KADIN İSTİHDAMINDA KAYIT DIŞILIK SORUNU

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 27, 386 - 400, 25.06.2021

Kübra Şahin Abdülkadir Develi

Öz

Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin en önemli göstergelerinden biri kadınların istihdamda yer almasıdır. Sanayi Devrimiyle birlikte ücretli işgücü olarak işgücü piyasasında yer almaya başlayan kadınlar, tarihsel süreç içerisinde hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde birçok engelle karşılaşmışlardır. Karşılaşılan bu engellerden biri de hem işgücü hem ülke ekonomisi bakımından önem arz eden kayıt dışı çalışmadır. Kayıt dışı çalışma sonucu, bireyler sosyal güvenlik sisteminin sağladığı olanaklardan yararlanamamakta, devlet de vergi kaybına uğramaktadır. Negatif dışsallıklardan dolayı kayıt dışı çalışma üzerinde durulması ve çözülmesi gereken bir sorun haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, dünyada ve Türkiye’de kadınların istihdam ve kayıt dışı istihdam oranlarından yola çıkılarak kayıt dışı kadın istihdamın nedenleri, sonuçları ve kayıt dışı istihdamın azaltılmasına yöne-lik çözüm önerileri üzerinde durulacaktır. Çalışmada teorik yöntem kullanılarak kadın istihdamı, kayıt dışı istihdam ve Türkiye’de kadınların kayıt dışı istihdam oranları Türkiye İstatistik Kurumu, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Dünya Banka-sı’ndan elde edilen verilerle açıklanmıştır. Literatüre katkı sağlaması amacıyla so-nuç kısmında kadınların istihdam oranlarının artmasının yanı sıra kayıt dışı istih-dam oranlarının da yüksek olduğu gözlemlenmiş ve bu durumun önüne geçilmesi adına kadınların mesleki eğitimlerinin artırılarak nitelikli işgücü haline gelmeleri-nin sağlanması, yeterli düzeyde eğitim seminerlerinin düzenlenmesi, devletin işve-ren üzerindeki mali yükümlülüğü azaltacak önlemler alması, denetimlerin sıklaştı-rılması ve işsizliğin azaltılarak kayıt dışılığa yönelimin engellenmesi gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kadın işgücü, kayıt dışı istihdam, kayıt dışı kadın istihdamı.

THE PROBLEM OF NOT REGISTRATION IN WOMEN'S EMPLOYMENT

Öz

One of the most important indicators of the development levels of countries is the participation of women in employment. Women, who started to take place in the labor market as wage labor with the Industrial Revolution, have faced many obstacles in both developed and developing countries in the historical process. One of these obstacles is unregistered work, which is important for both the labor force and the country's economy. As a result of informal employment, individuals cannot benefit from the opportunities provided by the social security system, and the state also suffers tax losses. Due to negative externalities, informal work has become a problem to be focused on and resolved. The aim of this study is to focus on the causes and consequences of unregistered women's employment, and solutions for reducing informal employment, based on the employment and unregistered employment rates of women in the world and in Turkey. In the study, using the theoretical method, women's employment, unregistered employment and unregistered employment rates of women in Turkey are explained with the data obtained from the Turkish Statistical Institute, Social Security Institution and the World Bank. In order to contribute to the literature, in the conclusion part, it has been observed that the unregistered employment rates are high as well as the increase in women's employment rates. Suggestions were made, such as increasing the frequency of inspections, reducing unemployment and preventing the tendency to informality.

Anahtar Kelimeler

Women workforce, unregistered employment, unregistered female employment.

Kaynakça

• Başol, O. Yalçın, E. (2020). İstanbul’da Kayıt Dışı İstihdamın Sosyo-Demografik Belirleyicileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(4), s. 173-190.
• Candan, M. (2007). Kayıt dışı istihdam, yabancı kaçak işçi istihdamı ve toplumumuz üzerindeki sosyo-ekonomik etkileri (Uzmanlık tezi). T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş-Kur Müdürlüğü, Ankara.
• Çetinkaya, E. ve Yıldırımalp, S. (2009). Türkiye’de Kadınların Kayıt Dışı İstihdamdaki Durumu. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 22(4-5), s.70-85.
• Çiftçi, H. (2018). Kayıt Dışı İstihdamın Ekonomik Etkileri. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 10(1), s. 1-17.
• Dam, M., Ertekin, Ş., ve Kızılca, N. (2018). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Boyutu: Ekonometrik Bir Analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 293-318. https://doi.org/10.24988/deuiibf.2018331725
• Daştan, H. Mola, H. (2020). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdama Etki Eden Mikro Faktörlerin Analizi Bölgeler Arası Bir Karşılaştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(3), s.789-808.
• Erdal, İ. (2019). Türkiye’ de Kayıt Dışı İstihdam ve Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Politikala-rı.Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, s. 225-246.
• Erdinç, Z. (2016). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadeleye Yönelik İzlenen Politikalar ve Çözüm Önerileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), s. 39-52.
• Kamalıoğlu, Ç. (2004). Kayıt Dışı İstihdam ve Türkiye’de Uygulanan Mücadele Politikalarının Değer-lendirmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Karabıyık, İ. (2012). Türkiye’de Çalışma Hayatında Kadın İstihdamı. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 32(1), s. 231-260.
• Karaca, C. Kaleli, E. (2019). Türkiye'de Kayıt Dışı İstihdama İlişkin Çözüm Önerileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44), s. 769-792.
• İnal, H. (2019). Kayıt dışı istihdam ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Yayınlanmamış Yük-sek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• İpek, M. (2014). Kayıt Dışı İstihdamda Küresel Etkiler ve Sosyal Örüntüler. Çalışma ve Toplum, 1(40), s. 163-186.
• Mahiroğulları, A. (2017). Türkiye'de Kayıtdışı İstihdam Ve Önlemeye Yönelik Stratejiler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), s. 547-565.
• Metin, Ş. (2011). Kayıt dışı istihdam ve esnek üretim sürecinde kadın emeğinin durumu: Türkiye’de ev eksenli çalışma (Uzmanlık tezi). Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Osmanoğlu, A. (2020). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam Sorunu Ve Mücadele Stratejileri. The Journal of Social Science. 4(7), s.134-144
• Öçal, M. ve Şenel, D. (2021). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Bölgesel Analizi. Çalışma ve Toplum Dergisi, 2, s. 1201-1232.
• Özcan, N. (2018). Kadın istihdamında kayıt dışılık sorunu: İskenderun örneği (Yayımlanmamış yük-sek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Özcan, Z. (2011). Türkiye'de kayıt dışı istihdam. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Özer M. ve Biçerli K. (2003). Türkiye’de Kadın İşgücünü Panel Veri Analizi. AnadoluÜniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), s. 55-86.
• Sarılı, M. A. (2002). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutları, Nedenleri, Etkileri Ve Alınması Gereken Tedbirler. Bankacılar Dergisi, 13(41), s. 32-50.
• Sosyal Güvenlik Kurumu. (2019). Sektörler itibariyle kayıt dışı istihdam oranları. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan/kayitdisi_istihdam/kayitdisi_istihdam_oranlariErişimTarihi: 30.01.2021,
• Sosyal Güvenlik Kurumu. (2020). Kayıt dışı istihdam oranının aylara göre değişimi. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan/kayitdisi_istihdam/kayitdisi_istihdam_oranlari/kayitdisi_istihdam_orani ErişimTarihi:26.05.2021.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2020). İşgücü istatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72&locale=tr Erişim Tarihi: 26.05.2021.
• TOBB. (1994). Ekonomik rapor 1993 (No. 285). Ankara: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. Ulusla-rarası Çalışma Örgütü (ILO). (2017). İşteki durum ve ekonomik faaliyete göre kadın istihdamı. http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---iloankara/documents/publication/wcms_484715.pdf. Erişim Tarihi: 16.12.2020,
• Ulutaş, Ç. (2009). Yoksulluğun Kadınlaşması ve Görünmeyen Emek. Çalışma ve Toplum Dergisi, 21(2). s. 25-40.
• Yurdu, H. (2010). Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçiliği: Sorunları ve Çözüm Önerileri, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(5), s. 189-219.