9 NUMARALI VARNA ŞER’İYYE SİCİLİNİN TANITIMI VE FİHRİSTİ

Yıl 2017, Sayı: 10, 756 - 809, 01.08.2017

Coşkun Dönmez

Öz

Şer‘iyye sicilleri Osmanlı Devleti’nin idarî, siyasî, askerî, adlî, sosyo-ekonomik ve kültürel yapısının ortaya konulmasında birinci elden kaynaklar arasında yer almaktadır. Şer'iyye mahkemelerinde tutulan bu vesikalar hukuki ihtilafların yanı sıra merkezden gönderialen ferman, berat, emir ve hükümler, sefere çıkan ordunun ihtiyaçlarıyla ilgili yapılan hazırlıklar, alım-satım olayları, vasi, vekil ataması, bağış, rehin, evlenme-boşanma, borç tescilleri, vakıflarla ilgili kayıtlar, gıda ve eşya fiyatları gibi sosyo-ekonomik, kültürel, idari ve siyasi yapı ile ilgili çok çeşitli bilgileri ayrıntısıyla ihtiva etmektedir. Bu açıdan şeri’yye sicilleri toplumların ve milletlerin sosyal, siyasi ve ekonomik tarihlerinin açıklanması açısından önemlidir. Bu çalışmada 9 numaralı Varna defteri incelenerek tanıtılmıştır. Defter hakkında kısa bir bilgi verdikten sonra defterde yer alan belgelerin tasnifi yapılmış ve belgeler özetler halinde verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Varna, Şer’iyye Sicili, Osmanlı Devleti

VARNA SHERIFF REGISTER OF NUMBER 9 INTRODUCTION AND FICTION

Öz

Şer'iyye recordings are among the primary sources for revealing the administrative, political, military, judicial, socio-economic and cultural structure of the Ottoman State. In addition to the legal disputes, these documents held in the sheriff's courts are also subject to a variety of legal issues such as ferman, berat, orders and provisions sent to the headquarters, preparations related to the needs of the army of the army, buying and selling incidents, guardianship, proxy appointment, donation, pledge, records on foundations, and a wide range of information on socio-economic, cultural, administrative and political structures such as food and goods prices. From this point of view, shari'a regeneration is important in terms of explaining the social, political and economic histories of societies and nations. In this study, Varna Book No. 9 was examined and introduced. After giving brief information about the book, the documents in the book have been sorted and the documents have been summarized

Anahtar Kelimeler

Varna, Ser'iyye recording, Ottoman State.

Kaynakça

• Numaralı Varna Şer’iyye Sicili Defteri
• Akgündüz, Ahmet, Şer’iyye Sicilleri Mahiyeti Toplu Katoloğu ve Seçme Hükümler, TDA Vakfı Yay, İstanbul, 1988.
• Alpaslan, Erhan, 1247-1254 H./M. 1830-1838 Tarihli 2 Nolu Varna Şer’iyye Sicil Defteri- nin Transkribsiyonu ve Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, KSÜ Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Kahramanmaraş, 1996.
• Alpaslan, Erhan-Aydın, Tülay, Balkanlar'da Bir Türk Şehri: Varna (Sosyo-Kültürel Açıdan Bir İnceleme), Uluslararası II. Türk Kültürü Araştırmaları Sempozyu- mu, Nevşehir Hacıbektaş Üniversitesi-Sarayevo Üniversitesi, Bosna Hersek, 2015.
• Başaol Samattin-İbrahimzade, Kemal, Rusya’nın Pavlovsk Sarayı Müzesi’ndeBulunan Varna Kalesi Kitabeleri, Turkish Studies, 10/1, Ankara, 2015, s.175-194.
• Bayram, Sabehattin, H. 1260/M. 1844-H. 1275/M. 1858 Tarihli Varna Kazası Kadı Sicili, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Fa- kültesi Türk İktisat Tarihi Bilim Dalı, İstanbul, 1995.
• Dönmez, Coşkun, 9 Numaralı Varna Kadı Sicilinin Transkripsiyonu Ve Değerlendi- rilmesi, Yüksek Lisans Tezi, KSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş, 2017.
• Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitap Evi, Ankara, 2011.
• Emecen, Feridun, “ Varna Muharebesi “, Dia, Cilt: 42,İstanbul, 2012, s. 527-530.
• Ersoy Hacısalihoğlu, Neriman, Kırım Savaşında Haberleşme: Varna Telgaraf Hattı
• Şebekesi, Savaştan Barışa: 150. yıl dönümünde Kırım Savaşı ve Paris Antlaşması (1853-1856), 22-23 Mayıs 2006, Bildiriler, İ.Ü.E.F. Tarih Araştırmala rı Merkezi, İstanbul, 2006.
• …………………….. 19. Yüzyılda Liman Şehri Varna’da Nüfus Yapısı ve Ticaret, Prof. Dr. Şevki Nezihi Aykut Armağanı, Eds. Gülden Sarıyıldız v.d., İstanbul: Etkin Kitaplar, 2011, s. 97-114.
• Gökbilgin, Tayyip, “Varna “, İa, Cilt: 13: İstanbul, 1986, s. 210-214.
• Günay, Vehbi, Balkan Şehir Tarihleri Kaynağı Olarak Şer’iyye Sicillerinin Envanter ve Kataloglarının Tespiti Hakkında, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt: XVIII, S. 2, Aralık, 2003, s. 71-82.
• Hocaoğlu, Beycan, Varna İlinde İsmi DeğiştirilenTürkçe Yerleşme Adları, Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, S.II/1, Haziran, 2016, s.73-92.
• Kiel, Machiel, “ Varna “, Dia, Cilt: 42, İstanbul, 2012, s. 524-527.
• Koyuncu Kaya, Miyase, Osmanlı İdaresinde Bir Balkan Şehri: Varna (1774-1878), Tur- kish Studies, Cilt:10, Ankara, 2015, s. 383-418.
• Sevici, Hatice, 54 Numaralı Konya Şer'iye Sicili'nin (1-190) Değerlendirme ve Transk- ripsiyonu, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2011.
• Stanford J. Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, ( çev: Mehmet Har- mancı) e yayınları, Cilt: 1,İstanbul, 2008.
• Uğur, Yunus, “ Şer’iyye Sicilleri “, Dia, 39, İstanbul, 2010, s. 8-11.