ELEKTRONİK MÜZİKTE KÜLTÜREL MELEZLİK OLGUSU: DJ İPEK VE MERCAN DEDE ÖRNEKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 27, 146 - 159, 25.06.2021

Caner Özbek , Ümit Kubilay Can

Öz

Günümüzde özellikle iletişim teknolojileri alanında meydana gelen gelişmeler ışığında, kültürler arasındaki hareketlilik zaman ve mekân kavramlarının dışına taşınmış bir durumdadır. Kültürlerin kendi içinde ya da farklı bir kültür ile arasında gerçekleşen her türlü bilgi alışverişinin sonucunda kültürel açıdan yeni melez yapılar ortaya çıkmaktadır. Müzik sanatında, özellikle ses kayıt teknolojilerinin ge-lişmesi ile ortaya çıkan teknik açıdan özgürlük durumu beraberinde melez müzik formlarının oluşma sürecini getirdiği görülmektedir. 20. yüzyıl başlarında ortaya çıkan elektronik müzik, müzik içerisinde katmanlı yapılar oluşturulmasına imkân tanıyarak iki farklı yapının aynı form içerisinde iç içe kullanılmasına uygun bir or-tam meydana getirmiştir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı; farklı müzik kültürle-rinin ya da formlarının bir arada kullanıldığı elektronik müzik alanında kültürel melezlik olgusu irdelenmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında, müziklerinde elektronik müzik ile farklı kültürlere ait müzikleri veya olguları bir arada kullanan çok kültürlü bir müzik yapısına sahip DJ İpek ve Mercan Dede örnekleri ele alın-mıştır.

Anahtar Kelimeler

Müzikte melezleşme, kültürel melezlik, elektronik müzik, DJ İpek, Mercan Dede.

THE CASE OF CULTURAL HYBRIDITY IN ELECTRONIC MUSIC: EXAMPLES OF DJ İPEK AND MERCAN DEDE

Öz

Today, especially in the light of developments in the field of communication Technologies, the mobility between cultures has been moved out of the concepts of time and space. Culturally new hybrid structures emerge as a result of all kinds of information exchange that takes place within cultures or with a different culture. It is seen that the state of technical freedom in the art of music, especially with the development of sound recording Technologies, brought the formation of hybrid music forms with it. Electronic music, which emerged at the beginning of the 20th century, created an environment suitable fort he use of two differen structures in the same form by allowing the creation of layered structures in music. In this context, the aim of this study is; In the field of electronic music, in which different musical cultures or forms are used together, the concept of cultural hybridity has been studied. Within the scope of the study, the examples of DJ İpek and Mercan Dede, who have a multicultural musical structure that use electronic music and music or facts belonging to different cultures, were discussed.

Anahtar Kelimeler

Hybridization in music, cultural hybridity, electronic music, DJ İpek, Mercan Dede.

Kaynakça

• Akman, K. (2008). Sufism, Spirituality and Sustainability: Rethinking Islamic Mysticism Thrpugh Contemporary Sociology. Comparative Islamic Studies, 4 (1/2), 1-15.
• Bauman, Z. (2010). Küreselleşme Toplumsal Sonuçları (Çev.: A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Born G. and Hesmondhalgh, D. (2000). Western Music and Its Others Difference, Representation, and Appropriation in Music. London: University of California Press.
• Bourse, M. (2009). Melezliğe Övgü (Çev.: I. Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bozkurt, V. (2019). Küreselleşme ve Kültür, Kültür ve Toplum İçinde. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayını.
• Buğra, S. (2011). Mimari Melezlik Yerelin Kendini “Yeni”den Tanımlaması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Burke, P. (2011). Kültürel Melezlik (Çev.: M. Topal). İstanbul: Asur Yayınları.
• Çaycı, B. ve Karagülle, E. A. (2016). İletişimin Dijitalleşmesi ve Kültürel Melezleşme. Global Media Journal TR Edition, 6 (12), 570-586.
• Değirmenci, K. (2008). Turkish World Music: Multiple Fusions and Authenticities. Yayımlan-mamış Doktora Tezi, Middle East Technical University, Ankara.
• Demirel, E. (2013). Müzikte Postmodernizm. NWSA-Fine Arts, D0141, 8 (4), 379-388.
• Dursun, I. I. Z. (2016). Uluslarötesi Birlikten Ecdada: Türkçe Sözlü İslami Hip-Hop. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3 (1), 207-227.
• Gilroy, P. (1993). The Black Atlantic Modernity and Double Consciousness. London & New York: Verso Books.
• Gölebakar, S. (2005). 20. Yüzyıl Kültürel Alanında Avangard Sonrası Müzikteki “Aradalık”lar Arkın Ilıcalı (Mercan Dede) ve Müziği Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Mi-mar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güney, S., Pekman, C. ve Kabaş, B. (2013). Sokaklardan “Club”lara: Alman-Türk Gençliğinin Müzik Serüveni. Sosyoloji Dergisi, 3 (27), 251-271.
• Gürkan, B. (2016). Küreselleşmenin Müziği-Müziğin Küreselleşmesi. Uluslararası Sosyal Araştır-malar Dergisi, 9 (44), 1446-1457.
• Hall, S. (2014). Yerel ve Küresel: Küreselleşme ve Etniklik. Mülkiye Dergisi, 38 (2), 133-150.
• Holton, R. (2013). Küreselleşmenin Kültürel Sonuçları (Çev.: K. Karaman). Sosyoloji Konferansları, 47 (1), 59-75.
• Hutnyk, J. (2005). Hybridity. Ethnic and Racial Studies, 28 (1), 79-102.
• Kanık, İ. (2016). Küreselleşme Sürecinde Kültürel Melezleşme Örneği Olarak Yemek Kanalları ve Programları. Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, 22 (86), 237-258.
• Kraidy, M. M. (2005). Hybridity, or the Cultural Logic of Globalization. Philadelphia: Temple Uni-versity Press.
• Küçükebe, M. (2013). Etnomüzikolojide Çalgı Odaklı Çalışmalar ve Kültürel Bağlamıyla Çalgı. Sanat ve Tasarım Dergisi, 5 (5), 118-131.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü (Çev.: O. Akınhay ve D. Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Milostivaya, A. and Nazarenko, E. (2017). Post-colonial Theory of Homi K. Bhabha: Translator’s and Translatologist’s Reflection. Advances in Social Science. Edication and Humanities Re-search (ASSEHR), (97), 181-186.
• Mutlu, K. (2015). Kültürel Melezlik Bağlamında Tepecik Filarmoni Orkestrası. EÜ Devlet Kon-servatuarı Dergisi, (6), 1-12.
• Oğuz, E. (2015). Günümüz Sanatında Güncel Kesitler: Küreselleşmenin Sanata Etkileri, Postsa-nat, İlişkisel Sanat ve Temellük Sanatı Hakkında. Sanat ve Tasarım Dergisi, 5 (2), 72-87.
• Özaras, M. E. (2019). Çağdaş Balkan Sanatı Örneklerinin Melezlik Kavramı Üzerinden Kültüra-lizm ve Çokkültürlülük Bağlamında İncelenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 843-851.
• Öztürk, G. (2016). “Flamenko Geleneğinin Farklı Müzikal Dokular İçerisinde Var Oluş Süreci ve Biçimleri Bağlamında Türkiye Örneği”, Uluslararası Müzik Sempozyumu “Müzikte Performans”, Eds: Göğüş G. ve Varlı E. 408-416, 12-14 Ekim, Bursa.
• Öztürk, G. (2019). Geleneksel ve Modernite Dikotomisinde Türk Popüler Müzik Yapıları ve Melezlik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens-titüsü, Bursa.
• Pierce, A. (2015). Music and Islamic Reform. Senior Thesis: Music and Religious Studies, Linfield University, Portland.
• Pieterse N. J. (1994). Globalisation As Hybridisation. International Sociology, 9 (2), 161-184.
• Ritzer, G. (2010). Globalization A Basic Text. United Kingdom: Wiley-Blackwell.
• Saha, A. (2011). Negotiating the Third Space: British Asian Independent Record Labels and the Cultural Politics of Difference. Populer Music and Society, 34 (4), 437-454.
• Said, W. E. (1994). Culture and Imperialism, Vintage Books. New York: A Division of Random House, Inc.
• Saral, E. (2020). Kültürel Melezleşme Olgusunun Karadeniz Popüler Müziği Üzerindeki Görü-nümü. Researcher: Social Science Studies, 8 (1), 236-247.
• Scroeder, K. S. (2007). Küreselleşen Kulüp Kültürünün Ticari ve Kültürel Ağları: İstanbul Durağı. Kiral, Pusch, Schönig ve Yumul (Ed.), Cultural Changes in the Turkic World, 1. Edition (s. 37-48) içinde. doi: https://doi.org/10.5771/9783956506925-1
• Selçuk, E. (2017). Sanatta Kültürel Melezleşme. Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi, 2 (2), 57-70.
• Senay, B. (2014). The Fall and Rise of the Ney: From the Sufi Lodge to the World Stage. Ethno-musicology Forum, 23(3), 405-424.
• Smith, P. (2007). Kültürel Kuram (Çev.: S. Güzelsarı ve İ. Gündoğdu). İstanbul: Babil Yayınları.
• Şenalp, T. (2016). Gelenekselle Güncelin Sınırında Philip Glass ve Türk Müziği Üzerine Düşün-dürdükleri. Kesit Akademi Dergisi (The Journal of Kesit Academy), 2 (5), 43- 50.
• Tanrıbilir, N. R. (2010). Reklamlarda Melez Kültür Kullanımı ve Değişen Sosyal Değerin Rek-lamlara Yansıması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uluç, G. ve Süslü, B. (2017). Kültürel Karşılaşmalar: Melez Müzikler. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 7 (3), 475-487.
• Young, C. J. R. (1995). Colonial Desire Hybridity in Theory, Culture and Race. New York: Routledge Press.