SOSYAL MEDYA VE TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL MEDYA KULLANICILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2017, Sayı: 9, 36 - 54, 01.06.2017

Özlem Çetinkaya Bozkurt G. Tuğçe Söyleyici

Öz

Bu araştırmanın amacı, sosyal medyanın tüketicilerin satın alma öncesi ve sonrasındaki davranışları ile sosyal medya ilişkisini ve bu davranışlarda bazı demografik değişkenlere göre farklılık olup olmadığını ortaya koymaktır. Çalışma Türkiye’deki sosyal medya kullanıcıları üzerinde yürütülmüştür. Araştırmaya ilişkin verileri toplamak için anket tekniğinden yararlanılmıştır. Soru seti oluşturulurken İşlek’in 2012 kullandığı ölçekten faydalanılmıştır. 425 sosyal medya kullanıcından elde edilen veriler amaca uygun bir istatistik programı yardımı ile analiz edilmiştir. Araştırmada güvenilirlik analizi, faktör analizi, betimsel analizlerin yanı sıra cinsiyet, yaş ve eğitim düzeyi değişkenlere göre tüketicilerin satın alma öncesi ve sonrası davranışlarının farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmek amacıyla bağımsız örneklem t-testi kullanılmıştır. Sonuç olarak, sosyal medyada satın alma öncesi ve sonrası tüketici davranışı ile yaş ve eğitim düzeyi değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Ayrıca, sosyal medyada satın alma sonrası tüketici davranışı cinsiyet değişkenine ve sosyal medya kullanımının satın alma sürecine etki düzeyi eğitim düzeyine göre farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Sosyal Medya Pazarlama, Tüketici Davranışları

RELATIONSHIP BETWEEN SOCIAL MEDIA AND CONSUMER BEHAVIORS: A RESEARCH ON SOCIAL MEDIA USERS IN TURKEY

Öz

The purpose of this research is revealing the relationship between consumers’ behavior on before and after purchasing and social media while revealing the whether consumers’ behavior is changeable according to demographic variables. The research was conducted on social media users in Turkey. To collect data which is related to research, questionnaire method was used. While forming question set, scale which was used by İşlek 2012 was utilized. Data which were get from 425 social media users were analyzed with statistical program which is appropriate to goal. Reliability analysis, factor analysis and descriptive analysis were used as well as independent sample t-test which was for understand that whether the consumers’ before and after purchasing behavior differ according to gender, age and educational level. Therefore, statistically meaningful difference was found between consumers’ before and after purchasing behavior in social media and variables which are age and educational level. In addition, after purchasing behavior in social media become dissimilar according to gender variable and impact of social media usage on purchasing process differs with respect to educational level.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Social Media Marketing, Consumer Behavior

Kaynakça

• Akkaya, D. (2013). Sosyal Medya Reklamlarında Tüketici Algılarının Tutum, Davranış ve Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aytan, C. (2014). Markaların Sosyal Medya Kullanımının Tüketici Davranışı Üzerindeki Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Kemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bagozzi, R. P. ve Yi, Y. (1988). On the Evaluation of Structural Equation Models, Journal of The Academy of Marketing Science, 16 (1), 74-94.
• Biçer, E. (2012). Sosyal Medya Pazarlaması ve Marka İmajı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bostancı, M. (2010). Sosyal Medyanın Gelişimi ve İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Sosyal Med- ya Kullanım Alışkanlıkları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üni- versitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Forman, C., Ghose, A. ve Wiesenfeld, B. (2008). Examining the relationship between reviews and sales: The role of reviewer identity disclosure in electronic markets. Information Systems Research, 19(3), 291-313.
• Demirel, A. (2013) E-Ticarette Sosyal Medya Etkilerinin İncelenmesi Ve Bir Uygulama, Yayın- lanmamış Yükseklisans Tezi. İzmir: Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
• Durukan, T., Bozaci, İ ve Hamsioğlu, A., B. (2012). An Investigation of Customer Behaviors in Social Media, European Journal of Economics, Finance and Administrative Science, Is- sue:44, 148-158.
• Elmore, L. (2011). Competing for Jobs When You’re up Against Your Mum, Your Grandpa, and Your Pers. Women In Business, Summer, 37-39.
• Eroğlu, A. (2009). Faktör Analizi, Editör: Ş. KALAYCI, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatis- tik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 321- 331.
• Fernando, P. M. P. ve Jayawickramarathne, S. G. W. K. (2011). Influence of Social Media on Purchasing Behavior–With Special Reference to Facebook Users. International Confe- rence on Business and Information-2011 Faculty of Commerce and Management Studies University of Kelaniya- Sri Lanka.
• Füller, J., Mühlbacher, H., Matzler, K. ve Jawecki, G. (2009). Consumer empowerment through internet-based co-creation. Journal of Management Information Systems, 26(3), 71-102.
• Hajli, M. N. (2014). A study of the impact of social media on consumers. International Journal of Market Research, 56(3), 387-404.
• Ioanăs, E. ve Stoica, I. (2014). Social media and its impact on consumers behavior. International Journal of Economic Practices and Theories, 4(2), 295-303.
• İslamoğlu, A., H. ve Altunışık (2008). Tüketici Davranışları, 2. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• İşlek, M. (2012). Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkileri: Türkiye’deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayri, M (2009). Araştırmalarda Gruplar Arası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaş- tırma Teknikleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 51- 64.
• Keskin, S. ve Baş, M. (2015). Sosyal Medyanın Tüketici Davranışları Üzerine Etkisinin Belirlen- mesi, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F., Dergisi, 17(3), 51- 69.
• Kozinets, R.V. (2002). The Şeld behind the screen: using netnography for marketing research in online communities. Journal of Marketing Research 39 (1), 61– 72.
• Mangold G. ve Faulds D. (2009). Social media: The new hybrid element of the promotion mix, Business Horizons, 52, 357-365.
• Mucuk, İ. (2010). Pazarlama İlkeleri, Gözden Geçirilmiş 18. Basım, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Nunally, J.C. (1978). Psychometric Theory., 2nd Edition, NewYork: Mcgraw-Hill.
• Odabaşı, Y. ve Barış, G. (2002).Tüketici Davranışı. İstanbul: MediaCat Yayınları.
• Olgun, B. (2014). Sosyal Medya ve Tüketici Davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Parlak, F. (2010). Sosyal Medya ve Tüketici Satın Alma Karar Sürecine Etkileri: Nitel Bir Uygu- lama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü.
• Polat, C. ve Külter, B. (2007). Tüketicilerin Perakende Mağaza Tercihini Etkileyen Faktörler: Niğde İli Örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 1- 18.
• Ridings, C. M. ve Gefen, D. (2004). Virtual community attraction: why people hang out online. journal of Computer-Mediated Communication, 10(1), 1-10.
• Schlosser, A. E. (2005). Posting versus Lurking: Communicating in a Multiple Audience Con- text, Journal of Consumer Research, 32(2), 260–5
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics, sixth ed., Boston: Pearson.
• Tengilimoğlu, E. (2014). Hastane Ve Hekim Tercihinde Sosyal Medya Kullanımının Etkisi: An- kara İli Örneği, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Ankara: Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı.
• Tokol, T. (2007). Pazarlama Yönetimi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık
• Zümrüt, S. (2016). Sosyal Medya Reklamlarının Tüketici Davranışına Etkisi: Instagram Kullanı- cıları Üzerine Bir Çalışma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Nuh Naci Yaz- gan Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• http://www.kurumsalhaberler.com/pr/sosyal-medya-nedir.aspx (26.11.2016)
• http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21779 (03.05.2017)
• https://wearesocial.com/special-reports/digital-in-2017-global-overview (24.07.2017)