Kimyasal Maddelerin Tehlikeleri ve İş Güvenliği Üzerindeki Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 46 - 56, 17.12.2024

Meral Çakar

Öz

Kimya endüstrisi, geniş ürün yelpazesi ve karmaşık süreçleri ile dünyanın en büyük sanayi kollarından biridir. Sanayileşmenin artması ve üretim teknolojilerindeki gelişmeler kimya sektörünü olumlu etkilerken, kimyasal ürünlere olan talep de yükselmiş ve çeşitlilik artmıştır. Bu durum, kimyasal maddelerin üretimi, depolanması ve taşınması sırasında insan ve çevre sağlığı açısından çeşitli riskleri beraberinde getirmiştir. Kimya sektöründe üretilen ürünlerin yalnızca %30’u doğrudan tüketiciye ulaşırken, %70’i alt sektörlere hammadde olarak sağlanmaktadır. Yıllık yaklaşık 400 milyon ton kimyasal maddenin üretildiği ve dünya genelinde 7 milyona yakın kimyasalın kullanıldığı düşünüldüğünde, bu maddelerin insan sağlığı üzerindeki etkileri hakkında bilinenlerin sınırlı olduğu göze çarpmaktadır. Güvenli bir çalışma ortamının sağlanması için kimyasalların çevre ve insan üzerindeki etkilerinin ayrıntılı olarak bilinmesi gerekmektedir. Sektördeki iş kazaları ve meslek hastalıklarının nedenleri arasında ekonomik faktörler, kullanılan ekipmanlar, iş planlaması, çevresel etkiler ve insan faktörü öne çıkmaktadır. Bu çalışmada kimyasal maddeler iş güvenliği açısından ele alınarak sektördeki tehlikeler ve bu tehlikelerin insan sağlığı üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kimyasal maddeler, İş Güvenliği, İş Kazası.

Kaynakça

• [1] U. C. Doğu, S. Boz, M. ÜNVER, (2021). Kimya Sektöründe Tehlikeli Madde Taşınmasında Otonom Sistemler ile İş Sağlığı ve Güvenliği, İleri Mühendislik Çalışmaları ve Teknolojileri Dergisi. 2(1), 1-9.
• [2] A. H. Anik, M. Toha, S.M. Tareq, Occupational chemical safety and management: A case study to identify best practices for sustainable advancement of Bangladesh, Hygiene and Environmental Health Advances. 12 (2024), 100110.
• [3] A. K. Eyüboğlu, M. K. Özfırat, M. Altıner, Marmara Bölgesinde Faaliyet Gösteren Bir Krom Tesisine ait Kırma-Öğütme-Eleme ve Yıkama Ünitelerindeki Başlıca Tehlikelerin HTEA Risk Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi, Uluslararası Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu 2019 , Adana, Turkey, pp.417-429, 2019.
• [4] Y. A. Alhamdani, M. H. Hassima, S. M. Shaik, A. A. Jalil, Hybrid tool for occupational health risk assessment and fugitive emissions control in chemical processes based on the source, path and receptor concept, Process Safety and Environmental Protection. 118 (2018), 348-360.
• [5] Yiğit, A. (2013). İş Güvenliği, (2. Basım), Bursa: Dora Yayıncılık.
• [6] M. Şen, (2015). İş sağlığı ve güvenliği kavramı, tarihsel gelişimi ve dayanakları, MÜHFD. 4, 117–142.
• [7] İ. Kılkış, (2014). İş Sağlığı ve Güvenliği, Dora Yayıncılık, Bursa.
• [8] H. N. Gerek, (2008). İş Sağlığı ve İş Güvenliği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi AÖF Yayınları.
• [9] K. Arıcı, (2015). Türk sosyal güvenlik hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi.
• [10] N. Bilir, (2016). İş sağlığı ve güvenliği, Güneş Tıp Kitap Evleri. Ankara, 146.
• [11] D. Çelik, Kimyasal Maddeler ve Tehlikeleri, Atatürk Üniversitesi AÖF Yayınları.
• [12] Ş. Yavuz, (2020). Organik Kimya Laboratuvarında Kullanılan Kimyasalların İş Sağlığı Ve Güvenliği Açısından Zararlarının İncelenmesi, 3 (3), 221-229.
• [13] M. Alanyalıoğlu, (2019). Kimyasal Maddeler ve Tehlikeleri, Ata-AÖF yayınları, Erzurum, 4.
• [14] A. Ateş, B. K. Vatansever, (2018). Ar-Ge Kuruluşunda Kimyasal Maddelerin Sınıflandırılması, etiketlenmesi, Ambalajlanması, Depolanması, Taşınması ve Oluşan Kimyasal Atıkların Bertarafı, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22 (2), 159-173.
• [15] A. Koçak, N. Koçak, (2017). Kimyasal Risk Etmenleri, Eğitim Yayınevi, Konya, 222.
• [16] A. Daştan, (2017). Kimyasal Maddeler ve Tehlikeleri, Ata-AÖF yayınları, Erzurum, 1-18.
• [17] A. Tavman, Kimyasallar ve Tehlikeleri, İstanbul Üniversitesi AÖF Yayınları.
• [18] P. D. T. Güyagüler, A. Karakaş, A. Güngör, (2005). Occupational health and safety in mining industry, Middle East Technical University, Ankara, 140.
• [19] Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Kimya Ürünleri İmalatı sektöründe İş sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Rehberi.