Sanat ve İletişim Bağlamında Aydın Ayan’ın Sanat Görüşü ve Eserlerinin Çözümlemeleri

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 28, 465 - 490, 25.09.2021

Elif Akdoğanoğlu Gonca Yayan

Öz

İnsanların sanat yoluyla kurduğu ilk iletişimin, yazının icadından önceki devirlerde bulunan mağara resimleri ya da küçük heykeller ile olduğu düşünülmektedir. İnsanlığın bilinen tarihlerinden bu yana sanat aracılığı ile bilgi, düşünce, inanç, tarih ve kültür gibi pek çok aktarımlar söz konusu olmuştur. Günümüzde de bilgi ve teknolojinin yanında sanat halen iletişimde önemli bir araç olma özelliğini devam ettirmektedir. Sanatçılar, eserleriyle yaşadıkları toplumdaki olaylara bakış açıları, iç dünyalarındaki duygu ve düşüncelerinin aktarımı, kültür gibi pek çok konuda iletişimin sağlanmasına katkı sağlamaktadır. Bu katkılar aslında, sanat eserini başlı başına bir iletişim aracı haline getirmektedir. Bugün de çağdaş Türk resim sanatında pek çok sanatçımız bu iletişim dilini eserlerinde başarılı bir şekilde kullanmaktadırlar. Aydın Ayan, eserleriyle kurduğu iletişimde toplumsal bağlamda eleştirel gerçekçi olarak tanımlanan değerli sanatçılarımızdandır. Bu araştırmada sanatçının eserlerinde kullandığı imge, sembol, renk ile kompozisyonları nitelikleri bakımından incelenmeye çalışılmış olup nitel araştırma modeli içerisindeki literatür tarama ve eser inceleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, eserlerinde kullandığı renk, sembol ve imgelerin sanatçının eleştirel gerçekçi temalarını güçlendirici bir nitelikte olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanat, iletişim, eleştirel gerçekçilik, sembol, Aydın Ayan.

Aydın Ayan's View of Art and Analysis of His Works in the Context of Art and Communication

Öz

It’s thought that the first communication of people with art was with cave paintings or small sculptures found in the periods before the in-vention of writing. Since the known history of humanity, there have been many transfers of knowledge, thought, belief, history and culture through art. Today, besides information and technology, art still continues to be an important tool in communication. With their works, artists contribute to communication in many subjects such as their perspectives on events in the society they live in, the transfer of their feelings and thoughts in their inner world, and culture. These transfers, in fact, turn a work of art into a communication tool. Today, many of our artists in contemporary Turkish painting successfully use this communication language in their works. Aydın Ayan is one of our valuable artists who is defined as critical realist within the social context with the communication he established with his works. In this study, the image, symbol, color and composition used by the artist in his works were tried to be examined in terms of their qualities, and the literature scanning and work analysis method within the qualitative research model was used. As a result of the study, it was found that the colors, symbols and images used in his works strengthen the critical realist themes of the artist.

Anahtar Kelimeler

Art, communication, symbols, critical realism, Aydın Ayan

Kaynakça

• Akbalık, E. (2016). Alevi-Bektaşi şiirinde ay ve güneş sembolizmi. Türkiyat Dergisi, 26(1,1), 1-13. https://doi.org/10.18345/tm.50463
• Aksoy, M. (2012). Türk sanatının temel özellikleri bağlamında Fars sanatı ile bir karşılaştırma. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 1(5), 32-48. https://doi.org/10.7816/idil-01-05-03
• Algın, E. (2021). 1960 sonrası Türk resminde toplumsal gerçekçi resimlerin sosyal ve siyasi değişimle ilintisi. Fine Arts, 16(1), 42-55. https://doi.org/10.12739/NWSA.2021.16.1.D0271
• Arslan, S. (2014). Türklerde ağaç kültü ve "hayat ağacı". Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 59-71. https://doi.org/10.20860/ijoses.27650
• Ayan, A. (2017, Nisan 7). Sır ve büyülü gerçek sergisi ziyarete açıldı. (A. Ajansı, Röportaj Yapan).........
• Ayan, A. (2018). 45+1 zamandizin ve seçki. Ankara, Türkiye: Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi.
• Aydemir, Ö. (2010). Kitle iletişim araçlarının gençler üzerindeki etkileri: Kütahya örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Batur, M. (2016). Türk resminde günlük yaşam konulu resimlerde sembol. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(14), 193-211.
• Bayraktar, N. (2006). Kavram ve anlam boyutunda sarı ve tonları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(20), 209-218.
• Beydiz, M. (2016). Mitolojiden sanata hayvan imgesi. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.........
• Büyükkol, S., ve Öztütüncü, S. (2021). Türk mitolojisindeki karga/kuzgun imgesinin çağdaş türk resim sanatına yansımaları. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 14(33), 131-145. https://doi.org/10.12981/mahder.860219
• Çelikbaş, E. (2018). Türk sanatında mistik bağlamda geometrik sembolizme genel bakış. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi , 1(1), 55-66.
• Dizoğlu, M. (2019). Anadolu sahası türkülerinde renkler [Yüksek Lisans Tezi]. T.C. Çağ Üniversitesi.
• Duymuş Florioti, H. H. (2014). Eski kültürlerde köpeğin algılanışı: "eski Mezopotamya örneği". Tarih Araştırmaları Dergisi, 33(55), 45-70. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000564
• Eke, M. (2013). Water themed türkü in Turkish culture. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi(37), 1-8.
• Engin, İ. (1990). Kültür-kişilik ilişkisi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 33(1-2), 171-176.
• Ersoy, A. (2016). Sanat kavramlarına giriş. Hayalperest Yayınevi..............................
• Gezgin, D. (2019). Hayvan mitosları. Sel Yayıncılık.............................................................................
• Güneş, M. (2020). "Kızılırmak" ve "karakoyun" efsaneleri bağlamında kültürün yeniden üretiminde halk anlatılarının işlevselliği. Milli Folklor Dergisi Yıl 32, 16(125), 100-109.
• Gürarslan, A. (2012). Tekstilcilerden Türk diline armağanlar. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi Cilt 103 Sayı 728, 103(728), 81-89.
• Güven, M. (Hazırlayan ve Sunan), ve Aşçı, Z. (Yönetmen). (2019, Temmuz, 30). Aydın Ayan ve Hans Holbein (Sezon 1, Bölüm 19) [TV programı]. TRT2 (Yapımcı), Bir Resim Bir Hikaye. TRT2.
• Kayalıoğlu, S. (2021). Himmet Gümrah'ın "Soma için" adlı resminin sanatsal açıdan incelenmesi. Sanat Dergisi(37), 154-173. https://doi.org/10.47571/ataunigsfd.880813
• Keçe Türker, S. (2012). Çoban ve konuk ağırlaması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(23), 83-88.
• Küçük, S. (2010). Eski Türk kültüründe renk kavramı. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi(54), 185-210.
• Mazlum, Ö. (2011). Rengin kültürel çağrışımları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(31), 125-138.
• Öğretici, B. (2019). Türkiye'deki İslami kültürde Şaman(izm) izleri. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 121(238), 21-28.
• Özbaş, M. (2010). Kurtarıcı kargadan burnu pislikten çıkmayan kargaya: Türk halk anlatılarında karganın dönüşümü. Milli Folklor Dergisi, 22(88), 57-65.
• Özbay, F. (2018). Eski Anadolu toplumlarında köpek. Seleucia Dergisi(8), 61-90.
• Özdemir, T. (2005). Tasarımda renk seçimini etkileyen kriterler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bİlimler Dergisi, 14(2), 391-402.
• Özdemir, T. (2015). Sesin çok boyutlu yeniden üretimi. Müzik Teknoloji Dergisi(11), 72-85.
• Öztürk, D. (2019). Günümüz sanatında yaşam ve ölüm sembolü olarak kafatası [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul, Türkiye: Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Anasanat Dalı.
• Pooke, G., ve Whitam, G. (2018). Sanatı anlamak. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Rahmani, A. (2018). Doğu Anadolu Düz Dokumaları Motiflerinde Soyutlama ve Simgeleme. “Runaway World, Liquid Modernity and Reshaping of Cultural Identities, Heritage, Economy, Tourism and Media 5th International Conference (s. 381-394).
• Read, H. (2018). Sanat ve toplum. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.....................
• Reyhan, Z. (2019). İmparatorların oyunu satranç. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı, 6(71), 61-65.
• Sağlam, T. (2020). İslam mimarisinin sembolik anlatıları üzerine bir deneme. International Journal of Interdiciplinary and Intercultural Art, 5(10), 251-279.
• Sarı, İ. (2019). Yaşlı bireylerin bilgi teknolojileri ile satranç sporu yapabilmelerinin sağlanması; Eğitim Modeli. Academic Studies In Mathematics And Natural Sciences(2), 177-186.
• Soğukkuyu, B. (2020). Film posterlerinde ağacın sembolik işlevi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(12), 44-59.
• Soylu, R. (2019). Sanatta fanilik ve ölüm. TİDSAD (Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of Turk and Islam World Social Studies), 6(23), 40-52. https://doi.org/10.29228/TIDSAD.40183
• Sürmeli, K. (2014). Konya Selçuklu halı motiflerinin ekslibrislerde yorumlanması. Tarih Okulu Dergisi(TOD), 7(17), 359-374. https://doi.org/10.14225/Joh469
• Tekinarslan Nisan, G., ve Dal, N. E. (2019). Tüketici davranışları çerçevesinde ürün ambalaj renklerinin algılanması: Genç tüketiciler ile bir araştırma. International Journal of Academic Value Studies (Jav Studies), 5(1), 159-174.
• Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük. (2005 10.Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları................
• Uzunoğlu, M., ve Ayan, A. (2017, Ekim). Aydın Ayan 45. sanat yılı retrospektifi kataloğu. Bursa Nilüfer Belediyesi, Turan Matbaası.
• Yaşa, E., ve Bozyiğit, S. (2012). Y kuşağı tüketicilerinin cep telefonu ve gsm operatörleri tercihi: Mersin ilindeki üniversite öğrencilerinin tercihlerini belirlemeye yönelik pilot bir araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 29-46.