KAYSERİ SİNDELHÖYÜK KASABASI’NDA HASIR DOKUMACILIK MAT WEAVING IN KAYSERİ / SİNDELHÖYÜK

Yıl 2017, Sayı: 10, 63 - 79, 01.08.2017

Zuhal Türktaş

Öz

Kültür tarihinin aydınlanmasında ve geçmişte yaşamış toplumlar hakkında bilgi sahibi olabilmemizde, sanat eserleri büyük önem taşımaktadır. Bu anlamda geleneksel dokumacılık içerisinde üretilen bitkisel dokumalar, bölgesel olarak hammaddenin bol olduğu yerlerde toplumun ihtiyaçlarından doğan, üretime yönelik faaliyetler olarak değerlendirilebilir. Hasır dokuma, durgun su kaynaklarının bulunduğu bataklık bölgelerde bitkisel hammaddelerin yoğun yetişmesine bağlı olarak yapılmaktadır. Bu çalışmada Kayseri ilinin Develi ilçesi Sindelhöyük Kasabası’nda üretilen hasır dokumaların hammadde, teknik, desen ve kullanım alanları hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır. Yörede hasır dokuma, iş gücü açığını giderdiği ve gelir kaynağı sağladığı için önemlidir. Son yıllarda teknolojinin gelişmesiyle farklı alanlardaki iş fırsatları, dokuma sanatını geçim kaynağı olmaktan uzaklaştırmıştır. Yapılan hasır dokumalara alternatif ürünlerin ortaya çıkması ve pazarlama sıkıntısı bu el sanatının kaybolmasında etken olmuştur. Bu çalışma kaybolmakta olan hasır dokuma sanatının önemini belirtmek, yöredeki hammaddelerin kullanım alanlarını saptamak ve geçim kaynağına katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hasır, Dokuma, Gelenek

MAT WEAVING IN KAYSERİ / SİNDELHÖYÜK KAYSERİ SİNDELHÖYÜK KASABASI’NDA HASIR DOKUMACILIK

Öz

Art works are of great importance when we can have knowledge about the history of culture and the societies that lived in the past. In this sense, vegetable weaves produced in traditional weaving can be regarded as production oriented activities arising from the needs of the community where the raw material is abundant locally. Mesh weaving is performed in the marsh areas where stagnant water resources are present depending on the intensive cultivation of plant raw materials. In this study, we will try to give information about the raw materials, technical, design and usage areas of the mesh fabrics produced in the town of Develi, Sindelhöyük, Kayseri province. Wire mesh weaving in the region is important because it relieves the labor force and provides a source of income. With the development of technology in recent years, business opportunities in different fields have removed the art of weaving from being a source of livelihood. The emergence of alternative products of woven weaving and marketing difficulties have been a factor in the disappearance of this handicraft. This work was carried out in order to indicate the importance of the disappearing matte weaving art, to determine the usage areas of the related raw materials and to contribute to the source of livelihood.

Anahtar Kelimeler

Mat Weaving, Weaving, Tradition

Kaynakça

• Aliyeva, Kübra, 1999, ‘ Tarih, Gelenek ve Ekonomik Açıdan Azerbaycan’da Hasır Do- kuma Sanatı’, 2000’li Yıllarda Türkiye’de Geleneksel Türk El Sanatlarının Sa- natsal, Tasarımsal, Ekonomik Boyutu Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlı- ğı, Hagem Yayınları 281, Ankara, s. 3-8.
• Altınbaş, Tekin, Yazıcıoğlu, Yahşi, 1987, Kayseri İli El Dokusu Halı Dokuyucuları Ve Çalışma Koşulları Üzerinde Bir Araştırma, Ankara, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, s. 1-49.
• Arlı, Mustafa, 1990, Köy El Sanatları, Ankara, Ankara Üniversitesi Ziraat Yayınları, s. 36.
• Arseven, Celal Esad, 1983, “Hasır”, Sanat Ansiklopedisi, II. Cilt, Milli Eğitim Basım Evi, İstanbul, s. 690-691.
• Baytop, Turhan, 1997, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yük- sek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 578, Ankara, s.130.
• Bittel, Kurt, 1937, Prehistorik Dönemde Anadolu’da Ölü Gömme Adetleri, İstanbul, s.67
• Bezirci, Zuhal, 2007, ‘’Göller Bölgesi’nde Bitkisel Dokumacılık ve Üretilen Hasır Do- kumaların Bazı Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma’’, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, (Nisan).
• Dingil, Süleyman, 1990, Bitkilerle Anadolu, Ankara, s. 69.
• Gürtanın, Neriman, 1961, Türkiye’de Nebati Örücülükte Kullanılan Ham Maddeler ve Bunlardan Yapılan Mamuller ile Bu Ham Maddelerin Selüloz ve Alfa – Selüloz Değerleri Üzerinde Araştırmalar, Ankara, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, s. 53- 54, ‘den Auge 1931, cilt IV, s. 188.
• Kayahan, Serpil, 1973, Bataklık Sazının Değerlendirilmesi, Ankara, Tarım Bakanlığı Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları, s. 3-7.
• Ögel, Bahaddin, 1978, ‘Hasır ve Hasırcılık’, Türk Kültür Tarihine Giriş, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, s.191-199.
• Şahin, Zahide, 2002, ‘Sindelhöyük (Develi) Kasabası’nda Hasır Dokumacılığı Ve Bitki- sel Örücülük’, Bütün Yönleriyle I. Develi Bilgi Şöleni 26 - 28 Ekim 2002. Develi Belediyesi Kültür Yayınları, Kayseri, s. 729- 734.
• Şahin,Zahide,2007, Sindelhöyük (Develi) Kasabası’nda Hasır Dokumacılığı ve Bitkisel Örücülüğe Dair. I. Uluslar arası Türk El Dokumaları Kongresi, S.Ü. Selçuklu Araştırmaları Merkezi Başkanlığı, 1-2- Kasım 2007, Konya.
• Onuk, Taciser, AKPINARLI, Feriha vd. 1998, Tarsus El Sanatları, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, s. 13.