Harmancık Şelalesi, Çorum/Türkiye

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 28, 263 - 284, 25.09.2021

Faruk Aylar Serkan Gürgöze Muhammet Bahadır

Öz

Harmancık Şelalesi, Çorum ilinin az bilinen doğal turistik çekicilikle-rinden birisidir. Karadeniz Bölgesi’nin Orta Karadeniz Bölümü’nde ve Çorum ili Merkez ilçe sınırları içerisinde yer alan şelalenin il merkezine uzaklığı yaklaşık 26 km’dir. Bu çalışma, Harmancık Şelalesi ve yakın çevresinin coğrafi özelliklerini incelemek ve turizm amaçlı kullanımı için alınması gereken önlemleri belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma sonunda elde edilen bulgular ve yapılan öneriler ışığında, il genelinde yapılacak destinasyon planlamalarında gerekli düzenlemelerin yapılarak şelalenin de değerlendirmeye alınmasının yerel ve bölgesel ölçekte turizmin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Çalışma hazırlanırken ilgili literatür incelenmiş ve ardından 2020 ve 2021 yıllarının farklı dönemlerde saha çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Saha çalışmaları sırasında yerel yöneticiler ve yöre sakinleriyle görüşülmüş, mevcut durum SWOT analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Saha ile ilgili kırsal kalkınma ve sürdürülebilir bir turizm modeli oluşturulmuş, bu kapsamda bütüncül bir yaklaşımla sahanın coğrafi bileşenleri incelenerek analiz edilmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde şelaleyi oluşturan Kale deresinin yıl boyu akış gösterdiği ve özellikle ilkbahar aylarında artan su miktarının şelalenin görselliğini arttırdığı gözlemlenmiştir. Bununla birlikte henüz hiçbir düzenlemenin yapılmadığı şelalenin bu haliyle turizme açılması büyük risk taşımaktadır. Şelalenin turizm amaçlı sür-dürülebilir kullanımı için çevre düzenlemesi ile yürüyüş yollarının yapılması, alternatif etkinlikler ile gelen ziyaretçi sayısının arttırılması ve doğal çevrenin koruma altına alınması önerilmiştir. Bu önerilerin dikkate alınması ve yapılacak düzenlemeler sonucunda şelaleye ciddi bir ziyaretçi gelmesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Harmancık şelalesi, SWOT analizi, sürdürülebilir turizm, Çorum.

Harmancık Waterfall, Çorum/Turkey

Öz

Harmancık Waterfall is one of the lesser-known natural tourist attractions of Çorum. The waterfall, which is located in the Central Black Sea Region of the Black Sea Region and within the borders of the Central district of Çorum province, is approximately 26 km away from the city center. This study has been prepared to examine the geographical features of Harmancık Waterfall and its surroundings and to determine the precautions to be taken for its use for tourism purposes. In the light of the findings and suggestions made at the end of the study, making the necessary arrangements in the destination planning to be made throughout the province and taking the waterfall into consideration will contribute to the development of tourism on a local and regional scale. While preparing the study, the relevant literature was examined and then field studies were carried out in different periods of 2020 and 2021. During the field studies, local administrators and local residents were interviewed, and the current situation was tried to be determined by SWOT analysis. A rural development and sustainable tourism model related to the site has been created, and in this context, the geographical components of the field have been examined and analyzed with a holistic approach. As a result of the investigations, it has been observed that the Kale Stream, which forms the waterfall, flows throughout the year and the increasing amount of water, especially in the spring months, increases the visuality of the waterfall. However, the opening of the waterfall, which has not been regulated yet, to tourism carries a great risk. For the sustainable use of the waterfall for tourism purposes, it has been suggested to make walking paths with landscaping, to increase the number of visitors with alternative activities and to protect the natural environment. It is expected that a serious visitor will come to the waterfall as a result of taking these suggestions into account and the arrangements to be made.

Anahtar Kelimeler

Harmancık waterfall, SWOT analysis, sustainable tourism, Çorum.

Kaynakça

• Akkan, E. (1970). Bafra burnu-delice kavşağı arasında kızılırmak vadisinin jeomorfolojisi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Ardel, A. (1973). Klimatoloji. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Ardos, M. (1979). Türkiye jeomorfolojisinde neotektonik. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Arınç, K. (2002). Rekreasyonel açıdan değerlendirilmesi gereken bir yöre: Günpınar Çağlayanı ve çevresi (Şuhul Vadisi-Darende). Türk Coğrafya Dergisi, 39, 1-20.
• Atalay, İ. (1987). Türkiye jeomorfolojisine giriş (genişletilmiş 2. baskı). Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Atalay, İ. (2002). Türkiye’nin ekolojik bölgeleri. Meta Basımevi.
• Atayeter, Y., Çiloğlu, M. H. ve Büyükkal, A. H. (2007). Uçansu Çağlayanları (Gebiz-Antalya). Marmara Coğrafya Dergisi, 16, 207-222.
• Atayeter, Y., Yayla, O. ve Tozkoparan, U. (2019). Gümüşhane Tekke (Çorçol) Şelalesi ve turizm potansiyeli. Doğu Coğrafya Dergisi, 24 (42), 103-122.
• Aylar, F. ve Zeybek, H. İ. (2018). Çorum ili doğal turistik çekicilikleri destinasyonuna bir katkı: Susuz (Güm Güm) Şelalesi, [Konferans Sunumu]. TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
• Aylar, F. (2019). Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler Cilt 2. Çoban, O., Ağaçkaya, S., Karakoç, E., Karasioğlu, F. & Çoban, A. (Ed). Azdavay ilçesi doğal turistik çekicilikleri destinasyonuna bir katkı: Saray Şelalesi (ss 79-110). Gece Akademi Yayıncılık.
• Batinaş, R. (2010). The methodology for assessing the potential attractiveness of waterfalls as tourist attractions. Studia Universitatis Babeş–Bolyai, 205-212.
• Beisel, R., Jr. (2006). International waterfall classification system, Outskirts Press.
• Çetinkaya, S. (2017). Nebiler (Aşıklar) ve Ece Şelaleleri ve yakın çevresinin turizm potansiyelinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40 (14), 242-258.
• Ceylan, M. A. (2000). Güney Çağlayanı’nın rekreasyonel önemi. Doğu Coğrafya Dergisi, 2, 61- 76.
• Doğanay, H. (2000). Türkiye’de az tanınan üç doğa harikası: Tomara-Sarıkayalar ve Muradiye Çağlayanları. Doğu Coğrafya Dergisi, 3, 1-25.
• Doğanay, H. ve Zaman, S. (2013). Türkiye turizm coğrafyası (güncellenmiş 4. baskı). Pegem Akademi.
• Emilien, A., Poulin, P., Cani, M. P. & Vimont, U. (2015). Interactive procedural modelling of coherent waterfall scenes. In "Computer Graphics Forum", Vol. 34, pp. 22-35. Wiley Online Library.
• Erer, S. (1983). Merzifon depresyonu ve çevresinin jeomorfolojik etüdü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Erol, O. (1983). Türkiye’nin genç tektonik ve jeomorfolojik gelişimi. Jeomorfoloji Dergisi, 11, 1-22.
• Hudson, B. J. (1998). Waterfalls resources for tourism. Annals of Tourism Research 25, 958-973.
• KHGM, (1994). Çorum ili arazi varlığı. Ankara: Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Koday, Z. ve Demir, M. (2011). Keklik Şelalesi (Sarıkamış-Kars) doğal çevre özellikleri ve beşerî ekonomik potansiyeli. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 298- 306.
• MGM, (2021). Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Yayımlanmamış Rasat Verileri.
• Plumb, G. A. (2013). Waterfall lover's guide pacific northwest: Pacific northwest. Mountaineers Books.
• Plumb, G. A. (1993). A scale for comparing the visual magnitude of waterfalls. Earth-Science Reviews, (34), 261-270.
• Polat, S., Karğı, S. ve Güney, Y. (2012). Gümüşsu (Homa) Şelalesi (Çivril-Denizli). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 203-216.
• Sever, R. ve Kopar, İ. (2009). Maral Şelalesi (Borçka-Artvin), doğal ortam özellikleri ve ekonomik potansiyeli. Türk Coğrafya Dergisi, 52, 17-29.
• Sevin, M. ve Uğuz, M. F. (2013). 1/100.000 ölçekli Türkiye jeoloji haritaları serisi, Çorum-H34 Paftası. Ankara: Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları.
• Sevindi, C. (2017). Şirvaz Çağlayanı’nın (Şenkaya-Erzurum) ve turizm potansiyeli. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (4), 1721-1733.
• Şaroğlu, F., Emre, Ö. ve Boray, A. (1987). Türkiye’nin diri fayları ve depremsellikleri. Ankara: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Raporu.
• Şengör, A. (1980). Türkiye’nin neotektoniğinin esasları. Ankara: Türkiye Jeoloji Kurumu Konferanslar Serisi.
• Şengör, A., Tüysüz, O., İmren, C., Sakınç, M., Eyidoğan, H., Görür, N., Le Pichon, X. & Rangin, C. (2005). The North Anatolian Fault: A new look. Annu. Rev. Earth Planet. Sci. 33. 37-112.
• Uzun, A. ve Zeybek, H. İ. (2018). Çağlayandibi Çağlayanı, Gümüşhane/Türkiye. 20-22 Eylül 2018, 2. Uluslararası Sürdürülebilir Turizm Sempozyumu.
• Uzun, S., Uzun, A., Yılmaz, C. ve Zeybek, H. İ. (2005). Erfelek Çağlayanları. Doğu Coğrafya Dergisi, 14, 331-349.
• Wilson, E. W. & Moore, J. E. (2003). Glassary of hiydrology, US:American Geologcal Institute.
• Zeybek, H. İ. (1998). Amasya ovası ve yakın çevresinin fiziki coğrafyası [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Zeybek, H. İ. (2000). Ocaklı çağlayanı (Pazar-Tokat). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, 1 (1), 171-188.
• Zeybek, H.İ. Aylar, F. ve Dinçer, H. (2020). Değirmendere şelalesi (Ulus/Bartın), doğal ortam özellikleri ve turizm potansiyeli. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (1), 349-373.