Kant’ın Felsefesinde Kadının Yeri

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 28, 356 - 374, 25.09.2021

Gülşah Gece

Öz

Kant eleştirel eserlerinde herhangi bir cinsiyet ayrımı gözetmeden akıl sahibi varlıkların tümüne yönelik bir söylem geliştirmiştir; fakat normatif eserleri cinsiyetler hakkında bazı yargılar içerir. Güzellik ve Yücelik Üzerine Gözlemler, Eğitim Üzerine, Pragmatik Bir Bakış Açısından Antropoloji gibi normatif eserlerinde yer alan tanımlardan dolayı Kant’a ait felsefe metinlerinin sadece erkek cinsiyetini hedeflediği ya da kadınları akıl sahibi varlık kategorisinin dışına ittiği konusunda eleştirilir. Kant’ın belirlemelerini eleştiren araştırmacılardan bazılarına göre kadınlar ahlaki fail olarak bile görülmez. Diğer yandan Kant’ın kadınların ahlaki birer fail olmadıklarına yönelik ya da akıl sahibi varlıklar sınıfından dışlanmasına yönelik bir söylemi yoktur. Kant’ın cinsiyetçi bir söylemde bulunmaktan tamamen uzak olduğu söylenemez fakat, tüm felsefe metinlerinin cinsiyetler bakımından değerlendirmesini gerektiren bir öncül de yoktur. Bu çalışma Kant’ın eleştirilen önermelerinin metin bütünlüğü, kavram içerikleri ve bağlamları bakımından incelenmesi aracılığıyla önermelerin genel bir çerçeveye yerleştirmeyi ve Kant’ın kadınların özgürlüğü önünde bir engel olarak durmadığını göstermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet, güzel, kadın, Kant, yüce.

The Place of Women in Kant’s Philosophy

Öz

In his critical works, Kant developed a discourse for all rational beings without any gender discrimination; but his normative works contain some judgments about the sexes. Due to the definitions in his normative works such as Observations on the Feeling of the Beautiful and Sublime, Anthropology from a Pragmatic Point of View, On Pedagogy, Kant's philosophical texts are criticized that they only target the male gender or that they exclude women from the rational being category. According to some of the researchers who criticize Kant's determinations, women are not even seen as moral agents. On the other hand, Kant does not have a discourse that women are not moral agents or that they are excluded from the class of rational beings. It cannot be said that Kant is completely far from making a sexist discourse, but there is no premise that requires evaluating all philosophical texts in terms of genders. This study aims to place the propositions in a general framework by examining Kant's criticized propositions in terms of text integrity, concept contents and contexts and to show that Kant does not stand as an obstacle to women's freedom.

Anahtar Kelimeler

Gender, beautiful, woman, Kant, sublime.

Kaynakça

• Beauvoir, S. D. (1993). İkinci cins (Cilt 1) (Çev.: B. Onaran). Payel Yayınları.
• Demir, F. (2017.). Kant’ın kadınlarla ilgili görüşlerinin ahlak felsefesi bağlamında değerlendirilmesi. Müzanü-l Hak İslami İlimler Dergisi, 5, 87-99.
• Heimsoeth, H. (2007). Kant'ın felsefesi (Çev.: T. Mengüşoğlu). Doğubatı yayınları.
• Kant, I. (1974). Anthropology from a Pragmatic Point of View (Çev.: M. J. Gregor). Springer.
• Kant, I. (1999). Pratik aklın eleştirisi (Çev.: Kuçuradi, F. Akatlı, & Ü. Gökberk). Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Kant, I. (2000). “Aydınlanma nedir?” sorusuna yanıt (Çev.: B. Delllaloğlu). Toplumbilim, 11, 17-21.
• Kant, I. (2002a). Ahlak metafiziğinin temellendirilmesi (Çev.: İ. Kuçuradi). Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2002b). Prologomena (Çev.: İ. Kuçuradi, & Y. Örnek). Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, I. (2013). Eğitim üzerine (Çev.: A. Aydoğan). Say Yayınları.
• Kant, I. (2017). Güzellik ve yücelik duyguları üzerine gözlemler. (Çev. A. Fethi). Hil Yayın.
• Klinger, C. (1997). Concepts of the sublime and the beautiful in Kant and Lyotard. İçinde R. M. Schott (Ed.), Feminist interpretations of Immanuel Kant, (s. 191-212). Pennsylvania State University Press.
• Kofman, S., & Fisher, N. (1982). The economy of respect: Kant and respect for women. Social Research, 49(2), 383-404.
• Kovanlıkaya, A. (2014). Kant'ta cinsiyet farklılığı. İçinde Z. Direk (Ed.), Cinsiyetli Olmak (s. 9-24). Yapı Kredi Yayınları.
• Kuehn, M. (2011). Kant (Çev.: B. O. Doğan) İş Bankası Kültür Yayınları.
• Marwah, I. S. (2013). What nature makes of her: Kant' s gendered metaphysics. Hypatia, 28(23), 551 - 567.
• Mendus, S. (2017). Kant: dürüst ama dar kafalı bir burjuva mı?. İçinde H. Çörekçioğlu (Ed. Ve Çev.). Kant felsefesinin politik evreni (s. 155-185). Ayrıntı Yayınevi.
• Mikkola, M. (2011). Kant on moral agency and women's nature. Kantian Review 16(1), 89-111.
• Mosser, K. (1999). Kant and feminism. Kant-Studien, 90(3), 322-253.
• Rousseau, J. J. (2009). Emile (Çev.: Y. Avunç). İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rumsey, J. P. (1989). The development of character in kantian moral theory. Journal of the History of Philosophy, 27, 247-265.
• Schröder, H. (1997). Kant's patriarchal order (Çev.: R. Gircour). R. M. Schott (Dü.) İçinde R. M. Schott (Ed.), Feminist interpretations of Immanuel Kant, (s. 275-296). Pennsylvania State University Press.
• Sedwick, S. (1990). Can Kant's ethics survive the feminist critique. Pacific Philosophical Quarterly, 71, 60-79.
• Varden, H. (2017). Kant and women. Pasific Philosophical Quarterly, 98, 653-694.
• Wood, A. (2009). Kant (Çev.: A. Kovanlıkaya). Dost Kitabevi.
• Zweig, A. (Ed. ve Çev.). (1970). Kant philosophical correspondence 1759 - 99. University of Chicago Press.