OECD MODEL ANLAŞMASI KAPSAMINDA ŞOV SANATÇILARININ VE SPORCULARIN ELDE ETTİĞİ GELİRLERİN ÇİFTE VERGİLENDİRİLMESİNİN ÖNLENMESİ VE TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 116 - 134, 30.04.2021

Muhammed Hakan Okçu

Öz

Bir vergi mükellefinin aynı vergi konusu üzerinden, bir vergilendirme dönemi içerisinde, birden çok defa vergilendirilmesi durumunda çifte vergilendirme meydana gelmektedir. Birden fazla devletin vergilendirmede farklı yöntemleri benimsemeleri sonucunda çifte vergilendirme, uluslararası alanda da ortaya çıkabilir. Uluslararası alanda ortaya çıkan çifte vergilendirme, ekonomik ve kültürel etkileşimi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durum uluslararası alanda elde edilen bütün gelirlerle ilgili olduğu gibi şov sanatçılarının ve sporcuların faaliyetleri sonucunda elde edilen gelirlerle de yakından ilişkilidir. Öyle ki şov sanatçıları ve sporcular mesleki faaliyetleri gereği sıklıkla mukimi olmadıkları farklı ülkelerde gelir elde edebiliriler. Elde edilen bu gelirlerin hangi ülkenin vergilendirme yetkisi alanında olduğu hem uluslararası vergi hukuku hem de uluslararası ekonomi açısından önemli bir sorundur. Bu sorunun çözümü noktasında OECD Model Anlaşması’nın “Şov Sanatçıları ve Sporcular” başlıklı 17’nci maddesi önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu birçok ülke kendi aralarında akdedilen çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında OECD Model Anlaşması’nı esas almaktadır. Buna göre devletler akdedilen ikili anlaşmalarda, şov sanatçılarının ve sporcuların hangi durumlarda ne şekilde vergilendirileceklerini kendi çıkarları doğrultusunda ve çifte vergilendirme doğurmayacak şekilde düzenleyebilir. Çalışmada; şov sanatçılarının ve sporcuların vergilendirilmesi OECD Model Anlaşması kapsamında incelenmiş, ayrıca Türkiye’nin taraf olduğu anlaşmalara ve idarenin görüşlerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şov Sanatçıları, Sporcular, Çifte Vergilendirmeyi Önleme, Vergilendirme Yetkisi, OECD Model Anlaşması

Kaynakça

• Akdoğan, Abdurrahman, Kamu Maliyesi, 21. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi, 2020.
• Akdoğan, Abdurrahman, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 14. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi, 2019.
• Berkay, Ferhan ve Ramazan Armağan, “Vergilemenin Uluslararası Boyutlarından Çifte Vergilendirme Sorunsalının Türk Vergi Sistemine Etkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 3/5 (2011): (s. 88-106). (erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/213958, erişim: 10. 03. 2021) Canyaş, Oytun, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının İç Hukuktaki Konumu, Ankara: Adalet Yayınevi, 2016.
• Çağlayan, Ramazan, Spor Hukuku, Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 2007.
• Çaşkurlu, Eren ve Cem Barlas Arslan, Kamu Maliyesine Giriş, 3. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi, 2019.
• Ferhatoğlu, Emrah, “Almanya-Türkiye Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması’nda Bağlama Kuralları”, Maliye Dergisi, Sayı:161, Temmuz-Aralık 2011, s. 105-117. (erişim: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/006.pdf, erişim: 11.03.2021)
• Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilere İlişkin Model Anlaşma, 2014 Versiyonu, (Kısaltılmış Basım), 2016. (erişim: https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/Mevzuat_DisIliskiler/OECD_Model_Yorum_Kitabi_2014.pdf, erişim: 08.03.2021)
• GİB, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Müdürlüğü, “Hollanda’da Yaşayan Vatandaşlarımız İçin Türkiye-Hollanda Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasının Uygulanmasına İlişkin Rehber” Yayın no:4, 2015. (erişim: https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/uluslararasi_mevzuat/hollanda_rehber.pdf, erişim: 10.03.2021)
• GİB, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Daire Başkanlığı, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Müdürlüğü, “Almanya’da Yaşayan Vatandaşlarımız İçin Türkiye-Almanya Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmasının Uygulanmasına İlişkin Rehber”, Yayın no: 3, 2015. (erişim: https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/uluslararasi_mevzuat/almanya_rehber.pdf, erişim: 10.03.2021)
• Işık, Hüseyin, Uluslararası Vergilendirme, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2014.
• Kaneti, Selim, Esra Ekmekci, Gülsen Güneş ve Mahmur Kaşıkçı, Vergi Hukuku, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ders Kitapları Dizisi, İstanbul, 2019.
• Karakoç, Yusuf, Genel Vergi Hukuku, 2. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Kızılot, Şükrü, Doğan Şenyüz, Metin Taş ve Recai Dönmez Vergi Hukuku, 2. Baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık, 2007.
• Nazalı, Ersin, Uluslararası Vergi Hukuku, İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği, 2015.
• OECD, Model Tax Convention on Income and on Capital: Condensed Version 2014, OECD Publishing, 2014. (erişim: http://dx.doi.org/10.1787/mtc_cond-2014-en, erişim: 08.03.2021)
• OECD, Model Tax Convention on Income and on Capital: Condensed Version 2017, OECD Publishing, 2017. (erişim: http://dx.doi.org/10.1787/mtc_cond-2017-en , erişim: 08.03.2021)
• Oktar, Ateş, Vergi Hukuku, 15. Baskı, İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2020.
• Öncel, Mualla, Ahmet Kumrulu, Nami Çağan ve Cenker Göker, Vergi Hukuku, 29. Bası, Ankara: Turhan Kitabevi, 2020.
• Pehlivan, Osman ve Ersan Öz, Uluslararası Vergilendirme, Trabzon, Celepler Matbaacılık, 2015.
• Saraçoğlu, Fatih ve Elif Pürsünlerli Çakar, Vergi Hukuku, 11. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara, 2020.
• Şenyüz, Doğan, Mehmet Yüce ve Adnan Gerçek, Vergi Hukuku (Genel Hükümler), 12. Baskı, Bursa, Ekin Yayınevi, 2021.
• Tuncer, Selahattin, Vergi Hukuku ve Uygulaması, Ankara: Yaklaşım Yayınları, 2003.
• Yaltı Soydan, Billur, Uluslararası Vergi Anlaşmaları, İstanbul: Beta Yayınları, 1995.