan, Ü. (2010). Küresel Finansal Krizin İşletmelerin Etkinlik ve Performans Düzeylerine Etkileri: 2008 Finansal Kriz Örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi(11), 61-89.
• Lai, e. (1994). TOPSIS for MODM. European Journal of Operational Research, 76, 486- 500.
• Lai, v. d. (1994). TOPSIS for MODM. European Journal of Operational Research, 76, 486-500.
• M. Taghavifard, M. R. (2011). A Hierarchical Fuzzy TOPSIS Model for Evaluating Tecnology Transfer of Medical Equipment. İnternational Journal of Academic Research, 3(3), 511-519.
• Monjezi, M. D. (2010). Application of TOPSIS Method for Selecting the Most Appropriate Blast Design. Arabian Journal of Geosciences, 5(1), 95-101.
• Ömürbek, N., Demirci, N., & Akalın, P. (2013). Analitik Ağ Süreci ve TOPSIS Yöntemleri İle Bilimdalı Seçimi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 118-140.
• Ömürbek, V., & Kınay, B. (2013). Havayolu Taşımacılığı Sektöründe TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 343-363.
• Özdemir, A., & Seçme, N. (2009). İki Aşamalı Stratejik Tedarikçi Seçiminin Bulanık TOPSIS Yöntem İle Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 2, 79- 112.
• Özdemir, M. (2017, 11 25). muhlisozdemir. http://www.muhlisozdemir.com/ blog/topsis/ adresinden alındı Özgüven, N. (2011). Kriz Döneminde Küresel Perakendeci Aktörlerin Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 151-162. pwc. (2017, 11 20).
• www.pwc.com.tr/publications/industrial/retail consumer/pdf/donusurken-buyuyen-turkiye-perakende-sektoru-raporu.pdf adresinden alındı
• Tayyar, N., Akcanlı, F., Genç, E., & Erem, I. (2014). BİST'e Kayıtlı Bilişim ve Teknoloji Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi(61), 19-40.
• Wang, M., & Cheng, R. (2001). Considering The Financial Rations on the Performance Evaluation of Highway Bus Industry. Transport Reviews, 21(4), 449-467.
• Wang, T.-C., Chang, J.-F., & A. T.-T. (2010). Applying TOPSIS Method to Evaluate the Business Operation Performanceof Vietnam Listing Securities Companies. International Conference on Computational Aspects of Social Networks. Taiyuan.
• Yayar, R., & Baykara, H. V. (2012). TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. Business and Economics Reseacrh Journal, 3(4), 21-42.
• Yurdakul, M., & İç, Y. T. (2003). Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-18.