KENDİ KADERİNİ TAYİN MESELESİ VE MİKRO-MİLLİYETÇİLİK

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 599 - 626, 30.10.2024

Tuncay Renk

https://doi.org/10.59909/khm.1464670

Öz

Kendi kaderini tayin meselesi her ne kadar hakim anlatıda toplumların kendi siyasi, iktisadi, sosyal ve benzeri geleceklerini kendilerinin karar vereceği, belirleyeceği biçiminde ifade edilse de, kavramın üretim ilişkileriyle kurulan ilişki neticesinde ifade edilişi ve içeriği tarihsel olarak dönüşmektedir. Bu makalede kendi kaderini tayin meselesinin, neoliberal dönemde mikro-milliyetçi oluşumlara emperyalist devletler tarafından politik yetkiler verilmesini sağlayacak şekilde bir anlam ve içeriğe sahip olageldiği iddia edilmektedir. Bununla birlikte, makalede söz konusu mikro-milliyetçi oluşumların da kendi kolektif zenginliklerini kapitalist merkeze devretmeyi taahhüt etmekte ve dışarının taleplerini içeri taşıyarak kendi egemenliklerinden emperyalist kapitalist merkez devletler lehine vazgeçmekte oldukları savlanmıştır. Kendi kaderini tayin meselesi, 20. yüzyılın küresel güç ilişkileri düzleminde sermaye birikiminin dinamikleriyle ve küresel güç ilişkilerinin yapısıyla bağlantılı olarak farklı içerikler edinmiştir. Kendi kaderini tayin meselesi bir doğal hak değildir. Mikro-milliyetçilik, neoliberal dönemde kendi kaderini tayin meselesinin içerik ve tatbikatlarından birisidir. Mikro-milliyetçi oluşumlar kendi toplumsal kaynaklarını emperyalist devletlerin çıkarına kullandıkları ölçüde, bu oluşumların sözde bağımsızlık iddiaları desteklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kendi Kaderini Tayin, Ulus-Devlet, Egemenlik, Mikro-Milliyetçilik, En Zayıf Halka Tezi

The Issue of Self-Determination and Micro-Nationalism

Öz

Although the issue of self-determination is expressed in the dominant narrative as societies will decide and determine their own political, economic, social and similar futures, the expression and content of the concept as a result of the relationship established with the relations of production are transformed historically. In this article, it is claimed that the issue of self-determination has a meaning and content in the neoliberal period in a way that enables micro-nationalist formations to be given political powers by the imperialist states. However, in the article, it is argued that these micro-nationalist formations are also committed to transferring their collective wealth to the capitalist center and are giving up their sovereignty in favor of the imperialist capitalist center states by carrying the demand of the outside to the inside. The issue of self-determination has acquired different contents in connection with the dynamics of capital accumulation and the structure of global power relations in the global power relations of the 20th century. The question of self-determination is not a natural right. Micro-nationalism is one of the contents and practices of the issue of self-determination in the neoliberal era. To the extent that micro-nationalist formations use their social resources fort he benefit of imperialist states, their so-called claims of independence are supported.

Anahtar Kelimeler

Self-Determination, The Nation-State, Sovereignty, Micro-Nationalism, The Weakest Link Theory

Kaynakça

• Aglietta, Michel. A Theory of Capitalist Regulation. Verso, 1987.
• Ahmad, Aijaz. “Imperialism of Our Time”. Socialist Register: The New Imperial Challenge, Ed., Panitch, Leo ve Colin Leys. Vol: 40 (2004): (s. 43-62).
• Aktürk, Şener. “Etnik Kategori ve Milliyetçilik: Tek-Etnili, Çok-Etnili ve Gayri-Etnik Rejimler”. Doğubatı Dergi-si, Sayı: 38, (2006): (s. 23-53).
• Alpözen, İrem ve Ali Murat Özdemir. “1977 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Anayasası Bağlamında Kendi Kaderini Tayin Meselesi”. Hacettepe HFD, 12 (1) (2022): (s. 1-36).
• Ambrosius, Lloyd. E. “Post-Cold War Wilsonianism: America’s Mission?”. Wilsonianism: Woodrow Wilson and His Legacy in American Foreign Relations, Palgrave Macmillan, (2002): (s. 175-181).
• Anderson, Perry. Lineages of the Absolutist State. New York: Verso, 1974.
• Anievas, Alexander ve Kerem Nişancıoğlu. Batı’nın Egemenliği Nasıl Kuruldu? Kapitalizmin Jeopolitik Kökenle-ri. (Çağdaş Sümer, Çev.) İstanbul: Yordam Kitap, 2020.
• Arrighi, Giovanni. Uzun Yirminci Yüzyıl: Para Güç ve Çağımızın Kökenleri. (Recep Boztemur, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2016.
• Aydıngün, İsmail ve Ali Murat Özdemir. 11 Eylül Küresel Felakete Yerel Yorumlar. Tan Kitabevi Yayınları, 2012.
• Aykut, Ebubekir. “Marksizm, İnsan Hakları ve Uluslararası Hukuk”. Emperyalizmin Hayaletleri: Küresel Düzen-lemenin Bugünü. Der: Ali Murat Özdemir, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, (2013): (s. 121-156).
• Azarkan, Ezeli. “Devletlerin Tanınmasında Dönüm Noktaları: Badinter Komisyonu ve Kosova’nın Tanınması”. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7 (1), (2016): (s. 143-184).
• Baruah, Sanjib. “‘Ethnic’ Conflict as Stat-Society Struggle: The Poetics and Politics of Assamese Micro-Nationalism”. Modern Asian Studies, 28, (1994): (s. 649-671).
• Blaut, James Morris. The National Question: Decolonizing the Theory of Nationalism. London and New Jersey: Zed Books Ltd. 1987.
• Bowring, Bill. “Marx, Lenin and Pashukanis on Self-Determination: Response to Robert Knox”. Historical Mate-rialism. 19 (2), (2011): (s. 113-127).
• Callinicos, Alex. Emperyalizm ve Küresel Ekonomi Politik. (İlkay Ata, Çev.) Ankara: Phoenix Yayınevi, 2014.
• Chandler, David. From Kosovo to Kabul and Beyond, Human Rights and International Intervention. London: Pluto Press, 2006.
• Chimni, Bhupinder S. “Marxism and International Law: A Contemporary Analysis”. Economic and Political Weekly, 34 (6), (1999): (s. 337-349).
• Chimni, Bhupinder S. “An Outline of a Marxist Course on Public International Law”. International Law on the Left: Re-examining Marxist Legacies. Ed: Susan Marks, Cambridge: Cambridge University Press. (2008): (s. 53-91).
• Chimni, Bhupinder S. “Legitimating the International Rule of Law”. The Cambridge Companion to Internati-onal Law. Ed: James Crawford & Martti Koskenniemi. Cambridge: Cambridge University Press. (2012): (s. 290-308).
• D’Souza, Radha. “Imperialism and Self-Determination: Revisiting the Nexus in Lenin”. EPW Economic & Political Weekly. Vol: XLVIII, No: 15, (2013): (s. 60-69).
• Dalar, Mehmet. “Kendi Kaderini Tayin Hakkı Kavramı, Federasyon ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 20 (32), (2015): (s. 13-57).
• Demirli, Aynur. “Demokrat Parti’nin Laiklik Söylemi: Devletin Baskı Aygıtından Din Hürriyetine”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2016.
• Duman, M. Zeki. “Küreselleşme, Kimlik ve Çokkültürlülük”. YDÜ Sosyal Bilimler Dergisi. C. II, No. 1, Nisan, (2009): (s. 93-112).
• Erol, Mehmet Seyfettin ve Kadir Ertaç Çelik. “ABD’nin Suriye Politikasında Vekil Aktör Olarak Terör Örgütleri: YPG Örneği”. ANKASAM Bölgesel Araştırmalar Dergisi. 2 (2), (2018): (s. 14-45).
• Ferro, Marc. Sömürgecilik Tarihi: Fetihlerden Bağımsızlık Hareketlerine Kadar 13.-20. Yüzyıl. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2002.
• Foster, John Bellamy. “Küreselleşmiş Tekelci-Finans Kapitalin Yeni Emperyalizmi”. Monthly Review Bağımsız Sosyalist Dergi. Ocak 2017/1, (s. 35-57).
• Frank, Andre Gunder. Yeniden Doğu: Asya Çağında Küresel Ekonomi. (Kamil Kurtul, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2010.
• Getachew, Adom. İmparatorluktan Sonra Dünyakurmak: Kendi Kaderini Tayinin Yükselişi ve Düşüşü. (Emre Can Dağlıoğlu, Çev.) İstanbul: Runik Kitap Yayınları, 2021.
• Gürbüz, Emir Abbas. “Amerika Birleşik Devletleri’nin YPG’ye Desteğinin Uluslararası Sorumluluk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”. Güv. Str. Derg. 17 (40), (2021): (s. 899-925).
• Hafızoğulları, Zeki. “Laiklik”. Erdem, 7 (20), (1991): (s. 349-373).
• Hardt, Michael ve Antonio Negri. Çokluk, İmparatorluk Çağında Savaş ve Demokrasi. İstanbul: Ayrıntı Yayınla-rı, 2004.
• Harmes, Adam. “The Rise of Neoliberal Nationalism”. Review of International Political Economy, 19:1, (2012): (s. 59-86).
• Hobsbawm, Eric J. Fransız Devrimi’ne Bakış: İki Yüz Yıl Sonra Marseillaise’nin Yankıları. (Osman Akınhay, Çev.) İstanbul: Agora Kitaplığı Yayınları, 2009.
• Hobsbawm, Eric. J. 1780’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik, Program, Mit, Gerçeklik. Ayrıntı Yayınları, 2020.
• Ishiyama, John. “Does Globalization Breed Ethnic Conflict?”. Nationalism and Ethnic Politics. 9 (4), (2004): (s. 1-23).
• Istok, Robert ve Stefania Novakova. “Micronationalism as a Phenomenon of the Present”. Acta Facultatis Studiorum Humanitatis Et Naturae Universitas Presoviensis, Prirodne Vedy, Folia Geogrephica, Volume: 56, No:1, (2014): (s. 46-56).
• Lauwers, Gunter & Stefaan Smis. “New Dimensions of the Right to Self-Determination: A Study of the Inter-national Response to the Kosovo Crisis”. Nationalism and Ethnic Politics. 6 (2), (2000): (s. 43-70).
• Lenin, Vladimir İlyiç. Seçme Eserler. (Saliha N. Kaya ve İsmail Yarkın, Çev.), İstanbul: İnter Yayınları, Cilt 2, Birinci Basım, 1993.
• Lenin, Vladimir İlyiç. Ulusların Kaderlerini Tayin Hakkı. Ankara: Eriş Yayınları, 2004.
• Lewin, Moshe. Sovyet Yüzyılı. (Renan Akman, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları, 1. Baskı, 2008.
• Losurdo, Domenico. Tarihten Kaçış: Günümüzde Rus ve Çin Devrimleri. (Coşkun Erdemir, Çev.) İstanbul: Yordam Kitap, Birinci Basım, 2018.
• Luraghi, Raimondo. Sömürgecilik Tarihi. (Halim İnal, Çev.) İstanbul: E Yayınları, 2000.
• Macpherson, Crawford Brough. The Political Theory of Possessive Individualism: Hobbes to Locke. Oxford University Press, 1962.
• Macpherson, Crawford Brough. “The Social Bearing of Locke’s Political Theory”. Life, Liberty, and Property Essays on Locke’s Political Ideas (Ed: G. J. Schocket) California: Wadsworth Publishing Company, Inc., 1971.
• Macpherson, Crawford Brough. The Political Theory of Possessive Individualism, Hobbes to Locke, Oxford University Press, 1990.
• Marx, Karl. Yahudi Sorunu. Ankara: Sol Yayınları, 1997.
• Marx, Karl. Louis Bonaparte’in 18. Brumaire. (Sevim Belli, Çev.) Ankara: Sol Yayınları, 2012.
• Özdemir, Ali Murat. “Uluslararası Hukukun Nesnesi ve Tarihi Üzerine Deneme”. Emperyalizmin Hayaletleri, Küresel Düzenlemenin Bugünü. Der: Ali Murat Özdemir, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, (2013): (s. 79-99).
• Özdemir, Ali Murat. “Kolektif Emperyalizm”. Kolektif Emperyalizm: Mağribden Maşrıka Dönüşümün Ekonomi Politiği. Der: Ali Murat Özdemir, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, (2014): (s. 29-159).
• Özdemir, Ali Murat. “Temsil Kurumu, Cumhuriyet Projeleri ve Anayasa Bağlamında Başkanlık Sistemi”. Türki-ye’nin Hukuk Sisteminde Yapısal Dönüşüm. Der: Ali Murat Özdemir ve Muammer Ketizmen, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, (2014): (s. 47-69).
• Özdemir, Ali Murat. “Emperyalizm Uzun Sürer”. Monthly Review Bağımsız Sosyalist Dergi. Ocak 2017/1, (s. 99-121).
• Özdemir, Ali Murat. “Egemenlikteki Dönüşüm, Kendi Kaderini Tayin Meselesi ve Sovyet İhtilali”. Monthly Review, Yıl 2017, Sayı 4, (s. 177-213).
• Özdemir, Ali Murat, Abdurrahman Saygılı, Hamdi Gökçe Zabunoğlu, Aynur Demirli, Ebubekir Aykut, Ezgi Nur Türkoğlu Karacaova, Göksu Uğurlu, Ozan Giray Şahin, Genel Kamu Hukuku Kuramsal Yaklaşım. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2019.
• Özdemir, Ali Murat. Cumhuriyetin Bütün Sabahları: Bilim, Emperyalizm ve Türkiye Üzerine Söyleşi. Ankara: İmge Kitabevi Yayıncılık, 1. Baskı, 2023.
• Panitch, Leo ve Sam Gindin. Küresel Kapitalizmin Oluşturulması: Amerikan İmparatorluğunun Siyasal İktisadı, (Ümit Şenesen, Çev.) İstanbul: Yordam Kitap Yayınları, 2019.
• Pasukanis, Evgeny. B. Genel Hukuk Teorisi ve Marksizm. (Onur Karahanoğulları, Çev.) İstanbul: Birikim Yayın-ları, 2002.
• Pazarcı, Hüseyin. Uluslararası Hukuk, Gözden Geçirilmiş 8. Bası, Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları, 2009.
• Saul, John S. “Identifying Class, Classifying Difference”. Socialist Register: Fighting Identities Race, Religion and Ethno-Nationalism. Ed: Leo Panitch ve Colin Leys, Vol: 39, (2003): (s. 347-374).
• Savran, Sungur. Bir İhtilal Olarak Milli Mücadele. İstanbul: Yordam Kitap Yayınları, 2023.
• Sönmez Selçuk, Senem. “Dünden Bugüne Milliyetçilik: Küresel Dünyada Yükselen Sesler”. Anadolu Üniversite-si Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (3), (2012): (s. 117-136).
• Sune, Engin. “Devlet Biçiminin Yeniden Düzenlemesinin Aracı Olarak Uluslararası Hukuk: Libya Örneği”. Emperyalizmin Hayaletleri, Küresel Düzenlemenin Bugünü. Der: Ali Murat Özdemir, İmge Kitabevi Yayınları, 2013.
• Toruno, Mayo. “The Rhetoric and Economics of Neoliberalism”. G. Ü. İİBF Özel Sayısı. (2002): (s. 189-210).
• Van Der Pijl, Kees. “Arab Revolts and Nation-State Crisis”. New Left Review. 70 July-August, (2011): (s. 27-49).
• Woodward, Susan. “The Political Economy of Ethno-Nationalism in Yugoslavia”. Socialist Register: Fighting Identities: Race, Religion and Ethno-Nationalism. Vol: 39, (2003): (s. 73-92).