German Geopolitics from Bismarck’s Era to World War 2: Comparison of Haushofer and Hitler

Yıl 2020, Cilt: 30 Sayı: 1, 1 - 24, 30.06.2020

Tuğçe Artar Emre Baysoy

Öz

German people existed without the spirit of nationality as small states in the 1800’s. It was only in the first half of the 1800’s that national consciousness started to emerge within a limited number of German states. The German states’ economic unification was ensured in 1834 with the establishment of German Customs Union by Prussian leadership. This economic unification was the first step for the political unification that would happen in the future. In 1860s this economic unification was followed with new steps by Prussian national ideals to unify Germans under the leadership of Bismarck as a result of Prussian victories won with “blood and iron”, and German people unified under the German Empire. Bismarck who created the Empire with his political and military brilliance also made the Empire one of the great powers that would shape the destiny of Europe. But after the defeat in World War 1, the empire was disbanded with the Versailles Treaty. Haushofer and Hitler shaped the German nationalism in their own way. Both Haushofer and Hitler’s purpose was to create a powerful Germany once again by reconquering the territories they lost after World War 1. Haushofer, in order to achieve these aims, developed German geopolitical vision in the name of Lebensraum. After Hitler’s taking over the power, with his national socialist ideology, Germany was led into fascism. In this article, the emergence of German nationalism and Bismarck’s unification of German nations were examined and Haushofer and Hitler’s nationalist ideas were compared.

Anahtar Kelimeler

Adolf Hitler, Germany, German Geopolitics, Karl Haushofer, Otto von Bismarck

BİSMARCK DÖNEMİNDEN 2. DÜNYA SAVAŞI’NA ALMAN JEOPOLİTİK DÜŞÜNCESİ: HAUSHOFER VE HİTLER KARŞILAŞTIRMASI

Öz

Alman milletleri 1800' lü yıllarda milliyet duygusundan yoksun küçük devletçikler hâlinde varlıklarını sürdürmekteydiler. Millî bilincin Alman milletlerinde oluşması ancak 1800’ lü yılların ilk yarısında sınırlı bir Alman kesiminde gerçekleşmiştir. 1834 yılında Prusya önderliğinde kurulan Alman Gümrük Birliği ile Alman devletçikleri arasında sağlanan ekonomik birleşme ileride gerçekleşecek birleşmenin ilk adımını oluşturmuştur. 1830’larda atılan bu adımı, 1860’ lı yıllarda Bismarck önderliğindeki Prusya’nın milliyetçi ideal ile Birleşik Almanya yolunda attığı adımlar izlemiştir. Prusya’nın kan ve demir ile kazandığı zaferler sonucu 1872 yılında daha önceleri dağınık devletçikler hâlinde bulunan Alman halkı, Alman İmparatorluğu bünyesinde toplanmıştır. Bismarck politik ve askerî dehasıyla oluşturduğu bu imparatorluğu Avrupa’ nın kaderine şekil verebilecek devasa bir güç hâline getirmiştir. Ancak bu milliyetçi güç 1. Dünya Savaşı’nda uğradığı yenilgi sonrası Versay Antlaşması ile ortadan kalkmıştır. Haushofer ve Hitler, Bismarck’tan miras kalan milliyetçi anlayışı kendi görüşleri çerçevesinde şekillendirmişlerdir. Hem Hitler hem de Haushofer Alman devletinin tekrar güçlenip eski ihtişamına kavuşması adına 1. Dünya Savaşı’nda kaybedilen toprakların geri kazanılmasını amaçlamışlardır. Haushofer bu amaçla jeopolitik alanda çalışmalar yapmıştır. Daha sonraları Hitler’in yönetime gelmesi ile kendisinin görüşleri sonucu doğmuş olan nasyonal sosyalist İdeoloji ile Almanya, faşist bir yönetime bürünecektir. Bu çalışmada Alman milliyetçiliğinin başlangıcından bahsedimiş, Bismarck’ın Alman milletlerini bir araya toplaması anlatılmış ve Haushofer’ın teorileri ile Nazi ideolojisi karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adolf Hitler, Almanya, Alman Jeopolitiğii, Karl Haushofer, Otto von Bismarck

Kaynakça

• Baranowski, S. (2011). Nazi Empire: German Colonialism and Imperialism from Bismarck to Hitler. New York: Cambridge University Press.
• Bismarck, O. v. (1862, Eylül 30). Excerpt from Bismarck's "Blood and Iron" Speech (1862). German History in Documents and Images: http://ghdi.ghi-dc.org/sub_document.cfm?document_id=250 adresinden alınmıştır.
• Boyd, J. (2014). How do we approach the Zollverein? Local institutions and the early customs union. The Economic History Society Annual Conference (s. 81-86). Coventry: University of Warwick.
• Doğan, N. (2011). Almanya’nın Avrupa’daki Konumuna Teorik Yaklaşımlar: Almanya’nın Yeniden Birleşmesinden 20 Yıl Sonra Bir Değerlendirme. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 1-19.
• Encyclopædia Britannica. (2013, Şubat 25). Kulturkampf. Encyclopædia Britannica: https://www.britannica.com/event/Kulturkampf adresinden alınmıştır.
• Encyclopædia Britannica. (2019, Mayıs 29). Encyclopædia Britannica. The revolutions of 1848-49: https://www.britannica.com/place/Germany/The-revolutions-of-1848-49 adresinden alınmıştır.
• Encyclopædia Britannica. (2019, Nisan 3). Franco-German War. Encyclopædia Britannica: https://www.britannica.com/event/Franco-German-War adresinden alınmıştır.
• Encyclopædia Britannica. (2020, Mart 9). Karl Haushofer. Mart 11, 2020 tarihinde Encyclopædia Britannica: https://www.britannica.com/biography/Karl-Ernst-Haushofer adresinden alınmıştır.
• Gearoid o Tuathail, S. D. (2003). The Geopolitics Reader. Routledge. http://psi318.cankaya.edu.tr/uploads/files/GEOPOLITICS%20READER.pdf adresinden alınmıştır.
• History Hit. (2018, Ocak 18). How Otto von Bismarck Unified Germany. History Hit: https://www.historyhit.com/1871-unification-germany/ adresinden alınmıştır.
• Hitler, A. (1924). Colchester Collection: http://www.colchestercollection.com/titles/pdf/M/mein-kampf.pdf adresinden alınmıştır.
• Hitler, A. (2016). Kavgam. (Çev. E. Aydın) En yayınları.
• İşcan, İ. H. (2004). Uluslararası İlişkilerde Klasik Jeopolitik Teoriler ve Çağdaş Yansımaları. Uluslararası İlişkiler , 47-79.
• Jansen, C. (2011). The Formation of German Nationalism. İçinde H. W. Smith (Ed.), The Oxford Handbook of Modern German History (s. 234-259). New York: Oxford University Press.
• Karaman, F. (2016, Kasım 15). Bismarck’ın İttifaklar Sistemi. Tarih Aklı: http://www.tarihakli.com/bismarckin-ittifaklar-sistemi/ adresinden alınmıştır.
• Karaman, F. (2018, Mart 19). Schleswig Sorunu ve Almanya-Danimarka Savaşı. Tarih Aklı: http://www.tarihakli.com/ikinci-schleswig-savasi/ adresinden alınmıştır.
• Keskin, F. (2018). Hitler Döneminde Almanya. İçinde B. Oran (Ed.), Türk Dış Politikası Cilt 1. İletişim Yayınları.
• Natter, W. (2003). Geopolitics in Germany, 1919–45. K. M. John Agnew içinde, A companion to Political Geography (s. 187-203). Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470998946.ch13 adresinden alınmıştır.
• New World Encyclopedia. (2008, Nisan 3). Austro-Prussian War. New World Encyclopedia: https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Austro-Prussian_War adresinden alınmıştır.
• Ostrovsky, M. The Idea of Eurasia. Mart 11, 2020 tarihinde Citeseerx: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.470.9077&rep=rep1&type=pdf adresinden alınmıştır.
• Ploeckl, F. (2009, Mayıs 8). The Zollverein and the formation of a Customs Union. Mart 14, 2020 tarihinde SemanticScholar: https://pdfs.semanticscholar.org/e571/f590f1824448bb59ffd44d27d60e10491064.pdf adresinden alınmıştır.
• Stadler, L., Puscas , I., & Al-Rodhan, N. (2014, Kasım 5). The Geopolitics of Europe: 1815-2015. Zürch Federal Teknoloji Enstitüsü: http://www.css.ethz.ch/en/services/digital-library/articles/article.html/185102/pdf adresinden alınmıştır.
• Sümer, G. (2010). Stratejik İşbirliği ve Stratejik Ortaklık Kavramlarına Karşılaştırmalı Bir Bakış. Ege Akademik Bakış, 671-698.
• Taban, M. H. (2013). Klasik ve Eleştirel Jeopolitiğin Karşılaştırılması ve "Stratejik Derinliğin" Bu Bağlamda İncelenmesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21-31.
• Tezkan , Y., & Taşar, M. M. (2002). Dünden Bugüne Jeopolitik. İstanbul: Ülke Kitapları.
• Ulaş, B. (2011). Jeopolitik: Türkiye'nin millî güvenliği ve Avrupa Birliği üyelik süreci. İstanbul: Başlık Yayın Grubu.
• Weigert, H. W. (1942). German Geopolitics. Madras: Madras Yayıncılık. https://dspace.gipe.ac.in/xmlui/bitstream/handle/10973/34260/GIPE-028948.pdf?sequence=3&isAllowed=y adresinden alınmıştır.