SOME DETECTIONS ON “HARAKÂNΔ AS A CULTURAL AND ECONOMICAL IMAGE

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 26, 395 - 409, 25.03.2021

Hasan Ali Diken

Öz

Abu’l Hasan Harakânî stands out as a person who unites the various worlds of culture and civilization of Turkish society. Because Harakânî has played an important role in laying the heritage of the process of creating a new culture who carried the cultural accumulation created and maintained in the areas of Central Asia or Turkestan in the historical process to the basins of the Caucasus and Anatolia. According to some rumors, Harakânî had been "soul mentor" of Ahmad Yasawî and Mawlânâ Jalâluddîn Rûmî. In these terms, promoting Harakânî whose name has been frequently pronounced in Kars who is named as "Spiritual Architect of Kars" in national and international environments engages a very significant place in terms of Turkish culture. In this article, economic dimension of the cultural accumulation around Harakânî will be considered and a number of definitions will be made regarding the evaluation of Harakânî as a cultural image.

KÜLTÜREL VE EKONOMİK BİR İMGE OLARAK “HARAKÂNΔ ÜZERİNE BAZI TESPİTLER

Öz

Ebü’l Hasan Harakânî, Türk toplumunun çeşitli kültür ve medeniyet dünyalarını birleştiren bir şahsiyet olarak dikkat çekmektedir. Zira Harakânî, tarihsel süreç itibariyle; Orta Asya veya Türkistan sahasında yaratılan ve yaşatılan kültür mira-sını Kafkasya ve Anadolu havzalarına taşımakla birlikte, yeni bir kültür oluşturma sürecinin temellerinin atılmasında önemli bir role sahip olmuştur. Kimi rivayetlere göre, Harakânî, kendisinden sonra yaşamış iki tasavvuf erbabı olan Ahmet Ye-sevî’nin ve Mevlânâ Celâleddîn Rûmî ’nin “gönül hocalığı”nı yapmıştır. Bu ba-kımdan, Kars ölçeğinde adı sıkça dillendirilen ve “Kars’ın Manevî Mimarı” olarak da adlandırılan Harakânî’nin ulusal ve uluslararası çevrelerde tanıtılması, Türk kültürü açısından oldukça mühim bir yer işgal etmektedir. Bahse konu durumun bir devamı olarak, bu makale kapsamında; Harakânî etrafındaki kültürel birikimin ekonomik boyutu ele alınıp, Harakânî’nin kentsel bir imge olarak değerlendirilme-sine dair birtakım tespitlerde bulunulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel ve Ekonomik İmgeler, Harakânî, Kars, Türk Kültürü, Kültür Ekonomisi.

Kaynakça

• Buhurcu, A. ve Baranseli, M. (1967). Kars İl Yıllığı/1967. Ankara: Tisa Matbaacılık.
• Can, A. (2014). “Ebu’l Hasan Harakani’nin Hayatı ve Eserleri”. Harakani Dergisi. Sayı 1, 33-48.
• Çelik, İ. (2014). “Tasavvufî Düşünce Tarihinde Ebu’l-Hasan el-Harakânî”. Harakani Dergisi. Sayı 1, 75-90.
• Çobanoğlu, Ö. (2000). Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü. 1. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (2015). Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk İnançları. 2. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Demir, S. (2012). “Kültürel Bellek, Gelenek ve Halk Bilimi Müzeleri”. Millî Folklor. Yıl 24, Sayı 95, 184-193.
• Diken, H. A. (2020). “Ani Ören Yeri’nin Kars’taki Kültür Turizmine Katkıları Bağlamında Bazı Tespitler”. Journal of Applied Tourism Research. Cilt 1, Sayı 2, 99-114).
• Ebu’l Hasan Harakânî. (2001). Nûru’l-Ulûm – Şeyh Ebu’l Hasan-i Harakânî. Ş. Kantarcı (Haz.), Kars: Şehit Ebu’l Hasan Harakânî Derneği Yayınları.
• Ferîdüddîn Attar. (1991). Tezkiretü’l-Evliya. S. Uludağ (Haz.), 1. Baskı, İstanbul: Erdem Yayınları.
• Gök, B. (2014). “Ebu’l-Hasan Harakânî’nin Menkıbevî ve Tarihî Şahsiyeti”. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı 13, Bahar, 103-121.
• Oğuz, M. Ö. (2007). “Folklor: Ortak Bellek veya Paylaşılan Deneyim”. Millî Folklor. Yıl 19, Sayı 74, 5-8.
• Oğuz, M. Ö. (2009). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?. 1. Baskı, Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Ölçer Özünel, E. (2011). “Kültür Turizminde ‘Yöresel’ ve ‘Otantik’ Olanı Sorgulamak ve Tüke-tilmiş Mekânları Yeniden Üretmek Üzerine”. Turkish Studies. 6/4, Sonbahar, 255-262.
• Özdemir, N. (2009). “Kültür Ekonomisi ve Endüstrileri ile Kültürel Miras Yönetimi İlişkisi”. Millî Folklor. Yıl 21, Sayı 84, 73-86.
• Özdemir, N. (2012a). Kültür Ekonomisi ve Yönetimi. Seçki, 1. Baskı, Ankara: Hacettepe Yayıncılık.
• Özdemir, N. (2012b). Medya, Kültür ve Edebiyat. İkinci Baskı, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Özdemir, N. (2017). Kültür Bilimi ve Yönetimi. 1. Baskı, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Özdemir, N. ve Özdemir, E. (2020). “Yaratıcı Kentler ve Yaşayan Kültür”. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi. Cilt 3, Sayı 4, 2-23.
• Özköse, K. (2017). “Ebü’l-Hasan Harakânî’nin Nakşbendiyye Silsilesindeki Yeri”. Kafkas Üniver-sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Cilt: IV, Ek Sayı: 1, 8-30.
• Selvi Ünlü, T. (2017). “Kent Kimliğinin Oluşumunda Kentsel Bellek ve Kentsel Mekân İlişkisi”. Planlama. 27 (1), 75-83.
• Uludağ, S. (1997). “Harakânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16. Cilt, İstanbul: İSAM – İslam Araştırmaları Merkezi, 93-94.
• Üzüm, H. (2013). “Ebu’l-Hasan Harakani’de Fakr Kavramı”. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eği-tim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt 2, Sayı 5, 97-116.