TAŞIMA SENEDİNİN İSPAT GÜCÜ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 71 - 90, 30.04.2024

Nurdan Orbay Ortaç

https://doi.org/10.59909/khm.1380152

Öz

Türk Ticaret Kanunu’nda taşıma sözleşmesi herhangi bir şekle tabi kılınmamışsa da sözleşmeyi tevsik edici nitelik arz eden taşıma senedine ilişkin ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir. Bu çalışmada, taşıma senedinin ispat gücü üzerinde durulmuştur.
Taşıma senedinin ispat fonksiyonu, taşıma işlemleri sırasında doğan anlaşmazlıkları çözmede önemli bir rol oynar. Taşıma senedi, eşyanın teslim alındığı andan, eşyanın teslim edildiği ana kadar olan birçok aşamanın kayıt altına alındığı önemli bir delil niteliğindedir. Taşıma senedinin üzerinde yer alan bilgiler, eşyanın türü, miktarı, taşıyıcı, gönderen, gönderilen bilgileri gibi taşıma işlemine dair ayrıntılarını içerir. İşte bu bilgiler, taşıma senedini bir ispat aracı haline getirir. Türk Ticaret Kanunu’nun taşıma senedinin ispat gücüne ilişkin düzenlemeler içeren 858’inci maddesinde gönderen ve taşıyıcı tarafından birlikte imzalanan taşıma senedine ilişkin çeşitli karineler öngörülerek belgenin ispat gücü güçlendirilmiştir. Çalışmamızda söz konusu karineler ayrıntılı bir biçimde ele alınmaya gayret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Taşıyıcı, Gönderen, Taşıma Sözleşmesi, Taşıma Senedi, İspat Gücü.

POWER OF PROOF OF THE CONSIGNMENT NOTE

Öz

Although the contract of carriage is not subject to any form in the Turkish Commercial Code, there are detailed regulations regarding the consignment note, which is the evidence of the contract. This study focuses on the proof power of the consignment note.
The proof power of the consignment note plays an important role in resolving disputes arising during transportation transactions. The consignment note is an important evidence that records many stages from the moment the goods are received to the moment the goods are delivered. The information on the consignment note includes the details of the transportation process such as the type, quantity, carrier, sender and consignee of the goods. This information makes the consignment note a means of proof. Article 858 of the Turkish Commercial Code, which contains regulations on the power of proof of the consignment note, strengthens the power of proof of the document by stipulating various presumptions regarding the consignment note signed jointly by the consignor and the carrier. In our study, we have endeavored to discuss these presumptions in detail.

Anahtar Kelimeler

Carrier, Sender, Contract of Carriage, Consignment Note, Power of Proof.

Kaynakça

• Adıgüzel, Burak. Taşıma Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
• Al Kılıç, Şengül. “HMK'da 7251 Sayılı Kanun İle Yapılan Değişikliğin Ticari Defterlerin İspat Kuvvetine Etkile-ri”, Ticaret Hukuku Sempozyumu 2021. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Can, Mertol. CMR ve Alman Ticaret Kanunu Hükümleri ile Mukayeseli Olarak Türk Taşıma Hukukunun Genel Esasları. C. I, Ankara: İmaj Yayıncılık, 2017.
• Can, Mertol. “4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu’na göre Yapılan Taşımaların Tabi Olduğu Hukuki Esaslar”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9 (1), 2005, s. 11-63.
• Göksu, Mustafa. “6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Çerçevesinde Senetle İspat Kuralları ve Bunların İstisnala-rı”. Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 1/1, (2011): s. 53-65.
• Görgün, Şanal, Levent Börü ve Mehmet Kodakoğlu. Medenî Usul Hukuku, 11. Bası. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Karakaş, Fatma Tülay. “Karine Kavramı, Kanuni Karineler ve Varsayımlar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 62/3, (2013): s. 729-759.
• Kirchhof, Günter. BeckOK HGB (Hrsg Häublein, Martin/Hoffmann-Theinert, Roland), 40. Edition. München: C.H. Beck, 2023.
• Kendigelen Abuzer ve Aydın Alihan. “Karayolu ile Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesine İlişkin Antlaşma (CMR), Resmi Çeviriye İlişkin Sorunlar ve Bir Serbest Çeviri Denemesi”, Prof. Dr. Ömer Teoman’a 55. Yaş Günü Armağanı, C. 1, İstanbul: Beta, 2002
• Koller, Ingo. Handelsgesetzbuch Kommentar (Hrsg Ingo Koller/Peter Kindler/Klaus-Dieter Drüen), 10. Aufla-ge, C.H. Beck, 2023.
• Kuru, Baki ve Aydın, Burak. Medenî Usul El Kitabı, C. I, 2. Bası. Ankara: Yetkin Yayınevi, 2021.
• Merkt, Hanno. Beck’sche Kurz Kommentare: Band 9, Hopt – Handelsgesetzbuch: HGB mit GmbH & Co., Handelsklauseln, Bank- und Kapitalmarktrecht, Transportrecht (ohne Seerecht), 42. Auflage. München: C.H. Beck, 2023.
• Orbay Ortaç, Nurdan. “Demiryolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik Hükümlerine Eleşti-rel Bir Bakış”, Ticaret Hukuku Sempozyumu 2021, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, 9-12 Şubat 2021, Bil-diri Kitabı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Oyal, Ahmet Batuhan. “Taşıma Senedi İle Yük Senedine İlişkin Türk Ticaret Kanunu Hükümlerinin Alman Ticaret Kanunu Hükümleriyle Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi”. Türk Alman Üniversitesi Hu-kuk Fakültesi Dergisi. 5/1, (2023): s. 117-186.
• Paschke, Maria. Handelsgesetzbuch Kommentar (Hrsg. Hartmut, Oetker), 7. Auflage. München: C.H. Beck, 2021.
• Pekcanıtez, Hakan, Oğuz Atalay ve Muhammet Özekes. Medenî Usul Hukuku, 9. Bası. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Reuschle, Fabian. Handelsgesetzbuch (Begründet von Ebenroth/Boujong/Joost/Strohn; Hrsg von Joost, Detlev/Strohn, Lutz), Band 2, §§ 343/475h, Transportrecht. München: C.H. Beck, 2020.
• Seven, Vural. Taşıma Hukukunda Gönderilen. Ankara: Yetkin Yayınevi, 2012.
• Tanrıver, Süha. Medenî Usûl Hukuku, C. I, 4. Bası. İstanbul: Yetkin Yayınevi, 2021.
• Thume, Karl-Heinz. Münchener Kommentar zum Handelsgesetzbuch, Band 7 (Bandredakteirun Christine Schmidt), 5. Auflage. München: C.H. Beck, 2023.
• Wieske, Thomas. Nomos Kommentar Handelgesetzbuch (Hrsg Heidel, Thomas/Schall, Alexander), 3. Auflage. Nomos, 2020.
• Yeşilova, Ecehan. “CMR-Taşıma Senedinin İspat Kuvveti”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 7/1, (2005): s. 237-274.