DISPUTES ARISING FROM THE NON-COMPETE AGREEMENT BETWEEN EQUITY COMPANIES AND SENIOUR MANAGERS AND COMPETENT COURT

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 361 - 399, 30.04.2024

Nevin Meral , Nurbanu Erzurumlu Işık

https://doi.org/10.59909/khm.1420464

Öz

In Turkish company law, there exists an organic relationship between the board of directors and managers, along with all other executive managers who are transferred the authority to manage and represent the company. However, there exists a longstanding debate in the literature over the legal nature of this relationship between the individual manager and equity companies. Determining the legal nature of this relationship becomes very important as to the determination of applicable rules to possible conflict among them. The concept of senior manager is not defined in the Turkish Commercial Code no. 6102 (TCC) and is also having been debated in the literature. It can be said that the senior managers consist of members of board of directors and managers as well as all managers to whom executive and management authority have been granted and transferred in accordance with law. Non-competition provisions regulated in codes are undoubtedly valid only during the period that managers occupy those positions in the companies. Nevertheless, parties can conclude non-compete agreement or determine a non-competition clause in their main and underlying contract, effective after the termination of the underlying contract. In case of a dispute arising out of the violation of this contractual competition prohibition, the legal nature of this dispute remains unclear along with the competent court that this dispute should be heard before. In our opinion, this dispute does not constitute to a commercial case since it is based on mixed contracts; not on art. 444 et seq. of the Turkish Code of Obligations no. 6098 (TCoO). As a result, even if this dispute should be heard by main civil courts de lege lata, main commercial courts should be competent to hear this dispute de lege ferenda.

Anahtar Kelimeler

Joint Stock Company, Limited Company (Limited Liability Company), Managers, Non-Compete Agreement, Senior Manager, Management.

SERMAYE ŞİRKETLERİNDE ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERİN SÖZLEŞMESEL REKABET YASAĞINDAN DOĞAN UYUŞMAZLIKLAR VE GÖREVLİ MAHKEME

Öz

Şirketler hukukunda, kurul organ niteliğindeki yönetim kurulu, müdürler kurulu veya organ sıfatını haiz yöneticiler ile anonim veya limited şirket arasında, organik bir bağ bulunmaktadır. Ancak bireysel üye ile sermaye şirketi arasındaki hukukî ilişkinin niteliği noktasında öğretide uzun zamandır süregelen bir tartışma bulunmaktadır. Sermaye şirketi ile üst düzey yöneticileri arasında var olan ilişkinin hukukî niteliğinin belirlenmesi, daha sonra aralarında çıkabilecek uyuşmazlıklarda hangi hükümlerin uygulanacağının tespiti açısından oldukça önemlidir. Üst düzey yönetici kavramı, TTK’da tanımlanmamıştır ve öğretide de bu husus oldukça tartışmalıdır. Üst düzey yöneticilerin, başta yönetim veya müdürler kurulu üyeleri olmak üzere, genel olarak kendisine yönetim veya temsil yetkisinin devredildiği yöneticilerden oluştuğu söylenebilir. Söz konusu üst düzey yöneticilere ilişkin getirilen kanunî rekabet yasakları, şüphesiz sadece o pozisyonu işgal ettikleri süre için geçerli olacaktır. Ancak görev süresinin sonra ermesinden itibaren etkili olacak şekilde bir rekabet yasağı sözleşmesi veya rekabet yasağı kaydı taraflar arasında düzenlenebilir. Bu sözleşmesel rekabet yasağının ihlâl edilmesi sonucunda doğacak bir uyuşmazlığın niteliği ve hangi mahkemede davanın açılması gerektiği belirsizdir.

Anahtar Kelimeler

Anonim Şirket, Limited Şirket, Müdür, Rekabet Yasağı Sözleşmesi, Üst Düzey Yönetici, Yönetim.

Kaynakça

• Akdağ Güney, Necla. Anonim Şirket Yönetim Kurulu. 2. Baskı. İstanbul: Vedat 2016. (Anılış: Yönetim Kurulu).
• Akdağ Güney, Necla, Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu. 2. Baskı. İstanbul: Vedat 2010. (Anılış: Sorumluluk).
• Akdağ Güney, Necla. “Anonim Şirketlerde Azledilen Yöneticilerin Tazminat Hakları”. AÜHFD, 57/1 (2008): s. 1-34 (Anılış: Tazminat).
• Akkan, Mine. Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku C. I. 15. Baskı. İstanbul: On İki Levha 2017.
• Aktepe, Gökhan. “Limited Ortaklıklarda Bağlılık Yükümlülüğü ve Rekabet Yasağı”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi 2017.
• Aral, Fahrettin ve Hasan Ayrancı. Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri. 9. Baskı. Ankara: Yetkin 2012.
• Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku. 25. Baskı. Ankara: BTHAE 2019.
• Arslan Ramazan, Ejder Yılmaz, Sema Taşpınar Ayvaz ve Emel Hanağası. Medenî Usul Hukuku. 9. Baskı. Ankara: Yetkin 2023.
• Atalı Murat, İbrahim Ermenek ve Ersin Erdoğan. Medenî Usûl Hukuku. 6. Baskı. Ankara: Yetkin 2023.
• Ayan, Özge. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sadakat Yükümlülüğü ve Bu Yükümlülüğün İhlalinin Sonuçları. Ankara: Adalet 2013.
• Aydın, Sema ve Hasan Ali Kaplan. “Bağlı Tacir Yardımcılarının Rekabet Yasağı”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3-4 (2014): s. 165-203.
• Baskan, S. Esra. “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Rekabet Yasağı Sözleşmeleri”. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2/2 (2012): s. 116-125.
• Baştürk, Faruk, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinde Görevli Mahkemeye İlişkin Kararlar Üzerine Bir İnceleme”. Sarper Süzek'e Armağan, C. II, İstanbul: Beta, 2011. S. 1539-1556.
• Budak, Ali Cem ve Varol Karaaslan. Medenî Usul Hukuku. 6. Baskı. İstanbul: Filiz 2022.
• Can, Ozan. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Acentelikte Rekabet Yasağı Anlaşması. Ankara: Turhan 2011.
• Cengiz, Asena Beyza. “Limited Şirketlerde Rekabet Yasağı”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi 2019.
• Çamoğlu, Ersin. Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu (Kamu Borçlarından Sorumluluk İle). 3. Baskı. İstanbul: Vedat 2010.
• Deliduman, Seyithan ve Yakup Oruç. “Ticari Davalar”. MÜHF HAD, 18/2 (2012): s. 99-109.
• Doğan Yenisey, Kübra. “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeliği ve İş Sözleşmesi”. İÜHFM Prof. Dr. Feyzi Şahlanan’a Armağan, 74 (2016): s. 313-336.
• Eminoğlu, Cafer. Anonim Şirket Özelinde Fiili Yönetim Organı. 2. Baskı. Ankara: Adalet 2023.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku- Genel Hükümler. 21. Baskı. Ankara: Yetkin 2017. (Anılış: Genel Hükümler).
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku- Özel Hükümler. 4. Baskı. Ankara: Yetkin 2017. (Anılış: Özel Hükümler).
• Ertaş, Elif Melis. Alman ve Türk Şirketler Hukukuna Göre, İsviçre Hukukundan Karşılaştırmalı Notlarla, Limited Şirket Müdürünün Rekabet Yasağı. Ankara: Seçkin 2018.
• Göksoy, Yaşar Can. “Ortaklıklar Hukukunda Rekabet Yasaklarının Kapsamı”. DEÜHFD (Özel Sayı), 9 (2007): s. 633-681.
• Grünewald, Barbara. Gesellschaftsrecht. 9.Aufl., Beck 2014.
• Gündoğan, Burhan. ‘Ticari Usul Hukuku’, AÜHFD. 13/1 (1956) s 172-193.
• Gündoğdu, Görkem ve Hasan Kaplan. “Anonim Ortaklık ile İşçileri Arasındaki İlişkide Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Durumu”. İÜHFM, 65/2 (2007): s. 253-274.
• Helvacı, Mehmet. Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Beta, 2002.
• Kaplan, İbrahim. “6102 Sayılı YTTK Hükümlerine Göre Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri ve Diğer Üst Düzey Yöneticilerin, Şirkete, Ortaklara ve Şirket Alacaklılarına Karşı Hukuki Sorumluluğu”. AÜHFD, 65/4 (2016): s. 3493-3510.
• Kara, Hacı. “Yargıtay’ın Rekabet Yasağında Görevli Mahkeme Konusunda Verdiği Bir Karar Üzerine Değerlendirme”. İMHFD, VI/11 (2021): s. 45-60.
• Karaege, Özge. “Yeni Türk Ticaret Kanunu Çerçevesinde Yönetim Kurulu Üyeliğine Seçilme Koşulları”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XVI/3 (2012): s. 67-94.
• Karasu, Rauf. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirketlerde Emredici Hükümler İlkesi”. MÜHF HAD, 18/12 (2012): s. 311-332.
• Kaşak, Esra. “Hizmet Sözleşmesi Sonrası Rekabet Yasağı Sözleşmelerinden Doğan Davalarda Görevli Mahkeme ve Dava Şartı Arabuluculuk (TTK m.4/1-C, 5/A; İşMK m.3, 5/1-A Bakımından Bir İnceleme)”. SÜHFD, 29/4 (2021): s. 3165-3209.
• Kayırgan, Hasan. “Yönetim Kurulu Üyesi ile Anonim Şirket Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği”. Erciyes Üni. Hukuk Fak. Dergisi, 8/1 (2013): s. 247-258.
• Kırca, İsmail, Feyzan Hayal Şehirali Çelik ve Çağlar Manavgat. Anonim Şirketler Hukuku, Cilt I. Ankara: BTHAE 2013.
• Kocabıyık, Sami. “Anonim Şirket ile Yönetim Kurulu Arasındaki İş Sözleşmesinin Geçerliliği ve Hukuki Sorunlar”. Legal Hukuk Dergisi, 17/200 (2019): s. 3413-3466.
• Kortaş, Arda. Hizmet Sözleşmelerinde Rekabet Yasağı Sözleşmesi. Ankara: Seçkin 2021.
• Kuntalp, Erden. Karışık Muhtevalı Akit. 2. Baskı. Ankara: BTHAE 2013.
• Kurt Konca, Nesibe. ‘Asliye Ticaret Mahkemelerinde Yargılama Usulü, Özel Mahkemeler ve Özel Mahkemelerdeki Yargılama Usulü’, MİHBİR Türk Medeni Usûl ve İcra İflâs Hukukçuları Birliği, XVII. Antalya Toplantısı, 4-5 Ekim 2019, Emsal 2021 s. 19-26.
• Kuru, Baki. Medenî Usul Hukuku El Kitabı, C. I. Ankara: Yetkin, 2020.
• Meier-Hayoz, Arthur ve Peter Forstmoser. Schweizerisches Gesellschaftsrecht. 11. Aufl. Bern: Stämpfli 2012.
• Mutlay, Faruk Barış ve Malih Işık. ‘7036 sayılı İş Kanunu Uyarınca Görev’. AÜHFD. 68/3 (2019) s. 565-634.
• Pekcanıtez Hakan, Oğuz Atalay ve Muhammet Özekes. Medenî Usûl Hukuku. 11. Baskı. İstanbul: On İki Levha, 2023.
• Poroy, Reha, Ünal Tekinalp ve Ersin Çamoğlu. Ortaklıklar Hukuku I. 13. Baskı. İstanbul: Vedat 2013. (Anılış: Ortaklıklar I).
• Poroy, Reha, Ünal Tekinalp ve Ersin Çamoğlu. Ortaklıklar Hukuku II. 13. Baskı. İstanbul: Vedat 2017. (Anılış: Ortaklıklar II).
• Poroy, Reha, Ünal Tekinalp ve Ersin Çamoğlu. Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku. 10. Baskı. Arıkan 2005. (Anılış: Kooperatif).
• Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Şerhi. 3. Baskı. Ankara: Adalet 2018.
• Pürselim Arning, Hatice Selin. İş İlişkisi Kapsamında Rekabet Yasağı Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk. İstanbul: Oniki Levha 2022.
• Sarıkaya, Sinan. “Küllerinden Doğan Tartışma: Rekabet Yasağı Sözleşmesinden (TBK m. 444 vd.) Kaynaklı Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkemenin Tespitinde Ne Değişti Ne Değişmedi?”. İnÜHFD, 12/2 (2021): s. 654-670.
• Sezgin, Ayşegül. “Yönetim Kurulu Üyesi ile Anonim Ortaklık Tüzel Kişisi Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği”. Doç. Dr. Mehmet Somer’in Anısına Armağan MÜHF-HAD (Özel Sayı), (2006): s. 365-381.
• Steding, Rolf. Gesellschaftsrecht. 1. Aufl. Baden: Nomos 1997.
• Sulu, Muhammed. Ticarî sırların Korunması. 3. Baskı. İstanbul: On İki Levha 2020.
• Tanrıver, Süha. Medenî Usûl Hukuku, C. I. Ankara: Yetkin, 2024. (Anılış: C. I).
• Tanrıver Süha. “Tabîi Hâkim İlkesi ve Medenî Yargı”, Makalelerim III. Ankara: Yetkin 2016: s. 155-181 (Anılış: Tabîi Hâkim).
• Tekinalp, Ünal. Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku. 4. Bası. İstanbul: Vedat 2015.
• Tercier, Pierre, Pascal Pichonnaz ve H. Murat Develioğlu. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 1. Baskı. İstanbul: On İki Levha 2016.
• Thüsing, Gregor. “Nachorganschaftliche Wettbewerbsverbote bei Vorständen und Geschäftsführern - Ein Rundgang durch die neuere Rechtsprechung und Literatur”. NZG, 1 (2004): s. 9-15.
• Uşan, Fatih. “Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Taşıması Gereken Şartlar ve Bunun Geçerliliği Meselesi (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin Bir Kararı Üzerine Değerlendirme)”. Sicil, (2011): s. 116-128.
• Ünal, Akın. Kelepçeleme Sözleşmeleri. 2. Baskı. Ankara: Adalet 2017.
• Ünal Adınır, Canan. İş Hukukunda Üst Düzey Yöneticiler. 2. Baskı. İstanbul: On İki Levha 2023.
• Zengin, İbrahim Çağrı. “Pazarlamacının-ve İşçinin-Taraf Olduğu Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümünde Görevli Mahkeme – 7036 Sayılı (Yeni) İş Mahkemeleri Kanunu Bakımından Değerlendirme”. İÜHFM, LXXV/2 (2017): s. 719-812.