TÜRKİYE-ALMANYA DIŞ TİCARETİNDE DÖVİZ KURU VE GELİR ETKİSİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

Yıl 2017, Sayı: 7, 389 - 406, 01.02.2017

Mehmet Barış Aslan

Öz

Bir ülkenin en önemli ekonomik problemleri içerisinde yer alan dış ticaret açıkları, ekonomi yönetimleri için de çözülmesi gereken öncelikli sorunlar arasında yer almaktadır. Bundan yola çıkarak çalışmada, Türkiye dış ticaretinde önemli bir partner olan Almanya ile Türkiye arasındaki dış ticaret, döviz kuru ve gelir elastikiyetleri çerçevesinde incelenerek, dış ticaret açıklarına yönelik amprik literatüre ışık tutması hedeflenmiştir. ARDL Ekonometrik analiz yönteminin kullanıldığı çalışmada, 1998Q1-2014Q4 dönemi çeyreklik veriler kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, iki ülke arasındaki dış ticarette döviz kuru etkisinin veya diğer bir ifadeyle Marshall-Lerner kuralının geçerli olmadığı görülmüştür. Diğer taraftan söz konusu ikili ticarette güçlü gelir etkisinin olduğu görülmüş dolayısıyla dış ticaret açıklarının azaltılmasına yönelik döviz kuru politikalarından ziyada gelir politikalarının daha etkili sonuçlar doğuracağı öngörülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, Döviz Kuru, ARDL, Marshall-Lerner

EXCHANGE RATE AND INCOME EFFECT ON TURKEY-GERMANY FOREIGN TRADE: APPROACH OF ARDL BOUNDS TEST

Öz

One of the most significant economic problems of a country, foreign trade deficits take place in primary challenges to be resolved for economy administrations. Taking stand from this point of view, this study aims to investigate the foreign trade between Germany and Turkey, two significant partners in foreign trade, in terms of exchange rate and income elasticity and to shed light on empirical literature on foreign trade deficits. In this scope, ARDL Econometrics analysis method was applied and quarter data of 1998Q1-2014Q4 period were used. According to the obtained results, the effect of exchange rate on foreign trade between two countries, in other words, Marshall-Lerner condition was found invalid. On the other hand, it was anticipated that income policies would lead to more effective results rather than exchange rate policies towards reducing the foreign trade deficits since the income effect was found strong in the given bilateral trade.

Anahtar Kelimeler

Foreign Trade, Exchange Rate, ARDL, Marshall-Lerner

Kaynakça

• Alemu, A. M., Sang, L. J. (2014). ‘‘Examining the Effects of Currency Depreciation on Trade Balance in Selected Asian Economies’’. International Journal of Global Business, 7(1), 59-76.
• Andersson, A., Styf, S. (2010). How Does a Depreciation in the Exchange Rate Affect Trade Over Ti- me?. (Bachelor’s Thesis Within Economics), Sweden: Jönköping University.
• Arize, A. C. (1994). ‘‘Cointegration Test of a Long-Run Relation Between the Real Effective Exchange Rate and the Trade Balance’’. Internatıonal Economıc Journal, 8(3), 1-9.
• Atgür, M., Altay, N. O., ‘‘Enflasyon Hedeflemesi Sürecinde Para Talebi İstikrarının ARDL Mo- deli Yaklaşımı ile Analizi: Türkiye ve Endonezya Örneği’’. Eskişehir Osmangazi Üniversi- tesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(1), 79- 97.
• Ay, A., Üçler, G., Koçak. İ. (2009). “Reel Döviz Kuru Dalgalanmalarının Dış Ticareti Üzerine Etkisinin Sınır Testi Yaklaşımı ile Analizi: 1996-2006 Türkiye Örneği”. S.Ü. İ.İ.B.F Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(17), 151-68.
• Gomez, D. M., Ude, G. F. A. (2006). Exchange Rate Policy and Trade Balance a Cointegration Analy- sis of the Argentine Experience Since 1962. Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2016, Munich Personal Repec Archive (MPRA) Ağ Sitesi: https://mpra.ub.uni-muenchen.de
• Göçer, İ., Elmas, B. (2013). ‘‘Genişletilmiş Marshall-Lerner Koşulu Çerçevesinde Reel Döviz Kuru Değişimlerinin Türkiye'nin Dış Ticaret Performansına Etkileri: Çoklu Yapısal Kı- rılmalı Zaman Serisi Analizi ’’, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 7(1), 137-157.
• Görüş, M. Ş., Türköz, K. (2016). ‘‘Türkiye’de Petrol Talebinin Fiyat ve Gelir Esneklikleri: ARDL Sınır Testi ve Nedensellik Analizi’’. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 31-54.
• Hamori, S. (2008). ‘‘Trade Balances And The Terms of Trade ın G-7 Countrıes: Penal Coıntegra- tıon Approach’’. Applied Econometrics and International Development, 8(2), 14-22.
• Hepaktan, C. E. (2009). ‘‘Türkiye’nin Marshall-Lerner Kosuluna İlişkin Parçalı Eşbütünleşme Analizi ’’. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 16(1), 40-55.
• Khan, M. S. (1974). ‘‘Import and Export Demand in Developing Countries’’. IMF Staff Papers, 21, 678-693.
• Mahmud, S. F., Ullah, A., Yücel, E. M. (2004). “Testing Marshall-Lerner condition: a non- parametric approach”. Applied Economics Letters, 11, 231–236.
• Ogutu, G. O. (2014). Effects of The Real Exchange Rate on The Trade Balance in Kenya. (Master of Arts in Development Studies). Hague/Netherlands: International Institute of Social Stu- dies.
• Oskooee, M. B., Brooks, T. J. (1999). ‘‘Cointegration Approach to Estimatıng Bilateral Trade Elasticities Between U.S. and Her Trading Partners’’. International Economic Journal, 13(4), 119-128.
• Oskooee, M. B., Niroomand, F. (1998). ‘‘Long-Run Price Elasticities and The Marshall-Lerner Condition Revised’’, Economics Letters, 61(1), 101-109.
• Özdamar, G. (2015).’’ ‘‘Türkiye Ekonomisinde Döviz Kuru Geçiş Etkisi: ARDL-Sınır Testi Yak- laşımı Bulguları’’. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (32), 66-97.
• Peker, O. (2008). ‘‘Reel Döviz Kurunun Ticaret Dengesi Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği’’. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 33-43.
• Sek, S. K., Har, W. M. ‘‘Testing for Marshall-Lerner Condition: Bilateral Trades between Malay- sia and Trading Partners’’. Journal of Advanced Management Science, 2(1), 23-28.
• Seyidoğlu, H. (2013). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama. İstanbul: Güzem Can Yayın- ları.
• Şimşek, M., Kadılar, C. (2005). ‘‘Türkiye'nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yöntemi ile Eşbütünleşme Analizi’’, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1), 144-152.
• Ünsal, E. M. (2013). Makro İktisat. Ankara: İmaj Yayıncılık.
• Vergil, H., Erdoğan, S. (2009). ‘‘Döviz Kuru-Ticaret Dengesi İlişkisi: Türkiye Örneği’’. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 35–57.
• Yayar, R., Birol, Y. E., Demir, Y. (2013). ‘‘Türkiye’nin İhracat ve İthalat Talep Fonksiyonlarının Rusya ile Dış Ticareti Bağlamında Analizi’’[Bildiri]. Internatıonal Conference on Eurasian Economies, (ss.479-485), St. Petersburg: Russia