DEĞERLER EĞİTİMİ BAĞLAMINDA KUTADGU BİLİG

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 27, 327 - 341, 25.06.2021

Tuğba Şimşek

Öz

Kutadgu Bilig on birinci yüzyılda Balasagunlu Yusuf Has Hacib tarafından ya-zılmış “İslami Dönem Türk Edebiyatı”nın bilinen ilk eseridir. Eserde felsefe, psiko-loji, sosyoloji, tıp, din, iletişim, spor, eğitim, folklor vb. gibi pek çok bilim dalına hi-tap eden bilgiler yer almaktadır. Bu bilgiler ışığında verilen öğütler de pek çok değeri barındırmaktadır. Değerler verilirken düz bir anlatımdan kaçınılmakta, değerler karakterler ve temsil ettikleri özellikler üzerinden karşılıklı konuşmalar yoluyla tartışmalı olarak örneklerle ele alınmaktadır. 2019 Türkçe Dersi Öğretim Progra-mı’nda da on kök değere yer verilmektedir. Bu değerlerin Kutadgu Bilig’de de yer aldığı tespit edilmiştir. Çalışmada, Kutadgu Bilig’de yer alan değerler nitel araş-tırma yöntemlerinden doküman incelemesi ve betimsel tarama yönteminden fay-dalanılarak değerlendirilmiştir. Beyitlerin farklı yöntem-tekniklerle Türkçe dersle-rinde kullanılabilirliği üzerine görüşler sunulmuştur. Eser farklı yönleriyle çok bo-yutlu olarak incelenmiş eserden örneklerle bu açılar verilerek yorumlanmıştır. So-nuç olarak Kutadgu Bilig içinde yer alan bugün bile önemini koruyan bilgilerle değerler eğitimine kaynaklık edebilecek nitelikte olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Değerler Eğitimi, Kutadgu Bilig, Türkçe, Türkçe Dersi, Türkçe Eğitimi.

KUTADGU BILIG IN THE CONTEXT OF VALUES EDUCATION

Öz

Kutadgu Bilig is the first known work of "Islamic Period Turkish Literature" written by Balasagunlu Yusuf Has Hacib in the eleventh century The book contains information that appeals to many disciplines such as philosophy, psychology, sociology, medicine, religion, communication, sports, education, and folklore. The advice given in the light of this information also contains many values. While giving values, a straightforward expression is avoided, values are discussed with examples through discussions over the characters and the features they represent. Ten root values are also included in the 2019 Turkish Course Curriculum. It has been determined that these values are also included in Kutadgu Bilig. In the study, the values in Kutadgu Bilig were evaluated by making use of qualitative research methods, document analysis and descriptive scanning method. Opinions on the usability of couplets in Turkish lessons with different methods and techniques are presented. The work has been examined in different aspects in a multi-dimensional way and interpreted by giving these angles with examples from the work. As a re-sult, it is seen that the information contained in Kutadgu Bilig, which remains im-portant even today, can be a source of values education.

Anahtar Kelimeler

Values Education, Kutadgu Bilig, Turkish, Turkish Lesson, Turkish Education.

Kaynakça

• Bilgen, S. (2019). Değerler Eğitimi Açısından Kutadgu Bilig. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (No: 545132).
• Birkan, G. Z. (2016). Kutadgu Bilig’de Değerler Öğretimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (No: 452181).
• Bozkırlı, K. Ç. (2015). Kutadgu Bilig’deki Eğitsel Ögelerin Tespiti ve Bu Ögelere Yönelik Türkçe Öğretmeni Adaylarının Görüşlerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ata-türk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (No: 394788).
• Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2007). Designing and Conducting Mixed Methods Research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Dilâçar, A. (2016). 900. Yıldönümü Dolayısıyla Kutadgu Bilig İncelemesi (5. Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gupta, A., Sood, N., Tiwari, G. N., Kaushikee, Jindal, P. M. (2017). Value education. New Delhi: Vikas Publishing House Pvt. Ltd.
• Güngör, E. (2000). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar Ahlâk Psikolojisi, Ahlâkî Değerler ve Ahlâki Gelişme –Profesörlük Tezi- Ötüken Neşriyat.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi (26. baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• MEB Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). (2019). 38Thttp://mufredat.meb.gov.tr 38T
• Şimşek, T. (2021). Türkçe Öğretim Programlarında Yer Alan Değerler Eğitimi Açısından Kutadgu Bilig’in İncelenmesi ve Örnek Metinler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı.
• Tekşan, K. (2012). Türkçe Dersi Değerler Eğitiminde Kutadgu Bilig’in Kullanımı. Ahi Evran Üni-versitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1-17. Doi: https://doi.org/10.19171/uefad.679322.
• Üstünel, Ö. Y. (2020). Edim Bilimi Bakış Açısıyla Kutadgu Bilig. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yeşilyurt E. (2019). Değerler Eğitimine Uygunluğu Açısından Öğretim Yöntem ve Tekniklerinin İncelenmesi: Bir Derleme Çalışması. EKEV Akademi Dergisi 23(77), 121-146. http://www.ekevakademi.org/Makaleler/1531122177_09%20Etem%20YESILYURT.pdf
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Baskı). Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmaların-daki Yeri ve Önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-17. Doi: https://doi.org/10.29250/sead.596929
• Yılmaz, F. (2019). Kutadgu Bilig’de Yönetim ve Eğitim. Yüksek Lisans Tezi. T.C. Kırıkkale Üni-versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yusuf Has Hacib. (2008). Kutadgu Bilig, (Çev. Reşit Rahmeti Arat). Kabalcı Yayınevi.